|
'''Лаглан''' [Loglan, ад [[Ангельская мова|ангельскага]] '''''log'''ical '''lan'''guage'' (мова лёгікі)] — штучная мова, якую створыўстварыў у [[1955]] доктар Джэймз Кук Браўн (''James Cooke Brown'').
== Гісторыя і сучасны стан ==
Пачалося гэта з артыкула пра магчымасьць праверкі псыхалягічнага фэномэна, вядомага як [[гіпотэза Сапіра-Ўорфа]] (''Sapir-Whorf''). Гэтая тэма зрабілася найважнейшай у яго жыцьці, каб праверыць гіпотэзу Ўорфа, доктар Браўн пачаў распрацоўваць адмысловую штучную мову.
Галоўная думка гэтай гіпотэзы: «''Мова ўплывае на мысьленьне''». У выніку высілкаў доктар Браўн з памагатымі стварылі прынцыпы для праверкі гіпотэзы й найважнейшы інструмант для гэтага — вельмі лягічную мову, якая адпачатку называлася лаглан.
Мова распрацоўвалася цягам адзіннаццаціадзінаццаці гадоў — у [[1966]] зьявілася першае выданьне апісаньня мовы — «Loglan 1». Празь некалькі год пры дапамозе кампутараў у лаглане былі знойдзеныя сынтаксычныя недакладнасьці. І ўжо ў [[1988]] была выдадзеная канчатковая вэрсія мовы.
У [[1980-я]] гады адбылася барацьба наконт аўтарскіх правоў на гэтую мову. А калі доктар Браўн афіцыйна зацьвердзіў свае аўтарскія правы, група незадаволеных адышліадышла ад руху лагланістаў, арганізаваліды арганізавала '''Групу мовы лёгікі''' (''The Logical Language Group'') і стварылі новую мову — [[Ложбан]] (''Lojban''). Яна была заснованаязаснаваная на тых жа лінгвістычных прынцыпах, але ў форме вольнага праекту. Рух лажбаністаў апошнім часам больш шматлікі і актыўны.
Мова лаглан ужываецца ня толькі для навуковых дасьледаваньняў, але і для кантактаваньня паміж чалавекам і кампутарам. Яна была згаданая, напрыклад, як мова зносінаў паміж кампутарам і людзьмі ў навукова-фантастычным рамане «Месяц — суворы гаспадар» (''The Moon Is a Harsh Mistress'') [[Робэрт Хайнляйн|Робэрта Хайнляйна]] (''Robert A. Heinlein''). Лаглан ужываецца таксама для аўтаматычнага аналізу тэкстаў, і як звычайная мова — каб пісаць творы і размаўляць паміж людзьмі. Але ня гледзячынягледзячы на даволі простую граматыку, лёгкае вымаўленьне, ужываць гэтую мову вельмі складана. Каб вывучыць і размаўляць на ёй, патрабуюцца вельмі вялікія мазгавыя высілкі. Сапраўды, для гэтага трэба зьмяніць сваё мысьленьне, бо лаглан дужа непадобны на іншыя чалавечыя мовы. Сярод прыхільнікаў лаглана існуе жартаўлівы слоган: «''Вучыце лаглан — найбольш складаную мову для ўсіх людзей!''» (у процівагу заявам прыхільнікаў іншых штучных моваў, якія заяўляюць пра лёгкасьць сваіх моваў).
== Асноўныя рысы мовы ==
| 