Вікіпэдыя

Бардо: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Legobot (гутаркі | унёсак)
52 250 правак
д Bot: Migrating 103 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1479 (translate me)
шаблён, дапаўненьне
Радок 1:
{{Населены пункт
{{Мястэчка
| Назва = Бардо
|Статус Назва ў родным склоне = Бардогорад
|Назва ў родным склоне = Бардо
| Няпэўная назва =
|Назва Арыгінальнаяна назвамове краіны = Bordeaux
|Код Краіны мовы назвы краіны = Францыіfr
| Герб Краіна = Blason ville fr Bordeaux (Gironde).svgФранцыя
|Герб Сьцяг = Blason ville fr Bordeaux (Gironde).svg
| ГімнСьцяг =
|Гімн Першыя згадкі =
|Дата Горад з заснаваньня =
|Першыя згадкі Магдэбурскае права =
|Статус з Былыя назвы =
|Магдэбурскае Былая назва права =
| МясцоваяБылая назва = Bordelais
|Мясцовая назва =
| Адміністрацыйная адзінка = рэгіён
| НазваВід адміністрацыйнай адзінкі 1 = [[Аквітанія]]Рэгіён
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 = [[Аквітанія]]
| Адміністрацыйная адзінка2 = дэпартамэнт
| НазваВід адміністрацыйнай адзінкі2адзінкі 2 = [[Жырандэ]]Дэпартамэнт
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 2 = [[Жырандэ]]
| Адміністрацыйная адзінка3 =
| НазваВід адміністрацыйнай адзінкі3адзінкі 3 =
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 3 =
| Сельсавет = ▼
|Пасада Пасялковы саветкіраўніка = Мэр
| Кіраўнік = мэрАлян Жупэ
|Плошча Імя кіраўніка = Алан Жупэ = 49.36
|Крыніца Плошча плошчы = 49,36
| Вышыня = 6
|Унутраны падзел =
| Колькасьць насельніцтва = 250 082250082
| Год падліку насельніцтва = 2008▼
|Тэндэнцыя Шчыльнасьцьколькасьці насельніцтва = 5 066
▲| Год падліку насельніцтваколькасьці = 2008
| Колькасьць двароў =
|Крыніца колькасьці насельніцтва =
| Часавы пас = +1▼
|Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі =
| Летні час = +2▼
|Год падліку колькасьці аглямэрацыі =
| Тэлефонны код =
|Крыніца колькасьці аглямэрацыі =
| Паштовы індэкс = 33000-33300, 33800
|Этнічны склад насельніцтва =
| Аўтамабільны код = ▼
|Год падліку этнічнага складу =
| Выява = Montage Bordeaux 1.jpg▼
|Нацыянальны склад насельніцтва =
| Апісаньне выявы = ▼
|Год падліку нацыянальнага складу =
| Шырата паўшар'е = паўночнае▼
|Дадатковы парамэтар насельніцтва =
| Шырата градусаў = 44▼
|Значэньне дадатковага парамэтра насельніцтва =
| Шырата хвілінаў = 50▼
|Год падліку дадатковага парамэтра насельніцтва =
| Шырата сэкундаў = ▼
|Часавы пас Даўгата паўшар'е = усходняе+1
|Летні час Даўгата градусаў = 0+2
|Тэлефонны код Даўгата хвілінаў = 34
|Паштовыя індэксы = 33000—33300, 33800
| Даўгата сэкундаў = ▼
|Назва лічбавага клясыфікатару =
| Пазыцыя подпісу на мапе = Бардо▼
|Лічбавы клясыфікатар =
| Водступ подпісу на мапе = ▼
▲| Аўтамабільны код нумарны знак =
| Commons = Category:Bordeaux▼
|Назва аўтамабільнага нумарнога знаку =
| Сайт = http://www.bordeaux.fr▼
|Аўтамабільныя нумарныя знакі =
| Колер = {{Колер|Францыя}}
|Назва аўтамабільных нумарных знакаў =
▲| Выява = Montage Bordeaux 1.jpg
▲| Апісаньне выявы =
|Шырата паўшар’е = паўночнае
▲ | Шырата паўшар'еградусаў = паўночнае44
▲ | Шырата хвілінаў = 50
▲ | Шырата сэкундаў =
|Даўгата паўшар’е = усходняе
▲ | ШыратаДаўгата градусаў = 440
|Даўгата хвілінаў = 34
▲ | Даўгата сэкундаў =
▲|Назва Сельсаветмапы =
|Альтэрнатыўная мапа =
▲|Назва Часавы пасмапы2 = +1
▲| Пазыцыя подпісу на мапе = Бардо
▲| Водступ подпісу на мапе =
▲|Commons Летні час = +2Category:Bordeaux
▲|Сайт Commons = Categoryhttp:Bordeaux//www.bordeaux.fr
▲| СайтКолер = http://www.bordeaux.fr{{Колер|Францыя}}
}}
 
