Слуцкі збройны чын: розьніца паміж вэрсіямі

'''''Слуцкі збройны чын''''', ''Слуцкі збройны ўздым'', ''Слуцкае паўстаньне'' — спроба ўзброенай абароны незалежнасьці [[Беларусь|Беларусі]] ў раёне [[Слуцак|Слуцку]] ў лістападзе і сьнежні [[1920]] году. Прыкладна месяц беларускія вайсковыя аддзелы, сфармаваныя пераважна зь мясцовых сялянаў, аказвалі супраціў наступаўшым [[СССР|савецкім]] войскам.

Інфармацыя пра падзел Беларусі паміж Польшчай і бальшавікамі выклікала хвалю абурэньня ў беларускім грамадзтве. НепасярэднаНепасрэдна пасьля ўсталяваньня польскай улады ў горадзе аднаўляе сваю дзейнасьць Беларускі Нацыянальны Камітэт. Пачынаюць стварацца аддзелы беларускай самаабароны. Ствараецца міліцэйскі корпус з 500 чалавекаўчалавек.

Сярод беларускага кіраўніцтва не было адзінства што да стратэгіі дзеяў. Існавала фракцыя прыхільнікаў супрацоўніцтва з палякамі. Зь іншага боку, некаторыя дзеячы выступалі за спробы перамоваў з бальшавікамі. Праз гэтыя супярэчаньнисупярэчаньні было згублена шмат часу. Толькі ў лістападзе [[1920]] году польская адміністрацыя перадала ўладу Беларускаму камітэту. У навакольных вёсках былі праведзеныя выбары мясцовых камітэтаў.

Зьезд прыняў рэзалюцыю, якая абвяшчала ўладу Беларускай Народнай Рэспублікі ў Слуцку і навакольлях, і выказаў пратэст супраць бальшавісцкайбальшавіцкай акупацыі:

Вайсковае камандваньнекамандаваньне было перададзенае тройцы на чале з [[Павал Жаўрыд|Паўлам Жаўрыдам]]. Рада абвясьціла агульную мабілізацыю і працягнула стварэньне вайсковых аддзелаў. Было мабілізавана каля 4000 чалавек (па некаторых зьвестках 10 000) на чале з [[Павал Чайка|Паўлам Чайкам]]. Рада сфармавала два палкі: [[Першы Слуцкі полк]] пад кіраваньнем падпалкоўніка [[Павал Чайка|Паўла Чайкі]] і [[Другі Грозаўскі полк]] на чале з капітанам [[Лукаш Семянюк|Луком Семенюком]]. Гэтыя два палкі ўтварылі ''Слуцкую брыгаду'' пад камандваньнемкамандаваньнем [[Антон Сокал-Кутылоўскі|Антона Сокала-Кутылоўскага]]. КамандваньнеКамандаваньне войскамі было разьмешчанае ў [[Семежава]] праз наступаючыя бальшавісцкіябальшавіцкія армія.

З [[Горадня|Горадні]] даслалі [[Сьцяг Першага Слуцкага Палка|сьцяг]] з [[Пагоня]]й і дэвізам «''Тым, што пайшлі паміраць, каб жыла Бацькаўшчына''». Вайсковая Рада БНР, якая выконвала функцыі міністэрства абароны, даслала ў Слуцак вайсковых спэцыялістаў. Хутка пры Слуцкай быгадзебрыгадзе быў добра арганізаваны вайсковы шпіталь і суд.

<blockquote>''У момант самаазначэньня ўсіх народаў і змаганьня іх за сваю санастойнасьцьсамастойнасьць і свабоду Беларуская Рада Случчыны выконвае волю сялянства, паслаўшага яе і даверыўшага ёй абарону незалежнасьці нашае бацькаўшчыны Беларусі, заяўляе ўсяму сьвету аб дамаганьнях-намерах беларускага сялянства аб тым, што Беларусь павінна быць вольнай незалежнай рэспублікай у яе этнаграфічных межах.''

''Абвяшчаючы аб гэтым i, зьяўляючыся выразіцелкай волі народу, Слуцкая Рада дэкляруе цьвёрда стаяць за незалежнасьць роднай Беларусі і бараніць інтарэсы сялянства ад гвалту збоку чужаземных захопнікаў і ў выпадку патрэбы, нават, сiлаюсілаю аружжа, ня гледзячы на лічбовую перавагу ворага, думаючы, што наша справа — справа праўдзівая, а праўда заўсёды закрасуе.''<ref>[http://tbm-vileyka.iatp.by/dalej/sluck.shtml Вялейская арганізацыя ТБМ: Слуцкі збройны чын]</ref></blockquote>

[[22 лістапада]] былі разьмеркаваны камандзірскія пасады і аб’яўлены загадам па Слуцкаму палку I Брыгады стральцоў БНР. Камандзірам першага батальёна быў прызначаны падпалкоўнік [[Ахрэм Гаўрыловіч]], другога — капітан [[Антон Сокал-Кутылоўскі]], трэцьцягатрэцяга — капітан [[Аляксей Колпак]]. Пасаду начальніка гаспадарчай часьці заняў прапаршчык Кашкарэвіч. Паручнік Кахановіч выконваў абавязкі ад'ютанта. Роты ўзначалілі: 1-ю — паручнік [[Якуб Гузьней]]; 4-ю — [[Аляксандар Савановіч]]; 5-ю — паручнік [[Павал Бранавіцкі]]<ref>{{Кніга

Слуцкая брыгада зрабіла некалькі пасьпяховых атакаўатак побач зь вёскамі [[Капыль]], [[Цімкавічы]] і [[Вызна]]. Супраць беларускіх войскаў білася Омская дывізія бальшавікоў. Па ўсім 100-кілямэтровым фронце. [[Капыль]] — [[Цімкавічы]] — [[Вызна]] бальшавікі вымушаны былі адступіць. Беларускія аддзелы мелі вельмі моцную падтрымку з боку мясцовага насельніцтва, але ім бракавала зброі і амуніцыі.

Напачатку сьнежня быў затрыманы пасыльны да бальшавікоў. Зь ім быў ліст камандзіра Слуцкага палка [[Павал Чайка|Чайкі]], у якім апісваліся ўсе хібы і справы паўстанцаў. Чайка быў арыштаваны, але ўцёк з-пад варты прадзёршы страху. За гэта [[3 сьнежня]] былі зьнятыя з пасадаў: начальнік выведкі [[Антон Мірановіч (паручнік)|Мірановіч]], яго намесьнік [[Яўген Рэўт]] і камандзір Першай Слуцкай Брыгады [[Анастас Анцыповіч]]. Начальнікам контрвыведкі прызначаны [[Тодар Янушэнка]]. Першым Слуцкім палком стаў камандывацькамандаваць [[Ахрэм Гаўрыловіч]].

З [[1980-я|1980-х гадоў]] [[27 лістапада]] адзначаецца пэўнай часткай беларускага грамадзтва як [[Дзень Герояў]]. Афіцыйная ўлада ігнаруе антыбальшавісцкаеантыбальшавіцкае паўстаньне, гэтаксама як і ўсё зьвязанае зь [[БНР|Беларускай Народнай Рэспублікай]].

У [[1948]] годзе ў нямецкім горадзе [[Мітэнвальд]] каля Альпаў беларускімі эмігрантамі быў пастаўленпастаўлены помнік ў гонар Слуцкіх паўстанцаў<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/24787297.html Беларусы замежжа ўшанавалі герояў Слуцкага паўстаньня], [[Радыё Свабода]]</ref>.