Француская рэвалюцыя: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →Кароль і Рэвалюцыя: пунктуацыя, артаграфія |
д Typo fixing using AWB |
||
Радок 9:
Сацыяльная гіерархія была заснаваная на падзеле на саслоўі, падаткі паміж якімі разьмяркоўваліся няроўна. Апроч таго яны ня мелі роўнасьці ў доступе да правасудзьдзя, сутыкаліся з дыскрымінацыяй на вайсковай службе. Існавала два прывілеяваных саслоўі: [[шляхта]] і [[духавенства]]. «[[Трэцяе саслоўе]]» гэта назва саслоўя (стана), якое ахоплівала астатняе насельніцтва і не было прывілеяваным.
Падаткі былі разьмеркаваныя так, што іх плаціла толькі трэцяе саслоўе. Яго становішча моцна адрозьнівалася ў залежнасьці ад канкрэтных правінцыяў і гарадоў. Усеагульнае
=== Супраціў абсалютысцкай манархіі ===
[[Файл:Louis xvi.jpg|міні|200пкс|Людовік XVI]]
У [[1780-я|1780-х]] гадах [[Францыя]] была [[абсалютызм|абсалютысцкай манархіяй]], якая абапіралася на бюракратычную цэнтралізацыю і рэгулярнае войска. Кароль меў уладу «ад Бога», але традыцыйна, манарх захоўваў прывілеі за [[шляхта
Філязофія [[Эпоха Асьветніцтва|Эпохі Асьветніцтва]] распаўсюджвалася ў вышэйшых слаях грамадзтва, сярод буржуазіі і шляхты. Абсалютызму "па-француску" процістаўлялася ангельская манархія, улада якой абмяжоўвалася парлямэнтам, а вярхоўная ўлада, згодна з новымі філязофскімі поглядамі Эпохі Асьветніцтва, належала нацыі.
Прывілеяваны стан таксама выступіў супраць каралеўскай улады, абсалютызм якой пазбавіў яго традыцыйных прывілеяў. Парлямэнты (двары ў часы Старога Рэжыму) у час прыняцьця законаў карыстаюцца сваім традыцыйным правам крытыкаваць каралеўскую ўладу. Хоць яны і рабілі гэта каб захаваць свае прывілеі, на думку грамадзтва яны заступаліся за народ.
Шляхта марыла, каб вярнуцца да
=== Правал палітычных рэформаў ===
[[Людовік XV]] і [[Людовік XVI]] ўсьведамлялі неабходнасьць зьменаў у палітычным жыцьці, але
* Людовік XV пачынае юрыдычную рэформу, якая была спыненая Людовікам XVI пад націскам парлямэнту.
Радок 33:
Скліканьне Генэральных Штатаў дало надзею францускаму грамадзтву. Сяляне спадзяваліся на падвышэньне ўзроўню жыцьця і частковае ці поўнае скасаваньне фэўдальнага права. Буржуазія марыць аб роўнасьці правоў і [[парлямэнцкая манархія|парлямэнцкай манархіі]]. Яны спадзяюцца на падтрымку пэўнай часткі шляхты і духавенства. Гэтым тлумачыцца палітычная актыўнасьць у час выбараў у дэпутаты Генэральных Штатаў.
Зазвычай, кожны стан выбірае аднолькавую колькасьць дэпутатаў. Дэпутаты кожнага стану,
==== Дэпутаты Трэцяга стану супраць караля ====
[[Файл:
[[1 траўня]] [[1789]] году дэпутаты сабраліся ў Вэрсалі. Дэпутаты ад духавенства і шляхты былі прынятыя вельмі шчодра, але не дэпутаты Трэцяга стану.
[[5 траўня]] кароль адкрывае Генэральныя Штаты але яго прамова накіраваная супраць новаўвядзеньняў. [[Нэкер]] выступае на працягу 3 гадзінаў, але закранае толькі фінансавыя пытаньні. Пытаньня пра палітычныя рэформы не ўздымалася. Прывілеяваныя станы падтрымліваюць галасаваньне па саслоўях, але Трэці стан пачынае супраціўляцца і адмаўляецца далучыцца да апошніх.
