Пан (зваротак): розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →Беларуская мова: кірылічная «і» |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
||
Радок 3:
== Беларуская мова ==
Слова «пан» — сталы і старажытны факт жывой гутарковай і пісьмовай [[беларуская мова|беларускай мовы]]. Шырокі сэмантычны абсяг гэтага слова, разгалінаванае кола аднакарэнных зь ім, пасьлядоўная перадача празь яго стараславянскага «Господь» у перакладах і перакладных слоўніках, пашыранасьць у фальклёрных тэкстах (у тым ліку і з даволі архаічнымі рысамі), выкарыстаньне рознымі хрысьціянскімі канфэсіямі і беларускімі мусульманамі, а таксама наяўнасьць лексэмы «пан» у тэкстах, якія сягаюць часоў, калі ня толькі не магло быць якога-колечы «польскага ўплыву», а наадварот беларуская мова актыўна ўзьдзейнічала на польскую (XIV—XV
Паводле [[Ян Станкевіч|Яна Станкевіча]] слова «пан» мае клясавае значэньне і ў расейскай мове адпавядае словам «барин» (але не «господин» — бел. гаспадар), «паня» — расейскаму «барыня» (але не «госпожа» — бел. гаспадарыня), «паненка» — расейскаму «барышня»<ref>[[Янка Станкевіч|Я. Станкевіч]]. Маленькі маскоўска-беларускі (крывіцкі) слоўнічак фразэолёгічны і прыказкаў ды прывітаньні, зычэньні і інш. / Пасьляслоўе В. Вячоркі. 3-е выд. — Мн.: Навука і тэхніка, 1992. — 77 с ISBN 5-343-01322-8. [http://www.knihi.com/mova/stankievic.html]</ref>. У беларускіх савецкіх слоўніках у якасьці аднаго са значэньняў слова «пан» гэтак жа давалася клясавае (''«у дарэвалюцыйнай Беларусі»'') — ''«[[абшарнік]], важны ўрадовец і пад., а таксама начальнік у дачыненьні да прыслугі, гаспадар»''. Тым часам побач прыводзілася і іншае значэньне: ''«форма ветлівагага звароту ў дарэвалюцыйнай Беларусі, а таксама ў Польшчы і Чэхаславакіі»''<ref>Тлумачальны слоўнік беларускай мовы / А. Я. Баханькоў, І. М. Гайдукевіч, П. П. Шуба. — 1-е выд., перапрац. і дап. — Мн: Нар. асвета, 1990. С. 255.</ref>.
Радок 12:
У [[польская мова|польскай мове]] зваротак «пан» ({{мова-pl|pan}}) ужываецца ў наступных выпадках:
* пры звароце да асобы, надзеленай
* пры звароце да ўладальніка зямлі, абшарніка, пана;
* у якасьці характарыстыкі бога: «Спадар [[Бог]] наш» — «Pan Bóg nasz»;
| |||