Кітайская мова: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
W (гутаркі | унёсак)
д +2 спасылкі
Радок 14:
| Код па SIL =
}}
 
'''Кіта́йская мо́ва''' (中文 - чжунвэнь, або 汉语/漢語 ханьюй) уваходзіць у [[Сына-тыбэцкія мовы|кітайска-тыбэцкую (сына-тыбэцкую) сям'ю]]. Яна зьяўляецца афіцыйнай мовай [[Кітай|КНР]], [[Тайвань|Тайваня]] і [[Сынгапур]]а. На ёй размаўляюць звыш 1 млрд чалавек. Для 900 млн зь іх кітайская мова зьяўляецца роднай.
 
Радок 20 ⟶ 19:
 
== Гісторыя ==
Кітайская мова зьяўляецца адной з самых старажытных з цяпер існуючыхісных моваў. Таксама яна валодае самой старажытнай з ужывальных у цяперашні час пісьменнасьцю, што ўзьнікла каля 13-га стагодзьдзя да [[Нараджэньне Хрыстовае|Нараджэньня Хрыстова]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Зь гісторыі кітайскай пісьменнасьці|спасылка=http://belarusian.cri.cn/65/2009/09/16/2s481.htm|выдавец=[[Міжнароднае радыё Кітая]]|дата публікацыі=16 верасьня 2009|дата доступу=28 студзеня 2014}}</ref>. Падобную [[гіерогліфы|гіерагліфічную]] пісьменнасьць, адаптаваную з кітайскай мовы, выкарыстоўвае [[японская мова]]. Складзены ў [[93 год]]зе кітайскі слоўнік «Шовэнь цзецзы» налічваў 9353 герогліфы. Слоўнік пачатку 18 ст. «Кансі Цзыдзянь», складзены пры імпэратары [[Кансі]], зьмяшчаў 49 тыс. знакаў. На [[2009]] г. кітайская пісьменьнасьць налічвала звыш 60 тыс. герогліфаў. Пры гэтым у кітайскіх школах вывучаецца толькі 4 тыс. герогліфаў, хоць чытаньне [[газэта]]ў, [[часопіс]]аў і літаратуры вымагае веданьня 6 тыс. знакаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Асаблівасьці кітайскай герагліфікі|спасылка=http://belarusian.cri.cn/65/2009/09/16/2s482.htm|выдавец=Міжнароднае радыё Кітая|дата публікацыі=16 верасьня 2009|дата доступу=28 студзеня 2014}}</ref>.
 
== Дыялектныя групы ==
У кітайскай мове вылучаецца 7 дыялектных групаў: паўночная (北, самая шматлікая — звыш 800 млн носьбітаў), (吴), [[сян]] (湘), [[гань]] (贛/赣), [[хака]] (客家), [[Кантонскі дыялект|юэ]] (粤), [[Міньскія мовы|мінь]] (閩/闽 - у тым ліку тайваньская). Дыялекты адрозьніваюцца фанэтычна (што замінае міждыялектным зносінам, дарма што дыялекты зьвязаныя рэгулярнымі гукавымі адпаведнасьцямі), лексыкай, збольшага граматыкай, аднак асновы іх граматыкі і слоўнікавага складу адзіныя. Сродкам зносін носьбітаў розных дыялектаў служыць нарматыўная кітайская мова, якая ў Кітаі завецца [[путунхуа]] (普通话/普通話), у Сынгапуры хуаюй (华语/華語) у Ганконгу і Тайвані — [[гоюй]] (国语/國語), паміж імі існуюць малаважныя адрозьненьні ў фанэтыцы, на пісьме ў путунхуа і хуаюй выкарыстоўваюцца скарочаныя гіерогліфы, а ў гоюй - поўнае напісаньне гіерогліфаў. Пры крайняй неабходнасьці можна дамагчыся, каб цябе зразумелі, напісаўшы гіерогліфы на паперы або намаляваўшы іх рукой у паветры. Літаратурная мова абапіраецца на паўночныя дыялекты. Фанэтычная норма — [[пэкін]]скае вымаўленьне (аднак у эпоху дынастыі Тан, калі было створана большасьць клясычных кітайскіх тэкстаў, норма была блізкая хутчэй да цяперашняй дыялектнай групы хака).
 
== Крыніцы ==
{{Мовы ААН}}
{{Крыніцы}}
{{Interwiki|zh|кітайскай|}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commonscat|Chinese languages}}
 
{{Мовы ААН}}
{{Interwiki|zh|кітайскай|}}
 
[[Катэгорыя:Кітайская мова]]