[[17 чэрвеня]] [[1789]] году Генэральныя Штаты, па прапанове абата Сіе даюць сабе назву «Генэральная Асамблея». [[19 чэрвеня]], духавенства далучаецца да Трэцяга стану, каб таксама кантраляваць уладу. [[20 чэрвеня]], кароль зачыняе залю Мэню, месца сходаў Трэцяга стану, і дэпутаты ад гэтага стану пераходзяць у залю для гульні ў мяч. Тут, яны прамаўляюць «клятву ў залі для гульні ў мяч» і дамаўляюцца не разыходзіцца да таго, пакуль
[[Байі]]:
=== Лета 1789 году ===
Радок 51:
===== Першы дзень рэвалюцыі =====
[[Файл:Prise de la Bastille.jpg|300пкс|міні|Узяцьце Бастыліі 14 ліпеня 1789]]
Занепакоенасьць расьце. Раніцай [[14 ліпеня]] [[1789]] парыжане ідуць па зброю. Яны захапілі збройню [[Дом Інвалідаў|Дома Інвалідаў]] (там яны знайшлі толькі зброю, бяз пораху). У пошуках пораху яны ідуць у [[Бастылія|Бастылію]], дзе сустракаюць астатніх паўстанцаў, якія
У ліпені [[1789]] году ў турме было некалькі арыштаваных па артыкулах агульнага права, чатыры фальшываманэтчыкі, два вар’яты ды злачынца, што чыніў сэксуальныя злачынствы. Іх вартавалі 80 інвалідаў і 30 швайцарцаў. Вялізны натоўп рухаецца да Бастыліі: губэрнатар, маркіз [[Бэрнар дэ Лянэ]] хоча супраціўляцца, але атрымлівае загад з мэрыі і пускае натоўп у турму. Потым ён зьмяняе сваё рашэньне і загадвае страляць. '''Вынік:''' больш за 100 забітых. Узбунтаваныя салдаты прыцягваюць гарматы, захопленыя ў Доме Інвалідаў, і
===== Пасьля перамогі =====
Пачынаецца руйнаваньне Бастыліі, Людовік XVI пад націскам парыжанаў здаецца і прыходзіць у асамблею, каб паведаміць аб вывадзе войскаў, якія асаджаюць Парыж. Ён вяртае да ўлады Нэкера і астатніх выгнаных міністраў. У гарадзкой ратушы Парыжа Сіліван Байі, прэзыдэнт Нацыянальнай Асамблеі быў прызначаны мэрам Парыжа, а ўся старая адміністрацыя ўцякла. Ляфает быў прызначаны Галоўным вайсковым начальнікам Нацыянальнай гвардыі. Так усталёўваецца новая муніцыпальная ўлада, якую Людовік XVI прызнае. Ён прыехаў для гэтага ў Парыж, дзе Байі падарыў яму кукарду зь сінім і чырвоным колерам (колеры
Цяжкасьці з харчаваньнем і адмова [[Людовік XVI|Людовіка XVI]] ануляваць дэклярацыю і дэкрэты 4 і 26 жніўня выклікалі незадаволенасьць народу Парыжу (5 і 6 кастрычніка [[1789]]). Марш жанчын прымусіў каралеўскую сям’ю вярнуцца ў [[Парыж]] пакінуўшы сымбаль абсалютызму — [[Вэрсальскі палац|Вэрсаль]]. Два асабістыя ахоўнікі караля былі забітыя і іх галовы начэпленыя на пікі. З гэтага моманту, кароль і Нацыянальны сход застаюцца ў Парыжы пад наглядам жыхароў і пагрозай новага паўстаньня.
==== Вялізны Жах у францускіх вёсках ====
У правінцыях ад [[20 ліпеня]] [[1789]] году да [[6 жніўня]] [[1789]] году ўва ўсіх вёсках адбываецца гэтак званы «[[Вялікі Жах]]». Селяне баяліся, каб іх не абабралі разбойнікі-паўстанцы і калі біў набат сяляне бралі вілы, косы і іншыя прылады прыгодныя да абароны. Калі пагрозы не было, яны рухаліся да гаспадара і патрабавалі ад іх паперы на сваю гаспадарку. Аднак многія гаспадары адказвалі сілай і іхныя замкі спальвалі. Каб спыніць гэтыя хваляваньні Асамблея [[4 жніўня]] забараніла ўсе прывілеі, фэадальныя правы, падатковыя
===== Парыж зноў сталіца =====
Радок 73:
===== Адміністрацыйная рэарганізацыя =====
Перш за ўсё Асамблея пачала свае рэформы з Адміністрацыйнай рэарганізацыі. Пры [[Стары Рэжым|Старым Рэжыме]] адміністрацыя мела дужа складаную структуру. Улада няроўна дзялілася і зьмешвалася паміж правінцыямі, эпархіямі, парлямэнтамі, таму дэпутаты Асамблеі спрабавалі іх
===== Эканамічныя свабоды =====
