Зьбігнеў Алясьніцкі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 10 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q168150 (translate me)
афармленьне
Радок 2:
'''Зьбі́гнеў Кардынал Алясьні́цкі''' ({{мова-pl|Zbigniew Oleśnicki}}; [[5 сьнежня]] [[1389]] — [[1 красавіка]] [[1455]]) — польскі рэлігійны і дзяржаўны дзяяч, дыплямат.
 
== Біяграфія ==
Алясьніцкі нарадзіўся ў сям'ісям’і [[кракаў]]скага судзьдзі. Навучаўся ў [[Сандомір]]ы, ва [[Уроцлаў|Ўроцлаве]] і ў [[Ягелонскі ўнівэрсытэт|Ягелонскім унівэрсытэце]] ў Кракаве. Пачынаючы з [[1410]] году супрацоўнічаў у канцэлярыі польскага караля [[Ягайла|Уладзіслава II Ягайлы]], якому Алясьніцкі ў тым жа годзе выратаваў жыцьцё ў [[Грунвальдзкая бітва|ГрунвальдскайГрунвальдзкай бітве]]. З [[1423]] і да сьмерці — біскуп Кракаўскі. У пэрыяд з [[1411]] па [[1429]] год удзельнічаў у шматлікіх важных дыпламатычных місіях у якасьці [[натарыюс]]а, [[протанатарыюс]]а і [[біскуп]]а, між іншым пры двары караля [[Сігізмунд]]а, на службе ў папы рымскага [[Ян XXIII|Яна XXIII]] і брандэнбурскага курфюрста [[Фрыдрых I|Фрыдрыха I]]. Адначасова з гэтым Алясьніцкі пераймае верхавенства ў царкоўнай іерархіі і ў колах дробнай палітычнай [[алігархія|алігархіі]], а ў часы кіраваньня караля [[Уладыслаў III Варнэньчык|Уладзіслава III]] (1434—1444) Алясьніцкі быў па сутнасці [[рэгент]]ам Польшчы.
 
У зьнешняй палітыцы Алясьніцкі выступаў за вяртаньне [[Сілезія|Сілезіі]] да Польшчы, і спрыяў узмацненьню польска-вугорскай уніі з мэтай сумеснай барацьбы супраць [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]]. У [[1440]] годзе Уладзіслаў III узышоў на вугорскі трон. У [[1435]] годзе Алясьніцкі садзейнічаў падпісаньню спрыяльнага для Польшчы [[Берасьцейскі мір|Берасьцейскага міру]] ў [[Куявія|Куявіі]] з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]].
 
Ва ўнутранай палітыцы Алясьніцкі прытрымліваўся інтарэсаў алігархіі, магнатаў і царквы. Выступаў супраць каралеўскіх рэформ. У сваёй дыяцэзіі Зьбігнеў Алясьніцкі змагаўся зь любымі праявамі [[ерась|ерасі]], з асаблівай жорсткасьцю бароўся з [[гусізм]]ам і яго пашырэньнем у Польшчы. Пасля таго, як у [[1447]] годзе на трон узышоў кароль [[Казімір Ягелончык]], Алясьніцкі страціў палітычны ўплыў і далучыўся да апазыцыі. У [[1444]] годзе Зьбігнеў Алясьніцкі быў абвешчаны кардыналам [[Базэльска-Фларэнтыйскім саборам|Базэльска-Фларэнтыйскім саборам]], а ў [[1449]] годзе зноў атрымаў [[кардынал]]ьскі тытул ад папы рымскага [[Мікалай V|Мікалая V]] за сваю адданасьць. Кардынал ахвотна ўсталёўваў кантакты з навукоўцамі і літаратарамі, сярод якіх былі, напрыклад, [[Іаан Лангінус]] і [[Енэа СільвіаСільвіё Пікаламіні]], з апошнім Алясніцкі рэгулярна перапісваўся.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Алясніцкі, Зьбігнеў}}
{{Commons}}
{{Commonscat|Zbigniew Oleśnicki}}
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Алясніцкі, Зьбігнеў}}
[[Катэгорыя:Асобы па альфабэце]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 5 сьнежня]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1389 годзе]]