Тэрпэноіды: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Lš-k. (гутаркі | унёсак)
артаграфія, стыль
дНяма апісаньня зьменаў
Радок 1:
'''Тэрпэноіды''' — кісьляродзьмяшчальныя [[арганічныя злучэньні]] (як правіла, прыроднага паходжаньня), вугляродны шкілет якіх утвораны з [[ізапрэн]]авых зьвёнаў. Тэрпэноіды зьяўляюцца вытворнымі {{Артыкул у іншым разьдзеле|тэрпэны|тэрпэнаў|ru|Терпены}}, у некаторых выпадках іх вугляродны шкілет можа ўтварыцца з поліізапрэнавых структур шляхам перамяшчэньня або страты вугляроднага фрагмэнта, звычайна мэтыльнай групы<ref>[http://goldbook.iupac.org/T06279.html terpenoids // IUPAC Gold Book]</ref>.
 
Асаблівасьці будовы малекул тэрпэноідаў прыводзяць да прыкметнага іх адрозьненьня ад іншых арганічных злучэньняў падвышанай {{Артыкул у іншым разьдзеле|лабільнасьцьлябільнасьць|лабільнасьцюлябільнасьцю|ru|Лабильность}}, схільнасьцю да [[ізамерізамэр]]ацыі, цыклізацыі і полімерызацыі. {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ізамэрызацыя||ru|Изомеризация}} і трансфармацыя нярэдка праходзіць у мяккіх умовах, пад дзеяньнем сьвятла, кісьляроду паветра, пароў вады і т. п. З-за лёгкай перагрупоўкі вугляроднага шкілета тэрпеноідаў рускірасейскі навуковец {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ягор Ягоравіч Вагнер|Я. Вагнер|ru|Вагнер, Егор Егорович}} назваў іх «хімічнымі хамэлеонамі».
 
Тэрпэноіды зьяўляюцца актыўнымі ўдзельнікамі абменных працэсаў, якія праходзяць у расьлінах. Некаторыя тэрпэноіды рэгулююць актыўнасьць генаў расьлін, удзельнічаюць у {{Артыкул у іншым разьдзеле|фотахімія|фотахімічных|ru|Фотохимия}} рэакцыях. Вугляродныя ланцугі шэрагу тэрпэноідаў зьяўляюцца ключавымі прамежкавымі прадуктамі ў біясынтэзе стэроідных [[гармон]]аў, [[халестэрын]]у, [[фэрмэнт]]аў, [[вітамін]]аў Д, Е, К, [[жоўцевыя кіслоты|жоўцевых кіслот]].