Берасьцейская крэпасьць: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д артаграфія, абнаўленьне зьвестак |
|||
Радок 17:
|Тып будынка = Фартэцыя
|Архітэктурны стыль =
|Аўтар праекту = [[інжынэр-генэрал]] К. І.
|Будаўнік = генэрал-маёр І. І. Дэн
|Заснавальнік = [[Мікалай I]]
Радок 44:
|Commons = Category:Brest Fortress
}}
'''Берасьцейская крэпасьць''' — комплекс абарончых збудаваньняў 19 — пач. 20 ст. у [[Берасьце|Берасьці]] (Брэст-Літоўск).
== Умацаваньні ==
Радок 56:
Валынскае ўмацаваньне зробленае на месьцы [[Берасьцейскі замак|Берасьцейскага замку]], складалася з 2 бастыённых [[форт]]аў з 2 [[равэлін]]амі. Тут у былым кляштары бэрнардзінцаў у сярэдзіне 19 ст. месьціўся [[Берасьцейскі кадэцкі корпус]], пазьней — вайсковы шпіталь. Злучалася з цытадэльлю [[Холмская брама|Холмскай брамай]] і пад'ёмным мостам цераз [[Мухавец]].
===
=== Кобрынскае ўмацаваньне ===
[[Image:BFrampart.jpg|thumb|Кобрынскае ўмацаваньне.]]
Кобрынскае ўмацаваньне
===
Па вонкавай лініі крэпасьці праходзіў земляны вал вышынёй да 10 м з каменнымі казематамі ўнутры й запоўненым вадой ровам перад ім. Даўжыня галоўнай
== Гісторыя ==
Радок 71:
=== Расейская імпэрыя ===
==== Будаўніцтва і рэканструкцыя ====
[[6 чэрвеня]] [[1833]] распачаты масавыя земляныя працы. У сувязі з пабудовай крэпасьці г.
[[26 красавіка]] [[1842]] Берасьцейская крэпасьць пачала дзейнічаць як
На пачатку свайго існаваньня крэпасьць была адным з самых дасканалых
Падчас рэвалюцыі [[1905]]—[[1907]] у крэпасьці адбыліся [[Берасьцейскія выступленьні салдатаў]]. У [[1912]] зацьверджаны генэральны плян пашырэньня крэпасьці на [[1912]]—[[1921]]. За 6-7 км ад ядра крэпасьці меркавалася пабудаваць новы фортавы пояс, прадугледжвалася ўмацаваньне й перабудова састарэлых збудаваньняў. Летам [[1913]] пачатае будаўніцтва. Да Першай сусьветнай вайны толькі 2 форты былі скончаныя цалкам, 8 — збудаваныя часткова. З
▲Падчас рэвалюцыі [[1905]]—[[1907]] у крэпасьці адбыліся [[Берасьцейскія выступленьні салдатаў]]. У [[1912]] зацьверджаны генэральны плян пашырэньня крэпасьці на [[1912]]—[[1921]]. За 6-7 км ад ядра крэпасьці меркавалася пабудаваць новы фортавы пояс, прадугледжвалася ўмацаваньне й перабудова састарэлых збудаваньняў. Летам [[1913]] пачатае будаўніцтва. Да Першай сусьветнай вайны толькі 2 форты былі скончаныя цалкам, 8 — збудаваныя часткова. З аб'яўленьнем мабілізацыі крэпасьць стала пунктам папаўненьня дзеючай арміі й базай забесьпячэньня крэпасьці [[Іван-Горад]] ([[Эстонія]]). Удзень і ўначы вяліся інтэнсіўныя работы па падрыхтоўцы Берасьцейскай крэпасьці да абароны, штодзённа працавала каля 70 тыс. чалавек, каля 8,5 тыс. падвод. Да кастрычніка [[1914]] крапасная пазыцыя мела закончаны выгляд. Яна складалася з 14 фортаў і 5 абарончых казармаў, 21 прамежкавага апорнага пункту. Пры агульнай даўжыні фортавага пояса 45 км сярэдняя адлегласьць паміж фортамі складала 1 км, г. зн. яны знаходзіліся ў поўнай агнявой сувязі. У будаўніцтве і ўдасканальваньні крэпасьці ў пачатку 20 ст. удзельнічалі ваенныя інжынэры прафэсар Мікалаеўскай інжынэрнай акадэміі генэрал-лейтэнант Н. А. Буйніцкі, А. К. Аўчынікаў, палкоўнікі І. В. Бялінскі, Б. Р. Дабашчынскі, Г. І Лагорыя, капітан Дз. М. Карбышаў.
