|
Мэталы вызначаюцца высокай электра- й [[Цеплаправоднасьць|цеплаправоднасьцю]], здольнасьцю адбіваць сьветлавыя хвалі ды пластычнасьцю. У цьвёрдым выглядзе звычайна маюць крышталічную будову. Большасць крышталізуецца ў простых структурах (кубічных і гексаганальных), якія адпавядаюць найшчыльнейшай кампаноўцы атамаў. Шмат якія з мэталаў могуць існаваць у дзьвюх і больш крышталічных мадыфікацыях. [[Палімарфізм|Паліморфныя]] пераходы часам спалучаюцца са стратаю мэталічных уласьцівасьцяў (напрыклад, пераход белага [[волава]] (b-Sn) ў шэрае (a-Sn).
== Хімічныя ўласцівасьціўласьцівасьці ==
Агульныя для мэталаў хімічныя ўласцівасьціўласьцівасьці абумоўленыя слабой сувязьзю валентных электронаў з [[ЯдроАтамнае атамаядро|ядром атама]]: утварэньне дадатна зараджаных іёнаў ([[катыён]]аў), станоўчая [[ступень акісьленьня]] ў [[Складанае рэчыва|злучэньнях]], утварэньне асноўных [[аксід]]аў і [[гідраксід]]аў, выцісканьне [[вадарод]]у з [[Кіслата|кіслотаў]].
Мэталічныя ўласцівасьціўласьцівасьці элемэнта праяўляюцца тым яскравей, чым ніжэй ягоная [[электраадмоўнасьць]]. У падгрупах Пэрыядычнай сыстэмы з узрастаньнем атамнага нумару электраадмоўнасць у цэлым зьмяншаецца, а мэталічныя ўласцівасьціўласьцівасьці узрастаюцьўзмацняюцца.
Мэталы ад [[Літый|літыя]] да [[Натрый|натрыя]] лёгка рэагуюць з [[тлен]]ам на холадзе. Іншыя злучаюцца з тленам толькі пры награваньні, а [[ірыдыйірыд]], [[плятына]] й [[золата]] з тленам не ўзаемадзейнічаюць. УласцівасьціУласьцівасьці мэталаў характарызуюцца іх месцам у [[Электрахіміны шэраг напружання мэталаў|электрахімічным шэрагу]]. Мэталы ад літыя да натрыя выціскаюць вадарод з [[Вада|вады]] пры [[Нармальныя умовы|нармальных умовах]], а ад [[Магній|магнія]] да [[ТалійТаль|таліяталю]] — пры награваньні. Мэталы, якія стаяць у электрахімічным шэрагу перад вадародам, выціскаюць яго з разбаўленых кіслотаў (на холадзе або пры награваньні). Мэталы, якія стаяць у электрахімічным шэрагу пасьля вадароду, раствараюцца толькі ў тленавых кіслотах (канцэнтраваная [[Серная кіслата|серная]] або [[Азотная кіслата|азотная]]), а плятына й золата — толькі ў [[Сумесь|сумесі]] гэтых кіслотаў. Аксіды мэталаў ад літыя да алюмінія ды ад [[лантанлянтан]]а да [[цынк]]а [[Аднаўленьне|аднаўляюцца]] цяжка. Бліжэй да канца электрахімічнага шэрагу схільнасьць да аднаўленьня павялічваецца. Аксіды апошніх у электрахімічным шэрагу мэталаў распадаюцца на мэталы й тлен ужо пры невялікім награваньні.
Ступені акісьленьня непераходных мэталаў: +1 для падгрупы I а; +2 для II a; +1 і +3 для III a; +2 і +4 для IV a; +2, +3 і +5 для V a; — 2, +2, +4, +6 для VI a. У пераходных М.: +1, +2, +3 для падгрупы I б, +2 для II б; +3 для III б; +2, +3, +4 для IV б; +2, +3, +4, +5 для V б; +2, +3, +4, +5, +6 для VI б, +2, +3, +4, +5, +6, +7 для VII б, от +2 до +8 в VIII б. У лантаноідаў: +2, +3 и +4, у актыноідаў — ад +3 да +6. Аксіды мэталаў з малой ступеньню акісьленьня маюць асноўныя ўласцівасціўласьцівасці. Аксіды з высокай ступеньню акісьлення зьяўляюцца [[ангідрыд]]амі кіслотаў. Мэталы з пераменнаю [[Валентнасьць|валентнасьцю]] (напрыклад, [[хром]], [[марганец]], [[жалеза]]), у злучэньнях, дзе яны маюць нізкія ступені акісьленьня, (хром (+2), марганец (+2), жалеза (+2)), выяўляюць аднаўленчыя ўласцівасьці, а ў злучэньнях, дзе яны маюць вышэйшыя ступені акісьленьня (хром (+6), марганец (+7), жалеза (+3)), — [[Акісленьне|акісьляльныя]].
Здольнасьць мэталаў да ўтварэньня злучэньняў і паліморфных пераходаў стварае аснову для атрыманьня шматлікіх [[Стопак|стопкаў]] з разнастайнымі карыснымі ўласьцівасьцямі. Колькасьць вядомых стопкаў перавышае 10 тысячаў.
|
