Казімер Сваяк: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
афармленьне |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
||
Радок 32:
'''Казіме́р Свая́к''' (сапраўднае імя: ''Кастусь Стаповіч''; [[19 лютага]] [[1890]], вёска [[Барані]], цяпер [[Астравецкі раён]], [[Гарадзенская вобласьць]], [[Беларусь]] — [[16 траўня]] [[1926]], [[Вільня]]) — беларускі каталіцкі сьвятар, нацыянальны дзяяч, паэт. Брат [[Альбін Стаповіч|Альбіна Стаповіча]].
==
=== Раньнія гады ===
У [[1905]] годзе скончыў пачатковую і [[Сьвянцяны|Сьвянцянскую]] павятовую школы. У [[1906]]—[[1907]] жыў у Вільні дзе пазнаёміўся з «[[Наша Ніва|Нашай Нівай]]». У [[1908]] паступіў у
=== Пасьля высьвячэньня на сьвятара ===
[[Файл:Janka Bylina, Adam Stankievič, Kazimier Svajak.jpg|міні|350пкс|Ксяндзы-літаратары (зьлева направа): [[Янка Быліна]] (1883—1956), [[Адам Станкевіч]] (1892—1949), Казімер Сваяк (Канстанцін Стаповіч, 1890—1926)]]
У Клюшчанах К. Стаповіч стварыў хор, у якім, паводле зьвестак Я. Драўніцкага, сьпявалі хлопцы і дзяўчаты зь Вялікай Казаноўшчыны, Будрань, Пятрашышак, Кісялёў, некаторыя нават з Трашчан. У самаго К. Стаповіча быў добры слых і лірычны тэнар, ён добра граў на скрыпцы, а смычком дырыжыраваў. З хорам ён развучваў
У Клюшчанах узьнік нелегальны гурток «[[Хаўрус Сваякоў]]», галоўнай задачай якога зьяўлялася самаадукацыя на аснове хрысьціянскай этыкі. Тут рыхтавалі й чыталі рэфэраты, ладзілі канцэртна-дэклямацыйныя сходы, арганізоўвалі прадстаўленьні (для пастаноўкі выкарыстоўваліся найчасьцей п’есы самаго Сваяка), народныя бібліятэкі. У Клюшчанскай акрузе намаганьнямі К. Стаповіча было адкрыта сем школ. Адна зь іх — бараньская — разьмяшчалася ў бацькоўскай хаце — займала яе палову, потым, калі стала цесна, перайшла да суседа — Вітаўта Буйкі. Не хапала настаўнікаў — К. Стаповіч адкрыў курсы па іх падрыхтоўцы. Падручнікі, школьныя прылады ён таксама прывозіў зь Вільні, часта — набытыя за ўласныя грошы. У канцы [[1916]] за беларусізацыю касьцёла К. Стаповіча пераводзяць на [[Беласточчына|Беласточчыну]] ([[Карыціна]]). Дзе ён таксама спрабаваў увесьці беларускую мову ў касьцёле, але гэта было адразу забаронена мясцовым пробашчам.
[[Файл:
У [[1917]]—[[1919]] хварэў, зноў паехаў у Закапанэ, дзе адначасова працаваў капэлянам кліматычнага шпіталя. У ліпені [[1919]] сабраўся дадому, у Клюшчаны. Па дарозе заехаў да сябра — ксяндза [[Вінцук Адважны|Я. Германовіча]] (Вінцук Адважны) у [[Лапеніцы|Лапеніцу]], што пад [[Ваўкавыск]]ам. Там К. Стаповіч выступаў з казаньнямі па-беларуску, прычыніўся да арганізацыі школ. У выніку зьявіўся пратэст, падпісаны мясцовымі ксяндзамі, супраць ужываньня беларускай мовы ў касьцёле.
Радок 53:
У Засьвір К. Стаповіча прыяжджаў мастак Ракіцкі, сябра «Хаўрусу Сваякоў», які намаляваў абраз сьвятога Язафата Кунцэвіча для галоўнага алтара. У гонар сьвятога Язафата К. Стаповіч устанавіў у парафіі 16 лістапада фэст. Таксама прыяжджаў кс. В. Гадлеўскі з Жодзішак, які рабіў казаньні па-беларуску. Бываў мастак і пісьменьнік [[Язэп Драздовіч]], яны з К. Стаповічам абмяркоўвалі тэмы беларускага мастацтва, літаратуры, гісторыі, беларускага адраджэньня, Драздовіч падарыў Стаповічу некалькі абразоў. Заяжджаў Людовік Хамінскі.
Увосень [[1922]] стан здароўся К. Стаповіча пагаршаецца. Восень [[1923]] — вясну [[1924]] зноў правёў у Закапанэ. Вяртаецца ў [[Засьвір]], але хварэе. У [[1924]] у Вільні выходзіць зборнік паэзіі Казімера Сваяка «Мая Ліра», зборнік аб’яднаў самыя розныя творы Сваяка: вершы-медытацыі, і вершы-звароты да Бога, вершы-імпрэсіі і вершы ў прозе,
== Сьмерць ==
Радок 69:
* [http://slounik.org/146925.html Стаповіч Канстанцін] // {{Літаратура/Беларускія рэлігійныя дзеячы XX ст.}}
* К. Сваяк. [http://kamunikat.org/knihi.html?pubid=2943 Дзея маей мысьлі, сэрца і волі]. — Мн.: 1992.
* [http://slounik.org/81322.html Сваяк Казімір] // {{
* Цадко Алесь. Вялікі паэт-духоўнік //«[[Рэгіянальная газета]]», 10 сакавіка 2000 г., № 10 (255)
| |||