Філятэлія: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 55 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q131026 (translate me)
Радок 1:
'''Філятэлія''' (з грэц. «φίλος», «φιλέω» — люблю, і «τέλος» — падатак, мыта, збор)  — зьбіраньне і вывучэньне [[паштовая марка|паштовых марак]], штэпляў і іншых адзнакаў паштовай аплаты. Назву ўпершыню ўжыў ў 1864 годзе француз [[Жорж Гэрпэн]] ({{мова-fr|Georges Herpin}}).
 
Першую ў сьвеце паштовую марку выдаў урад [[Вялікая Брытанія|Вялікай Брытаніі]] ў [[1840]], на Беларусі маркі зьявіліся ў [[1857]] годзе — [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]].
 
== Гісторыя ==
=== 19 стагодзьдзе ===
Зьбіраньне марак пачалося ў [[1840]]-я гады, пасьля першага выпуску іх у абарот. Вядома, што, [[6 траўня]] [[1840]] году [[Лёндан]]ская [[адвакат|адвакацкая]] кантора «Алівэрсан, Дэнбі і Севі» даслала ў [[Шатляндыя|Шатляндыю]] ліст з дакумантамі [[Франкіроўка|франкіраванае]] десяццю неразрэзанымі «[[Чорныя пэні|Чорнымі пэні]]». На [[капэрта|капэрце]] ёсьць разборлівы адціск штэмпеля «LS.6MY6. 1840». Гэда першая ў сьвеце цэлая рэч з гашеэньнем першага для звароту; у [[1992]] годзе на аўкцыёне ў [[Цюрых]]у гэтая капэрта была прададзена за 690 тысяч [[Швайцарскі франк|франк]]аў<ref>[http://mirmarok.ru/prim/view_article/298/ «Мир филателии»] В. А. Навасёлаў. </ref>.
=== 20 стагодзьдзе ===
 
=== 20XIX стагодзьдзе ===
== Маркі БНР ==
Зьбіраньне марак пачалося ў [[1840]]-я гады, пасьля першага выпуску іх у абарот. Вядома, што, [[6 траўня]] [[1840]] году [[Лёндан]]ская [[адвакат|адвакацкая]] кантора «Алівэрсан, Дэнбі і Севі» даслала ў [[Шатляндыя|Шатляндыю]] ліст з дакумантамі [[Франкіроўка|франкіраванае]] десяццюдзесяцьцю неразрэзанымі «[[Чорныя пэні|Чорнымі пэні]]». На [[капэрта|капэрце]] ёсьць разборлівы адціск штэмпеля «LS.6MY6. 1840». ГэдаГэта першая ў сьвеце цэлая рэч з гашеэньнемгашэньнем першага длядня звароту; у [[1992]] годзе на аўкцыёне ў [[Цюрых]]у гэтая капэрта была прададзена за 690 тысяч [[Швайцарскі франк|франк]]аў<ref>[http://mirmarok.ru/prim/view_article/298/ «Мир филателии»] В.  А.  Навасёлаў. </ref>.
=== Асобны атрад ===
 
=== 19XX стагодзьдзе ===
 
== Беларусь ==
{{Асноўны артыкул|Гісторыя пошты і паштовых марак Беларусі}}
=== Маркі БНР ===
 
==== Асобны атрад ====
[[Файл:Zarinsh1920.jpg|міні|Марка «Асобны атрад БНР», [[Латвія]], [[1920]], намінал 10 кап.]]
[[Файл:Zarinsh 50 kap.jpg|зьлева|150пкс|міні|Марка «Асобны атрад БНР», [[Латвія]], [[1920]], намінал 50 кап.]]
Радок 16 ⟶ 21:
Выдадзена 5 марак розных наміналаў. Існуюць зубцаваныя і незубцаваныя маркі. Агульны наклад — 5 мільёнаў асобнікаў (па 1 мільёну кожны). Адносіны зубцаваных да незубцаваных — 1:1. Незубцаваныя маркі былы выдадзены дзеля зьдзешаўленьня накладу. Зь іх 250 тысяч было выраблена і бяз клею.
 
На ўсіх пяці марках сэрыі — адзін малюнак: маладыя сяляне ў нацыянальных строях ([[Магілёўскі строй]]), хлопец і дзяўчына, сядзяць на лаўцы ля плота. Малюнак вельмі падобны на гравюру Гарнэна, зьмешчанай ў трэцім томе выданьня «Живописная Россия» (1882 г.) пад назвай «Тыпы Магілёўскай губэрні».
 
Наміналы:
Радок 27 ⟶ 32:
Маркі былі ў выкарыстаньні з [[14 лютага]] [[1920]] да [[22 красавіка]] [[1920]] году. Аўтар маркі — знакаміты графік-мастак [[Рыхард Зарыньш]].
 
==== Маркі Слуцкага паўстаньня (Слуцкія маркі) ====
Выдадзеныя [[1 сьнежня]] [[1920]] году штабам Беларускай Слуцкай Брыгады пад час [[Слуцкі збройны чын|Слуцкага Збройнага Чыну]]. Выкарыстоўваліся польскія маркі, на якіх была наддрукоўка наміналу, [[Пагоня|Пагоні]] і літарамі «''Ч. Р. Сл.''» (Часовая Рада Случчыны).
 
Радок 39 ⟶ 44:
 
Вядомыя два паштовыя адпраўленьні з маркамі [[Рада Случчыны|Слуцкай рады]]:
* [[Паштовая картка]] [[Баранавічы]]  — [[Вільня]] ад [[21 студзеня]] [[1921]] (2 маркі агулам на 75 грошай ці па польскаму наміналу — 20 грошай)
* [[Заказны ліст]] [[Баранавічы]]  — [[Ляйпцыг]] ад [[23 студзеня]] [[1921]] (4 польскія маркі і 2 з надрукоўкаю на 75 грошай — тут яны прысутнічаюць у выглядзе дадатковых налепак).
 
=== Маркі Рэспублікі Беларусь ===
[[Файл:Stemp Efrasinia Polackaja.jpg|міні|upright|Першая марка РБ, Крыж Эўфрасіньні Полацкай, 1992]]
Пачаткі марак РБ заклала Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад [[11 верасьня]] [[1991]] №351 «Аб выпуску паштовых марак Беларускай ССР».
Радок 59 ⟶ 64:
 
== Літаратура ==
* ''Баціеўскі Валянцін''. Маркі Часовай Рады Случчыны БНР // Филателия.  — Красавік 2007.{{ref-ru}}
* Інфармацыя пра паштовыя маркі слуцкіх паўстанцаў // Слуцкі Збройны Чын 1920 у дакумэнтах і ўспамінах.  — Менск: Мэдысонт, 2006.
* ''Коласаў Леў''. [http://www.slutsk-city.narod.ru/marki.html Тайна слуцкіх марак] // Голас Радзімы.  — 1998. — № 23.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Philately|выгляд=міні}}
* [http://www.belpost.by/stamp/catalog-by-date/2008/ Паштовыя маркі РБ 2002—2008 // Сайт Белпошты]{{Ref-ru}}