Варшава: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне
адміністрацыйны падзел
Радок 15:
Месцазнаходжаньне = POL_Warszawa_map.svg
}}
 
[[Выява:Warsaw6vb.jpg|міні|Варшава]]
 
'''Варша́ва''' ([[польская мова|па-польску]]: ''Warszawa'') – сталіца і найбуйнейшы горад [[Польшча|Польшчы]] на рацэ [[Вісла]]. Варшава стала сталіцай краіны дзякуючы каралю [[Жыгімонт Ваза|Жыгімонту Вазе]], які ў [[1596]] распачаў сэрыю паездак да гэтага горада. Канстытуцыйная сталіца [[Польшча|Польшчы]] ад [[1952]] года.
 
Варшава зьўляецца важным эўрапейскім навуковым, культурным, палітычным і гаспадарчым цэнтрам. Тут мае сваю сядзібу Прэзыдэнт краіны, знаходзіцца Сэйм Рэчыпаспалітай Польшчы (''Sejm Rzeczypospolitej Polskiej''), Рада Міністраў (''Rada Ministrów'') і іншыя цэнтры цэнтральнай улады. Апроч гэтага, Варшава зьяўляецца сталіцай [[Мазавецкае ваяводзтва|мазавецкага маяводзтваваяводзтва]].
 
Варшава - найбуйнейшы польскі горад адносна колькасьці насельніцтва (1 702 139 зарэгістраваных жыхароў у [[2007]]) і займаванай паверхі (517 км²).
 
== Геагафія і прырода ==
[[Выява:Most Poniatowskiego.JPG|thumb|left|270px|[[Вісла]] ў Варшаве]]
Варшава знаходзіцца па абодвух бакох [[Вісла|Віслы]] на Сярэднемазавецкай нізіне, у адлегласьці каля 350 км да [[Карпаты|Карпат]] ды [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]] і мае сярэднюю вышыню 100 м над узроўнем мора. Большасьць левабярэжнай часткі горада ляжыць на высокім адхоне Віслы. Сярэдняя тэмпэратура паветра ў студзені складае -3,3°C, у ліпені +18,0°C (гадавая - +7,8°C), колькасьць ападкаў складае каля 493 мм у год (максымум у чэрвені - 82 мм, мінімум у лютым - 18 мм). Найчасьцей Варшава знаходзііца пад уплывам палярна-марскога паветра (каля 60% дзён у год), а таксама палярна-кантынэнтальнага (каля 30% дзён у год). У сталіцы і яе прыгарадах
яскрава адзначаецца вялікі ўплыў буйной гарадзкой аглямэрацыі на клімат ("выспа цеплыні"). Гэта прыводзіць да таго, што ў цэнтры горада назіраецца вышэйшая сярэдняя тэмпэратура, выпадае больш ападкаў, а таксама фіксуецца ніжэйшая хуткасьць ветру.
 
== Адміністрацыйны падзел ==
Як і перад вайной, так і пачынаючы ад [[1945]] года, Варшава была вылучаным горадам (т.зв. гарадзкім [[ваяводзтва|ваяводзтвам]]); з 60-х гг. замацаваўся падзел на 7 раёнаў-гмінаў (у значэньні [[Павет|паветаў]]: Макотаў (''Mokotów''), Ахота (''Ochota''), Паўднёвая Прага (''Praga Południe''), Паўночная Прага (''Praga Północ''), Цэнтр (''Śródmieście''), Воля (''Wola'') ды Жалібаж (''Żoliborz'').
 
Пачынаючы ад красавіка [[1994]] Варшава ўяўляла сабой саюз ужо 11 [[гміна|гмінаў]]. Такім чынам, на той момант фармальна не існавала цэласнага горада пад назвай Варшава, але ў выніку рэформаў, якія былі ўведзены т.зв. варшаўскім статутам (''Ustawa warszawska'') у [[2002]], сталіца зараз зьяўляецца адзінай гмінай на правах павету. Ранейшыя гміны маюць сёньня статус раёнаў, якія валодаюць абмежаванай кампэтэнцыяй у справах самакіраваньня. Акрамя таго, межы Варшавы былі пашыраны за лік незалежнай раней гміны Вэсола (''Wesoła'') і дасягнулі колькасьці ў 18 раёнаў.
 
Найбольш шчыльна заселены раён Ахота (''Ochota'') - 9448 асобаў/км², найменей шчыльна раён Вілянаў (''Wilanów '') - 414 асобаў/км². Сярэдняя лічба для ўсяго горада складае 3291 асобаў/км² (дадзеныя на [[2006]] год).
 
[[Выява:Warszawa podzial administracyjny 2002.svg|thumb|right|400px|Адміністрацыйны падзел Варшаывы з [[2002]]]]
{|class="wikitable"
|Раён||Колькасьць жыхароў||Шчыльнасьць (ас/км²)||Плошча (км²)
|-
| Макотаў (''Mokotów'')||226911||6410||35,4
|-
| Паўднёвая Прага (''Praga Południe'')||185077||8262||22,4
|-
| Урсынаў (''Ursynów'')||143935||3286||43,8
|-
| Воля (''Wola'')||142025||7359||19,3
|-
| Бяляны (''Bielany'')||135307||4189||32,3
|-
| Цэнтр (''Śródmieście'')||134306||8609||15,6
|-
| Таргувэк (''Targówek'')||122872||5077||24,2
|-
| Бэмова (''Bemowo'')||107197||4288||25,0
|-
| Ахота (''Ochota'')||91643||9448||9,7
|-
| Бялолэнка (''Białołęka'')||76999||1055||73,0
|-
| Паўночная Прага (''Praga Północ'')||73207||6422||11,4
|-
| Вавэр (''Wawer'')||66094||829||79,7
|-
| Жалібаж (''Żoliborz'')||49275||5797||8,5
|-
| Урсус (''Ursus'')||47285||5030||9,4
|-
| Улохі (''Włochy'')||39778||1391||28,6
|-
| Рэмбэртаў (''Rembertów'')||22688||1176||19,3
|-
| Вэсола (''Wesoła'')||20749||918||22,6
|-
| Вілянаў (''Wilanów '')||15188||414||36,7
|}
 
 
 
== Дэмаграфія ==
Радок 32 ⟶ 82:
== Гісторыя ==
[[Выява:Warsaw6vb.jpg|міні|Варшава]]
 
== Вонкавыя спасылкі ==