Вікіпэдыя

Кляштар: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Dymitr (гутаркі | унёсак)
61 353 праўкі
д Контрарэфармацыя
Радок 1:
[[Файл:Monastery of Franciscan, Pinsk.JPG|міні|200пкс|Кляштар францішканаў у [[Пінск|Пінску]]у]]
'''Кля́штар''' (ад [[лацінская мова|лац.]] ''claustrum'' — замак, закрытае месца) — [[Каталіцтва|каталіцкі]] манастыр.
 
Радок 5:
 
Найбольш старажытныя кляштары:
* [[францішкане|францішканаў]] у [[Пінск|Пінску]]у ([[1396]]) і [[Ашмяны|Ашмянах]] ([[1505]]);
* [[аўгустыны|аўгустынаў]] у [[Быстрыца (Гарадзенская вобласьць)|Быстрыцы]] (цяпер [[Астравецкі раён]]), [[Берасьце|Берасьці]] і [[Горадня|Горадні]] (заснаваны [[Вітаўт|Вітаўтам]]ам);
* [[бэрнардыны|бэрнардынаў]] у [[Вільня|Вільні]] ([[1471]]), [[Горадня|Горадні]] і [[Полацак|Полацку]] ([[1498]]).
 
[[Файл:Biaroza-Kartuskaja, Belarus.jpg|міні|200пкс|[[Бярозаўскі кляштар|Бярозаўскі кляштар картузаў]]]]
 
Большасьць кляштараў заснаваная ў пэрыяд [[Контрарэфармацыя|Контрарэфармацыі]], іх фундатарамі былі каралі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікія князі літоўскія]], [[магнат|магнаты]]ы ([[Сапегі]], [[Глябовічы]], [[Радзівілы]], [[Пацы]] і інш.), [[шляхта]]. Напрыканцы [[18 стагодзьдзе|XVIII ст.]] на беларускіх землях (акрамя [[Вільня|Вільні]]) дзейнічалі кляштары ды рэзыдэнцыі:
* [[аўгустыны|аўгустынаў]] — 4,
* [[баніфраты|баніфратаў]] — 4,
* [[бэрнардыны|бэрнардынаў]] — 27,
 
[[Файл:Brygickaja_Street_in_HoradniaBrygickaja Street in Horadnia.jpg|міні|200пкс|Кляштар брыгітак у [[Горадня|Горадні]]]]
 
* [[дамініканы|дамініканаў]] — 50,
Радок 26:
* [[рохіты|рохітаў]] — 1,
 
[[Файл:Wilno_klasztor_franciszkanów_ruinyWilno klasztor franciszkanów ruiny.JPG|міні|200пкс|Кляштар францішканаў у [[Вільня|Вільні]]]]
 
* [[трынітарыі|трынітарыяў]] — 6,
Радок 42:
Мэтаю заснаваньня кляштараў фундатары звычайна называлі [[місіянэрства]]; асаблівае становішча займалі [[езуіты|езуіцкія]] ды [[:be:піяры|піярскія]] [[калегіюм]]ы, якія вырашалі адукацыйныя задачы. Пры шматлікіх калегіюмах працавалі невялікія шпіталі.
 
Клясычны тып кляштару выпрацаваны ордэнам [[бэнэдыктыны|бэнэдыктынаў]]. Гэта быў замкнёны ансамбль буды або памяшканьняў для жыцьця манаскае суполкі. Цэнтрам ансамблю быў [[касьцёл]]. Каля яго рабіліся абкружаныя крытаю галерэяю ([[клуатар|клуатрам]]) чатырохкутны двор, сад. З усходу да клуатра далучалася заля [[капітул]]а, з захаду — кельлі, або [[дарміторыюм]]. Насупраць касьцёла будавалі трапезнуютрапэзную залю ([[рэфэкторыюм]]). Астатнія будынкі (дом [[абат]]а, шпіталь, школа, гаспадарчыя пабудовы) разьмяшчаліся на тэрыторыі ў межах кляштарных муроў. Бэнэдыктынскі тып кляштару быў запазычаны большасьцю каталіцкіх [[ордэн]]аў і прыстасаваны адпаведна характару іх дзейнасьці.
 
[[Файл:Catholic church of Franciscan 2, Ashmiany.jpg|міні|200пкс|Руіны францішканскага кляштару ў [[Ашмяны|Ашмянах]]]]
 
Пераважная большасьць кляштараў зачыненая пасьля паўстаньняў [[Паўстаньне 1830—1831 гадоў|1830—31 гадоў]] і [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|1863—1864 гг.]] па абвінавачаньню ў нелаяльнасьці манахаў да уладаўўладаў. Апошнія кляштары дзейнічаюць у 1880—90-я. Іх жылыя будынкі найчасьцей прыстасоўвалі пад шпіталі, казармы, лякарні; іх касьцёлы ператвараліся ў парафіяльныя або перараблялі ў праваслаўныя храмы.
 
== Глядзіце таксама ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Кляштар»