У час Старога Рэжыму, эканамічная дзейнасьць знаходзілася пад кантролем уладаў, што прывяло да абмежаванага ліку вытворцаў. Усе перашкоды былі зьвязаны зь земляробскім рамяством альбо індустрыяльнай дзейнасьцю. З-за
===== Рэлігійнае
[[11 жніўня]] [[1789]] году была скасавана без выплаты кампэнсацыі [[дзесяціна]], якая пазбаўляла такім чынам духавенства ад часткі даходу. [[2 лістапада]] [[1789]] году паводле прапановы біскупа з Атуна ўсе маёмасьці духавенства былі перададзены Нацыі, каб адквітацца з публічным доўгам. Гэтыя дзяржаўныя маёмасьці былі распраданы на пакрыцьцё дзяржаўнага дэфіцыту. Нацыяналізацыя маёмасьці духавенства прымусілі Асамблею шукаць адказ на пытаньне аб фінансаваньні духавенства. Рэлігійнае пытаньне ўзмацніла незадаволенасьць народу, расчараванага Рэвалюцыяй. Гэта пагоршыла адносіны паміж [[пратэстанты|пратэстантамі]] і [[каталік
==== Кароль і Рэвалюцыя ====
[[14 ліпеня]] [[1790]] году пасьля захопу Бастыліі на [[Марсава поле (Парыж)|Марсавым поле]] адзначалася Сьвята
Людовік ХVI быў вымушаны падпісаць Канстытуцыю ў
=== Падзеньне манархіі ===
==== Марш да вайны ====
Эмігранты, у большай сваёй частцы, былі аб’яднаны і падрывмлівалі графа д’Артуа. Яны турбавалі насельніцтва і спрабавалі аказаць націск на суседнія краіны з мэтай прымусіць кіраўнікоў далучыцца да канфлікту. Каб ім спагадзіць, Кароль [[Прусія (каралеўства)|Прусіі]] і [[Аўстрыйская імпэрыя|імпэратар Аўстрыі]] дэкляравалі разам незадаволеннасьць падзеямі ў [[Францыя|Францыі]]. Асамблея прыняла гэтую заяву, як пагрозу рэвалюцыі і да канца [[1971]] году прыняла новыя, яшчэ больш жорсткія дэкрэты.
[[9 лістапада]] [[1791]] году Асамблея патрабавала да звароту ў Францыю ўсіх эмігрантаў. Яны мелі толькі два месяцы на вяртаньне, пасьля чаго ўся іхняя маёмасьць была канфіскавана. Таксама Асамблея патрабавала ад
Сытуацыя на інтэрнацыянальным ўзроўні ўскладнялася анэксіяй [[Конта–Ванэсэн]], бо [[эльзас]]кія прынцы былі нездаволены адменай фэадальнага права. [[Фэльяны]] і кароль ведалі пра дэзарганізацыі ў арміі і лічылі, што ваенныя дзеяньні дапамогуць хутка перамагчы рэвалюцыянэраў, у той час, калі [[якабінцы]] жадалі экспартаваць рэвалюцыю ў [[Эўропа|Эўропу]] з дапамогай вайны. І толькі Рабэсп’ер выступаў супраць канфлікту.
==== Вайна і ейны ўплыў ====
Паводле прапановы Людовіка XVI [[20 красавіка]] [[1792]] году Францыя аб’явіла вайну каралям [[Каралеўства Вугоршчына|Вугоршчыны]] і [[Багемія|Багеміі]], што азначала, што вайна была аб’яўлена імпэратару Аўстрыі. [[Жырандысты]] называлі гэтую вайну «вайной народу супраць каралёў» і «крыжовым паходам за свабоду». Але далучэньне Прусіі ў вайсковы зьвяз да Аўстрыі і эміграцыя францускіх афіцэраў значна паслабіла францускаю армію і яна зусім страціла магчымасьць да вядзеньня вайны. Патрыёты Францыі, хутка пачыналі думаць пра змову супраць рэвалюцыі паміж шляхтай, дваром і духавенствам, што спрыяла
==== Пераварот манархіі ====
[[25 ліпеня]] пруская армія падала францускаму
Пры такіх абставінах канстытуцыя [[1791]] году больш не зьяўлялася несапраўднай, таму ў хуткім часе адбыліся выбары ў [[нацыянальны Канвэнт]]. [[10 жніўня]] законадаўчы камітэт аднадушна назначыў часовы выканаўчы камітэт з 6 чальцоў на чале з Дантонам, міністрам у міністэрстве юстыцыі, і [[Гаспар Монж|Гаспарам Монжам]], міністрам ваенна-марскога міністэрства.
Радок 106:
* [http://www.musee-revolution-francaise.fr/ Musée de la Révolution française]
* [http://www.royet.org Архіў]{{Ref-fr}}
* [http://onrevolution.narod.ru/france/marches.html Песьні і маршы часоў
[[Катэгорыя:Француская рэвалюцыя| ]]
|