'''Бардо́''' ({{мова-fr|Bordeaux}}, [[Аксытанская мова|па-аксытанску]]: ''Bordèu'') — партовы горад, разьмешчаны на рацэ [[Гаронь]] у паўночна-заходняй [[Францыя|Францыі]]. Насельніцтва налічвае 250 082 чалавекі ([[2008]] год), а агульная колькасьць разам з прыгарадамі складае 1 010 000 чалавек і зьяўляецца сёмай па велічыні гарадзкой канглямэрацыяй ў Францыі. Бардо зьяўляецца адміністрацыйным цэнтрам [[Аквітанія|Аквітаніі]] і прэфэктуры дэпартамэнту [[Жырандэ]]. Жыхары часта называюць свой горад ''Bordelais''.
 
Бардо зьяўляецца сусьветнай сталіцай вытворчасьці [[Віно|вінаў]]. Тут знаходзіцца штаб-кватэра буйнейшаганайбуйнейшага ў сьвеце вытворцы віна «''Vinexpo''»<ref>[http://www.vinexpo.com/en/] //Хатняя старонка карпарацыі «Vinexpo»</ref>. Штогадовы бюджэт віннай індустрыі Бардо складае каля 14,5 млрд [[эўра]]<ref>http://www.ventoris.fr/portage_salarial_bordeaux.php</ref>. Сусьветна вядомая марка віна «''Бардо''» вырабляецца ў навакольлі гораду з [[18 стагодзьдзе|XVIII стагодзьдзя]]. Гістарычная частка гораду знаходзіцца ў «Сьпісе сусьветнай гістарычнай спадчыны ЮНЭСКА» як «выбітны гарадзкі архітэктурны ансамбаль» XVIII стагодзьдзя<ref>[http://www.bordeaux-tourisme.com/ru/bordeaux_patrimoine_mondial/introduction/bordeaux_patrimoine_mondial_index.html] //турыстычны партал Бардо</ref>.
 
== Гісторыя ==
 
Прыкладна паміж 30 000 і 20 000 гадоў таму, тэрыторыя сучаснага Бардо была заселеная [[Нэандэртальцы|нэандэртальцамі]] стаянкі якіх былі знойдзеныя ў вядомай пячоры ''Pair-non-Pair'' каля ''Бур сюр Жырандэ'', на поўнач ад Бардо.
 
Каля [[300 год да н. э.|300 годагоду да н. э.]] у навакольлі было заснаванае [[Кельты|кельцкае]] паселішча ''Burdigala''. Паселішча было заваяванае [[Старажытны Рым|рымлянамі]] ў [[60 год да н. э.|60 годзе да н. э.]] і стала цэнтрам гандлю [[волава]]м і [[Сьвінец|сьвінцом]]. Праз некаторы час горад стаў сталіцай рымскай правінцыі ''Аквітанія'', і найбольшы росквіт быў дасягнуты ў [[3 стагодзьдзе|ІІІ стагодзьдзі]]. У [[276]] годзе Бардо быў разрабаваны [[Вандалы|вандаламі]]. У [[409]] годзе горад зноў быў узяты вандаламі, у 414 [[Вэстготы|вэстготамі]], а ў [[498]] годзе [[Франкі|франкамі]]. У выніку гэтых спусташэньняў пачаўся паступовы заняпад гораду.
 
У канцы [[6 стагодзьдзе|VI стагодзьдзя]], Бардо зноў пачаў хутка разьвівацца і стаў адміністрацыйным цэнтрам навакольных земляў і цэнтрам архідыяцэзіі у складзе Франкскага каралеўства. У канцы [[7 стагодзьдзе|VII стагодзьдзя]] зноў пачаўся заняпад Бардо. У [[732]] годзе горад быў разрабаваны войскам [[Абд эр-Рахман]]а, пасьля таго як ён перамог войска герцага [[Эд Аквітанскі|Эда Аквітанскага]].
Радок 70 ⟶ 87:
У [[1462]] годзе Бардо атрымаў права зьбіраць парлямэнт, але важнасьць гораду значна ўзрасла ў [[16 стагодзьдзе|XVI стагодзьдзі]], калі ён стаў цэнтрам гандлю [[Цукар|цукрам]] і [[Рабства|рабамі]] з [[Вэст Індыі]]. Жыхары Бардо прымалі ўдзел у антыўрадавых паўстаньняў, якія былі падаўлены францускім войскам толькі ў [[1653]] годзе, калі армія [[Люі XIV]] заняла горад.
 
