Карл Маркс: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д {{Бібліяінфармацыя}} |
|||
Радок 1:
{{Іншыя значэньні|тып=прозьвішча|Маркс (неадназначнасьць)}}
{{Філёзаф
| Імя = Карл Генрых Маркс
| Арыгінальнае імя = {{мова-de|Karl Heinrich Marx}}
| Партрэт = Karl_Marx.jpg
| Памер =
| Апісаньне = Карл Маркс у 1875 годзе
| Імя пры нараджэньні =
| Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|5|5|1818}}
| Месца нараджэньня = [[Трыр]]
| Дата сьмерці = {{Памёр|14|3|1883}}
| Месца сьмерці = Лёндан
| Школа = [[марксізм]], [[камунізм]], [[сацыялізм]], [[матэрыялізм]]
| Пэрыяд = філязофія 19 стагодзьдзя
| Кірунак =
| Зацікаўленасьці = палітыка, эканоміка, сацыялёгія, праца, гісторыя, клясавая барацьба
| Ідэі = заснавальнік марксізму (разам з [[Фрыдрых Энгельс|Энгельсам]]),
| Папярэднікі = [[Георг Вільгельм Фрыдрых Гэгель|Гэгель]], Фоербах
| Наступнікі = [[Уладзімер Ленін]]
| Грамадзянства =
| Сайт =
| ВікіКрыніца =
| ВікіКрыніца пераклады на беларускую =
}}
'''Карл Генрых Маркс''' ({{мова-de|Karl Heinrich Marx}}; [[5 траўня]] [[1818]] — [[14 сакавіка]] [[1883]]) — [[Нямеччына|нямецкі]] эканаміст, філёзаф, палітычны [[журналіст]], найбольш значны сацыялістычны і камуністычны мысьляр, стваральнік канэпцыі марксызма. Амаль не прызнаныя пры ягоным жыцьці, сацыяльныя і палітычныя ідэі Маркса атрымалі шырокі распаўсюд пасьля яго сьмерці. Яшчэ напрыканцы 1980-х гадоў амаль палова насельніцтва Зямлі жыла пры рэжымах, якія называлі сябе марксысцкімі.
Радок 8 ⟶ 30:
У 17 гадоў Маркс паступіў у [[Бонскі ўнівэрсытэт]] на юрыдычны факультэт. У той час у Маркса зьявілася першая цікавасьць да рамантызму і ўтапічнага сацыялізму.
Праз год бацька накіраваў Карла Маркса ў больш прэстыжны [[
У Бэрліне Маркс трапіў пад уплыў філязофіі [[
== Пачатак кар’еры ==
Пасьля заканчэньня ўнівэрсытэту, Маркс разьлічваў атрымаць пасаду выкладчыка. Аднак, пасьля звальненьня Баўэра па палітычных матывах, Маркс стаў журнлістам у [[кёльн]]скай газэце [[Rheinische Zeitung]], апазыцыйным выданьні, заснаваным райнскімі прамыслоўцамі-лібэраламі. Неўзабаве Маркс стаў рэдактарам газэты, якая чым далей, тым больш жорстка крытыкавала прускую манархію. У выніку ў траўні 1843 яна была зачыненая ўладамі пасьля публікацыі крытычнага артыкулу аб стане вінаробаў даліны Мозэля. Пасьля гэтага выпадку Маркс адыйшоў ад чыстай палітыкі і зацікавіўся таксама эканамічнай тэорыяй.
Улетку 1843 Карл Маркс ажаніўся з Жэньні фон Вэстфален, дачкой заснавальніка канцэрну [[
У тым жа годзе Маркс напісаў вялікую працу з рашучай крытыкай гегельянскага апраўданьня сучаснай нямецкай дзяржавы. Пасьля таго, як ён не знайшоў работы ў Нямеччыне, Маркс эміграваў у Парыж.
Радок 22 ⟶ 44:
[[Файл:Marx_Engels_Denkmal_Berlin.jpg|міні|зьлева|Помнік Карлу Марксу і Фрыдрыху Энґельсу у [[Бэрлін]]е]]
У Парыжы Маркс пазнаёміўся з [[Генрых Гайнэ|Генрыхам Гайнэ]], а потым — з [[Фрыдрых
У [[1844]] Маркс і Эгельс былі выгнаныя з Парыжу і тры гады правялі ў Брусэлі, дзе Маркс напісалі працы «Сьвятое сямейства» (крытыка Б. Баўэра), «Нямецкая ідэалёгія» (крытыка ідэяў Геґеля і гегельянцаў). У 1847 годзе у Брусэлі выйшла кніга Маркса з крытыкай поглядаў Прудона — «Галеча філязофіі».
| |||