Віцень: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дНяма апісаньня зьменаў
Радок 34:
 
== Біяграфія ==
Зьвесткі пра паходжаньне Віценя даволі супярэчлівыя<ref>[[Мікола Ермаловіч|Ермаловіч М.]] Віцень // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 341.</ref>. Паводле «[[Хроніка зямлі Прускай|Хронікі зямлі Прускай]]» [[Пётра з Дусбурга|Пятра з Дусбурга]], ён быў сынам [[Лютувер|Пукувера (Лютувера)]]<ref>[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Віцень // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 457.</ref>, родапачынальніка [[Гедзімінавічы|Гедзімінавічаў]]. Братам Віценя быў [[Гедзімін]]<ref name="evkl458">[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Віцень // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 458.</ref>. Кіраваньне прыпала на пэрыяд адноснай стабільнасьці з адсутнасьцю барацьбы за ўладу.
 
У [[1291]] годзе [[Будзівід]] паслаў Віценя зь вялікім войскам супраць палякаў у [[Берасьцейская зямля|Берасьцейскую зямлю]]. У [[1294]] Віцень ужо як вялікі князь ваяваў [[Леньчыцкая зямля|Леньчыцкую зямлю]]. У тым жа годзе ён захапіў [[Жамойць]] і здушыў там паўстаньне мясцовай знаці, якую схіляў да хаўрусу [[Тэўтонскі ордэн]]. У [[1295]] напаў на [[Малая Польшча|Малую Польшчу]].
 
Зладзіў адпор наступу ОрдэнаОрдэнаў на [[Вялікае Княства Літоўскае]]. Пад ягонай камандаю адбыліся вайсковыя выправы на тэрыторыю Тэўтонскага ордэнаордэну.
 
Дзеля барацьбы з крыжакамі на правым беразе [[Нёман]]ау збудаваў некалькі [[Замак|замкаў]], у якіх несупынна знаходзіліся зьменныя залогі. Тым часам на левым беразе ракі свае замкі збудаваў Ордэн; тут часта адбываліся вайсковыя сутычкі.
== СТАРШАЯ ОЛИВСКАЯ ХРОНИКА: ==
Скарыстаў супярэчнасьці паміж [[Інфлянцкі ордэн|інфлянцкімі рыцарамі]] і [[Сьпіс рыскіх арцыбіскупаў|рыскім арцыбіскупам]] і ў [[1298]] склаў хаўрус з [[Рыга]]й і арцыбіскупам, што дало магчымасьць адбіць крыжацкі наступ на Жамойць. Тады ж захапіў крыжацкі замак [[Каркгаўз]]. Хаўрус [[ВКЛ]] з Рыгай дзейнічаў да канца панаваньня Віценя. Недзе ў той жа час дамову з Рыгай ад імя [[Полацкае княства|Полацкага княства]] склаў полацкі япіскап [[Якаў (полацкі япіскап)|Якаў]], які зваў Віценя сваім сынам. Гэта сьведчыць пра тое, што ў час Віценя паміж [[Полацкае княства|Полацкам]] і ВКЛ працягваліся стасункі, якія пачаліся яшчэ пры [[Войшалк]]у. Дамова забясьпечвала падпарадкаваньне Полацкай зямлі ВКЛ, але на новых умовах, з захаваньнем мясцовага ладу. Фактычная залежнасьць складваецца і ў дачыненьні іншых княстваў захаду і цэнтру сучаснае Беларусі.
 
У [[1300]] Віцень ваяваў [[Добжынская зямля|Добжынскую зямлю]], а ў [[1306]] быў з вайсковай выправай ля [[Каліш]]ау. Яшчэ адна выправа на Польшчу адбылася ў [[1307]]. Некаторыя зь іх адбываліся як адказ на падтрымку Мазовіяй тэўтонскіх нападаў.
''"Между тем, пока всё это происходило, правительственная резиденция рыцарского ордена была перенесена в замок святой Марии (Мариенбург), и верховный магистр по имени Фейхтванген вступил в Пруссию с великими реликвиями, но прожил после этого лишь малое время; после него в магистры был избран брат Карл Трирский, мудрый, благочестивый и достойный муж.''
 
