Выкапнёвае паліва: розьніца паміж вэрсіямі

д
== Паходжаньне ==
[[Файл:Oil producing countries map.png|міні|320пкс|Паколькі [[нафта]]выя радовішчы знаходзяцца толькі ў пэўных месцах на [[Зямля (плянэта)|Зямлі]], толькі абраная група краінаў зьяўляецца нафтанезалежнай ад іншых краінаў, іншыя краіны маюць залежнасьць ад патэнцыялу здабычы нафты ў нафтанезалежных краінах]]
[[Нафта]] і [[прыродны газ]] утвараюцца ў выніку анаэробнага раскладаньня рэшткаў арганізмаў, уключаючы фіта- і [[зааплянктон]]у, якія жылі ў моры ці возеры, якія апынуліся на дне ў вялікіх колькасьцях у бескіслародных умовах мільёны гадоў таму. За геалягічны час, гэтая [[арганічнае рэчыва|арганічныя рэчывы]], зьмешаныя з брудам, атрымалі пахаваньне пад плястамі цяжкага асадку. У выніку высокага ўзроўню цяпла і [[ціск]]у, выкліканага хімічнымі зьменамі, арганічныя рэчывы ператварыліся спачатку ў воскападобны матэрыял, вядомы як [[кераген]], які знаходзіцца ў [[гаручыя сланцылупнякі|гаручых сланцахлупняках]], а затым, пры большым паказчыку цяпла, у вадкія і газападобныя [[вуглевадарод]]ы ў выніку працэса, вядомага як [[катагенэз]].
 
Існуе шырокі спэктар арганічных або вуглевадародных злучэньняў у любой паліўнай сумесі. Канкрэтныя сумесь вуглевадародаў дае палівам свае характэрныя ўласьцівасьці, як то [[тэмпэратура кіпеньня]], [[тэмпэратура плаўленьня]], [[шчыльнасьць]], [[глейкасьць]] і іншыя. Некаторыя віды паліва, як то [[прыродны газ]], напрыклад, утрымоўваць толькі газападобныя кампанэнты.
[[Торф]] зьяўляецца іншым выкапнёвым палівам, што здаўна здабываецца ў Беларусі. Самыя буйныя тарфяныя запасы маюцца ў [[Гомельская вобласьць|Гомельскай]], [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай]] і [[Менская вобласьць|Менскай абласьцях]]. Агульная плошча тарфяных масіваў складае каля 2,5 млн. га, а агульная вага — каля 3 млрд. тот. Штогод здабываецца 14 млн. тон торфу.
 
Гаручыя сланцылупнякі ўпершыню былі выяўлены ў Беларусі ў [[1963]] годзе. У межах заходняй часткі [[Прыпяцкі прагін|Прыпяцкага прагіну]] сланцаносныялупнякованосныя адклады залягаюць на глыбінях, даступных для распрацоўкі шахтавым мэтадам. Гаручыя сланцылупнякі ўяўляюць сабою ападкавыя ўтварэньні буравата-шэрага колеру з высокім (больш 15%) утрыманьнем цьвёрдага нерастваральнага арганічнага рэчыва — [[кераген]]у. Прагнозныя рэсурсы гаручых сланцаўлупнякоў у гэтым басэйне да глыбіні 600 мэтраў складаюць 11 млрд. тон. Карысны выкапень характарызуецца высокай [[попельнасьць|попельнасьцю]] (75 %). Адмыслоўцы лічаць, што прамысловае засваеньне ў Прыпяцкім сланцаноснымлупнякованосным басэйне будзе эканамічна апраўданым толькі пры ўмове поўнай утылізацыі ўсіх прадуктаў сланцаперапрацоўкілупнякаперапрацоўкі, у тым ліку попелу.
 
У Прыпяцкім прагіне, у паўднёвай частцы Беларусі, сустракаюцца таксама [[буры вугаль|бурыя вуглі]], якія залягаюць на глыбінях 290—900 мэтраў. Прагнозныя рэсурсы вуглёў у адкладах [[Каменнавугальны пэрыяд|карбон]]у да глыбіні 600 мэтраў ацэньваюцца ў 410 млн. тон. У [[Юрскі пэрыяд|юрскай]] вугляноснай тоўшчы прагнозныя рэсурсы вуглёў перавышаюць 520 млн. тон. Лепш за ўсё вывучаны паклады бурых вуглёў у [[міяцэн]]авых адкладах. У сувязі зь невялікімі глыбінямі заляганьня (20—80 мэтраў) яны даступныя для распрацоўкі кар’ерамі. У заходняй частцы Прыпяцкага прагіну выяўлена тры радовішчы: Жыткавіцкае, Брынёўскае й Тонескае. У найболей буйным — Жыткавіцкім, запасы складаюць каля 70 млн. тон. Вуглі Жыткавіцкага радовішча гумусавыя, нізкай ступені мэтамарфізму. Нягледзячы на складаныя гідрагеалягічныя ўмовы, на базе гэтага радовішча магчыма будаўніцтва буравугальнага кар’ера прадукцыйнасьцю 2 млн. тон у год.
172 090

зьменаў