==== [[Першая сусьветная вайна]] ====
З набліжэньнем да Берасьця нямецкіх войскаў камэндант крэпасьці Лаймінг стварыў раду абароны, якая прызнала магчымым у выпадку аблогі пратрымацца 8 месяцаў. Аднак па загадзе Вярхоўнага камандаваньня 8-[[12 жніўня]] [[1915]] гарнізон,
=== Польшча ===
Радок 91 ⟶ 92:
[[22 верасьня]] ў адпаведнасьці з сакрэтным пратаколам да савецка-нямецкага пакту аб ненападзе ([[23 жніўня]] [[1939]]) у горад і крэпасьць увайшла 29-ая лёгка-танкавая брыгада [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]]<ref>Мельцюхоў М. І. Савецка-польскія войны.</ref>. Знаходжаньне нямецкіх войскаў у крэпасьці скончылася сумесным разьвітальным парадам і абменам сьцягамі. Сыстэма ўмацаваньняў, якія акружалі крэпасьць, аказалася напаўраскрытай на захадзе, бо форты за Заходнім Бугам трапілі ў рукі немцаў. Крэпасьць у сувязі з разьвіцьцём ваеннай тэхнікі страціла былое ваеннае значэньне, але разам з пабудаванымі ў ёй 2 дотамі ўвайшла ў [[Берасьцейскі ўмацаваны раён]].
Зь вясны 1941 у крэпасьці
[[28 ліпеня]] [[1944]] у ходзе За гады вайны крэпасьць моцна разбураная, у пасьляваенны час шматлікія будынкі разабраныя.
== Мэмарыяльны комплекс «
[[Image:BrestF.jpg|thumb|250px|Галоўны ўваход]]
У [[1971]] адкрыты мэмарыяльны комплекс «
Галоўны праход уяўляе сабой праём у выглядзе пяціканцовай зоркі ў маналітным жалезабэтонным масіве, які абапіраецца на вал і сьцены казематаў. На вонкавым баку ўсталяваная дошка з тэкстам аб прысваеньні крэпасьці ганаровага званьня «герой». Ад галоўнага ўваходу алея вядзе цераз мост да плошчы Цырыманіялаў, дзе адбываюцца масавыя ўрачастасьці.
Радок 102 ⟶ 106:
Зьлева ад мосту скульптурная кампазыцыя «Смага» — фігура савецкага война, які цягнецца з каскай да вады, да плошчы Цырыманіялаў прымыкаюць музэй і руіны Белага палацу.
Кампазыцыйным цэнтрам зьяўляецца галоўны манумэнт «Мужнасьць» — пагрудная скульптура воіна і штык
==Музэі==
=== Музэй абароны крэпасьці ===
[[Image:Museum of the defense of Brest fortress 6th room.JPG|thumb]]
Адкрыты [[8 лістапада]] [[1956]]. Састаўная частка мэмарыяльнага комплексу. Месьціцца ў былой кальцавой казарме, якая захавалася на цэнтральным востраве крэпасьці (Цытадэлі). Мае 11 экспазыцыйных заляў, каля 40 тыс. экспанатаў у тым ліку больш за 20 тыс. экспанатаў асноўнага фонду. Тэматычныя аддзелы экспазыцыі: гісторыя крэпасьці, перадваеннае жыцьцё, мерапрыемствы па ўмацаваньні заходніх рубяжоў, напад фашысцкіх войскаў, дзейнасьць кампартыі і Савецкага ўраду па арганізацыі адпору ворагу, прыгранічныя баі, абарона крэпасьці,
=== Археалягічны музэй «Берасьце»===
[[Image:Brest - Archeological museum Bjarestse.JPG|left|thumb|Жылыя пабудовы старажытнага Берасьця]]
[[Археалягічны музэй «
== Глядзіце таксама ==
| |||