Ва ўнутранай палітыцы намагаўся ўмацаваць палітычнае адзінства Вялікага Княства Літоўскага. Сяліў на [[Горадня|Гарадзеншчыне]] [[прусы|прусаў]], якія ўцякалі ад [[крыжакі|крыжакоў]] з [[Прусія|Прусіі]]. Паводле позьняга [[Уваскрасенскі летапіс|УваскрасенскагаЎваскрасенскага летапісу]], далучыў да сваёй дзяржавы тэрыторыю да [[Заходні Буг|Заходняга БугаБугу]], у тым ліку Берасьцейскую зямлю.
''В это же время в Прусскую землю вторгся литовский король по имени Витень, и опустошал её в течение 18 дней, и увёл из страны огромное множество верующих, не встречая никакого отпора. Полагаясь на столь великий успех, он вернулся вторично и в то время как уходил, собрав огромную добычу в людях, рыцари вместе с верными христианами погнались за ним и перебили почти всё его войско, а сам он едва спасся вместе с немногими; христиане же, все невредимые благодаря Божьей милости, с похвалами и изъявлениями благодарности увели назад всех пленных. Впоследствии же, на протяжении 36 лет, литвинами в этой стране не было совершено никакого достопамятного злодеяния".''
 
Пра абставіны сьмерці Віценя дакладных зьвестак не захавалася. Апошні раз згадваецца ў крыніцах у верасьні [[1315]] году, калі кіраваў аблогай ордэнскага замказамку [[Хрыстмэмэль]]. Супярэчлівымі бачацца паведамленьні хронік пра ягоную гібель у баі з крыжакамі ці сьмерці ад трапленьня [[маланка|маланкі]].
Дзеля барацьбы з крыжакамі на правым беразе [[Нёман]]а збудаваў некалькі [[Замак|замкаў]], у якіх несупынна знаходзіліся зьменныя залогі. Тым часам на левым беразе ракі свае замкі збудаваў Ордэн; тут часта адбываліся вайсковыя сутычкі.
Скарыстаў супярэчнасьці паміж [[Інфлянцкі ордэн|інфлянцкімі рыцарамі]] і [[Сьпіс рыскіх арцыбіскупаў|рыскім арцыбіскупам]] і ў [[1298]] склаў хаўрус з [[Рыга]]й і арцыбіскупам, што дало магчымасьць адбіць крыжацкі наступ на Жамойць. Тады ж захапіў крыжацкі замак [[Каркгаўз]]. Хаўрус [[ВКЛ]] з Рыгай дзейнічаў да канца панаваньня Віценя. Недзе ў той жа час дамову з Рыгай ад імя [[Полацкае княства|Полацкага княства]] склаў полацкі япіскап [[Якаў (полацкі япіскап)|Якаў]], які зваў Віценя сваім сынам. Гэта сьведчыць пра тое, што ў час Віценя паміж [[Полацкае княства|Полацкам]] і ВКЛ працягваліся стасункі, якія пачаліся яшчэ пры [[Войшалк]]у.
 
У [[1300]] Віцень ваяваў [[Добжынская зямля|Добжынскую зямлю]], а ў [[1306]] быў з вайсковай выправай ля [[Каліш]]а. Яшчэ адна выправа на Польшчу адбылася ў [[1307]].
 
Ва ўнутранай палітыцы намагаўся ўмацаваць палітычнае адзінства Вялікага Княства Літоўскага. Сяліў на [[Горадня|Гарадзеншчыне]] [[прусы|прусаў]], якія ўцякалі ад [[крыжакі|крыжакоў]] з [[Прусія|Прусіі]]. Паводле позьняга [[Уваскрасенскі летапіс|Уваскрасенскага летапісу]], далучыў да сваёй дзяржавы тэрыторыю да [[Заходні Буг|Заходняга Буга]], у тым ліку Берасьцейскую зямлю.
 
Пра абставіны сьмерці Віценя дакладных зьвестак не захавалася. Апошні раз згадваецца ў крыніцах у верасьні [[1315]] году, калі кіраваў аблогай ордэнскага замка [[Хрыстмэмэль]]. Супярэчлівымі бачацца паведамленьні хронік пра ягоную гібель у баі з крыжакамі ці сьмерці ад трапленьня [[маланка|маланкі]].
 
== Галерэя ==