Мова: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
W (гутаркі | унёсак)
д +дзейная спасылка
Lš-k. (гутаркі | унёсак)
д артаграфія, вікіфікацыя using AWB
Радок 1:
'''Мова''' — [[мноства]] тэкстаў, для якіх існуе [[альфабэт]], [[сынтаксіс]] і [[сэмантыка]]. Мовы падзяляюць на фармальныя й натуральныя. Уплыў структуры мовы на чалавечае [[мысьленьне]] й паводзіны вывучаецца [[псыхалінгвістыка|псыхалінгвістыкай]]й.
 
== Жыцьцяздольнасьць ==
Радок 19:
# афіцыйнае становішча і выкарыстаньне чынавенствам,
# стаўленьне ў [[Грамада|грамадзе]],
# від і якасьць дакумэнтацыі<ref>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтарысуаўтары = | дата публікацыі = 12 сакавіка 2003| url = http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001836/183699E.pdf| загаловак = Жыцьцяздольнасьць і ўціск мовы| фармат = | назва праекту = Дакумэнты| выдавец = [[ЮНЭСКА]]| дата = 19 жніўня 2011 | мова = en| камэнтар = }}</ref>.
 
== Моўная дынаміка ў сьвеце ==
{{Асноўны артыкул|Мовы сьвету}}
На [[Зямля|Зямлі]] налічваецца каля 5—6 тысячтысячаў моваў. З разьвіцьцём камунікацыяў колькасьць [[жывая мова|жывых моваў]] скарачаецца
ззь сярэдняй хуткасьцю адна мова ў два тыдні<ref>[http://www.dw-world.de/dw/article/0, 2144,1912041,00.html Амаль палове моваў сьвету пагражае зьнікненьне]</ref>. На 40 найбольш распаўсюджаных мовах размаўляе прыкладна 2/3 насельніцтва [[Зямля|Зямлі]]. Больш за ўсё людзей размаўляюць на [[кітайская мова|кітайскай]], [[гіндзі]], [[ангельская мова|ангельскай]], [[гішпанская мова|гішпанскай]], [[арабская мова|арабскай]], [[расейская мова|расейскай]] і [[партугальская мова|партугальскай]]. Значна распаўсюджана й [[француская мова]], аднак колькасьць тых, хто лічыць яе [[родная мова|роднай]], параўнальна невялікая.
 
Для таго каб мова захоўвалася, патрабуецца каля 100 тысячаў ейных носьбітаў. У цяперашні час налічваецца крыху больш за 400 моваў, якія лічацца зьнікаючымі<ref>[http://teach-learn.narod.ru/languages.htm Мовы сьвету]</ref>. Мовы выміраюць разам з апошнім носьбітам, і таму небясьпека пагражае, перш за ўсё, народам, якія не выкарыстоўваюць [[пісьменнасьць]]<ref>[http://www.bigbook.ru/litnews/detail.php?ID=3315 «Калі памірае мова»]</ref>. У той жа час варта адзначыць, што адрозьненьні ў разьвіцьці, а таксама ўплыў суседзяў прыводзяць да зьмены [[арэал]]у выкарыстаньня мовы й ейнай зьмене. Так, напрыклад, Кірылу й Мяфодзію, калі яны стваралі [[кірыліца|славянскую азбуку]], пры іхных падарожжах не патрэбны быў перакладчык, бо ў [[9 стагодзьдзе|IX стагодзьдзі]] ад [[Балтыйскае мора|Балтыкі]] да [[Міжземнамор’е|Міжземнамор’я]] й ад [[Вэлтава|Вэлтавы]] да [[Дняпро|Дняпр]]а ўсе [[славяне]] размаўлялі на адзінай [[праславянская мова|праславянскай мове]]<ref>Балязін В. Н. «Неафіцыйная гісторыя Расеі» 2007 ISBN 978-5-373-01229</ref>.