[[18 стагодзьдзе|ХVIII стагодзьдзе]] стала залатым пэрыядам у гісторыі Бардо. Насельніцтва гораду значна павялічылася, было пабудавана шмат прыстаняў. [[Віктор Юго]] лічыў горад вельмі прыгожым і аднойчы сказаў: «вазьміце [[Вэрсальскі палац|Вэрсаль]], дадайце [[Антвэрпэн]] і вы атрымаеце Бардо». ''Варон Хаўсман'', які доўгі час быў прэфэктам гораду ў гэты час, зьдзейсьніў вялікую перабудову Бардо.
 
Францускі ўрад пераехаў у Бардо пад час [[Другая Сусьветнаясусьветная вайна|Другой Сусьветнайсусьветнай вайны]], калі ўзьнікла пагроза захопу Парыжу нямецкімі войскамі. Але праз некаторы час сталіцай Францыі стаў горад [[Вішы]].
 
З [[1940]] да [[1943]] года, ў Бардо знаходзілася база італьянскім падводных лодак. Адсюль італянскі каралеўскі флёт удзельнічаў у «бітве за Атлянтыку». У гэты ж час тут базіравалася 12 нямецкая флятылія падводных лодак.
 
== Геаграфія ==
 
Бардо знаходзіцца блізка каля ўзьбярэжжа [[Атлянтычны акіян|Атлянтычнага акіяну]], у паўднёва-заходняй Францыі, на поўначы Аквітаніі. Праз горад цячэ рака Гаронь, якая дзеліць яго на дзьве часткі: правабярэжную (усходнюю) і левабярэжную (заходнюю). Гістарычна склалася, што левабярэжная частка больш разьвітая. У Бардо, па рацэ Гаронь могуць плаваць нават акіянскія лайнэры. Левабярэжная частка Бардо разьмяшчаецца на забалочаных нізінах.
 
[[Файл:Bordeaux3 map.png|міні|left|]]
 
=== Клімат ===
Бардо знаходзіцца ў зоне [[Акіянічны клімат|акіянічнага клімату]] са значным уплывам [[Міжземнаморскі клімат|міжземнаморскага]]. [[Зіма]] ў горадзе не вельмі халодныя, дзякуючы заходнім вятрам, якія прыносяць цяпло з боку Атлянтычнага акіяну. [[Лета]] цёплае і працяглае, дзякуючы паветраным масам з [[Біскайская затока|Біскайскай затокі]]. Сярэдняя тэмпэратура ў зімкуўзімку складае каля 6,5 °C, але часта зімы яшчэ больш цёплыя<ref>[http://www.bbc.co.uk/weather/world/city_guides/results.shtml?tt=TT003560] //BBC Weather Centre</ref>. Летняя сярэдняя тэмпэратура складае каля 19,5 °C, але за апошнія 10 гадоў значна ўзрасла. Напрыклад летам [[2003]] года быў дасягнуты рэкорд сярэдняй летняй тэмпэратуры (+23,3 °C)<ref>GHCN climate, GISS world climate averages, 1971—2000</ref>.▼
 
▲Бардо знаходзіцца ў зоне [[Акіянічны клімат|акіянічнага клімату]] са значным уплывам [[Міжземнаморскі клімат|міжземнаморскага]]. [[Зіма]] ў горадзе не вельмі халодныя, дзякуючы заходнім вятрам, якія прыносяць цяпло з боку Атлянтычнага акіяну. [[Лета]] цёплае і працяглае, дзякуючы паветраным масам з [[Біскайская затока|Біскайскай затокі]]. Сярэдняя тэмпэратура ў зімку складае каля 6,5 °C, але часта зімы яшчэ больш цёплыя<ref>[http://www.bbc.co.uk/weather/world/city_guides/results.shtml?tt=TT003560] //BBC Weather Centre</ref>. Летняя сярэдняя тэмпэратура складае каля 19,5 °C, але за апошнія 10 гадоў значна ўзрасла. Напрыклад летам [[2003]] года быў дасягнуты рэкорд сярэдняй летняй тэмпэратуры (+23,3 °C)<ref>GHCN climate, GISS world climate averages, 1971—2000</ref>.
 
 
== Крыніцы ==
{{ЗноскіКрыніцы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Bordeaux|выгляд=міні}}
 
[[Катэгорыя:Гарады Францыі]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Бардо»