Ёсіп Броз Ціта

Ёсіп Броз (сэрба-харв. Јосип Броз, Josip Broz), партыйны псэўданім Ціта (Тито, Tito), пасьля псэўданім і прозвішча злучыліся (25 траўня 1892, Кумравец, Харватыя — 4 траўня, Любляна, Югаславія) — лідэр Югаславіі з канца Другой сусьветнай вайны да сваёй сьмерці (1945—1980), маршал (1943). Нарадзіўся ў сяле Кумравец у аўстра-вугорскай Харватыі-Славоніі, у сям’і харвата і славенкі. Удзельнічаў у Першай сусьветнай вайне, трапіў у расейскі палон. Удзельнік Грамадзянскай вайны ў Расеі, дзе браў удзел на баку камуністычных сілаў. У 1920 годзе вярнуўся на радзіму, дзе стаў чальцом Камуністычнай партыі Югаславіі. У 1935—1936 гады знаходзіўся ў Маскве ў Камінтэрне. З 1937 году ўзначальваў КПЮ.

Ёсіп Броз Ціта
Josip Broz Tito
1-ы прэзыдэнт Югаславіі
14 студзеня 1953 — 4 траўня 1980
Папярэднік:	Іван Рыбар
Наступнік:	Лазар Калішэўскі
23-і прэм’ер-міністар Югаславіі
2 лістапада 1944 — 29 чэрвеня 1963
Папярэднік:	Іван Субашыч
Наступнік:	Пэтар Стамбаліч
1-ы сакратар Руху недалучэньня
1 верасьня 1961 — 5 кастрычника 1964
Наступнік:	Гамаль Абдэль Насэр
1-ы фэдэральны сакратар нацыянальнай бясьпекі
7 сакавіка 1945 — 14 студзеня 1953
Наступнік:	Іван Гошняк
4-ы прэзыдэнт лігі камуністаў Югаславіі
сакавік 1939 — 4 траўня 1980
Папярэднік:	Мілан Горкіч
Наступнік:	Бранка Мікуліч
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	7 траўня 1892 Кумравец, Харватыя-Славонія, Аўстра-Вугоршчына
Памёр:	4 траўня 1892 Любляна
Партыя:	Камуністычная партыя СССР, Зьвяз камуністаў Югаславіі
Сужэнец:	Пэлагея Броз (1919—1939) Гэрта Гаас (1940—1943) Ёванка Броз (1952—1980)
Дзеці:	Злаціка, Гінка, Жарка, Аляксандар
Адукацыя:	Міжнародная ленінская школа[d]
Узнагароды:	ланцуг ордэна Белага льва[d] (22 сакавіка 1946, 26 верасьня 1964) прэмія імя Джавагарлала Нэру[d] (1971) ганаровы доктар Загрэбскага ўнівэрсытэту[d] ганаровая адзнака „За заслугі для Варшавы“[d] (1964)
Ёсіп Броз Ціта ў Вікісховішчы

У 1941 годзе арганізаваў супраціў югаславаў да нямецка-фашысцкай агрэсіі. Пад канец вайны югаслаўскі ўрад у выгнаньні прызнаў Ціта вярхоўным камандуючым Народна-вызваленчай арміі Югаславіі (НВАЮ). Разам з савецкімі войскамі НВАЮ вызваляла Югаславію.

Пасьля вызваленьня краіны заўмаў пасады прэм’ер-міністра і міністра замежных справаў краіны. Выступіў супраць плянаў савецкага кіраўніцтва стварэньня Балканскай фэдэрацыі, што выклікала разрыў адносінаў паміж Югаславіяй і СССР.

З 1953 году зьяўляўся прэзыдэнтам краіны. Адносіны паміж СФРЮ і СССР нармалізаваліся пры Хрушчове. Ціта падтрымаў аднаўленьне парадку ў Вугоршчыне ў 1956 годзе, але выступіў супраць аналягічнай акцыі Арганізацыі Варшаўскай дамовы ў дачыненьні да Чэхаславаччыны ў 1968 годзе. Зьяўляўся адным з ініцыятараў стварэньня Руха недалучэньня, у якім Югаславія заняла віднае месца.

Вонкавыя спасылкі

• Ёсіп Ціта на сайце «Халоднай вайны»
• Сьпіс узнагародаў Ціта
• Шыпы і ружы ад Броз Ціта