Уладзімер Сьвятаславіч: розьніца паміж вэрсіямі

'''Уладзімер Сьвятаславіч''' ([[955]]—[[960]]  — [[15 ліпеня]] [[1015]], Бяростава, пад [[Кіеў|Кіевам]]), '''Володимѣръ''', у [[хрост|вадохрышчы]] '''Васіль''', вядомы таксама як '''Уладзімір Святы''', '''Уладзімір Чырвонае Сонейка'''  — кіеўскі князь з [[978]]  г. (па іншых дадзеных  — з [[980]]). Ініцыятар Вадохрышчы Русі. Кананізаваны Рускай праваслаўнай царквой як роўнаапостальны; дзень памяці  — [[15 ліпеня]] ст. ст. (у [[20 стагодзьдзе|XX]] і [[21 стагодзьдзе|XXI]] стагодзьдзях  — [[28 ліпеня]] н. ст.)

Неўзабаве пасля згубы Святаслава ў пачатку 972  г. успыхнула міжусобная вайна паміж ім трыма сынамі. Храналогія летапісу тут умоўная, але вядома, што на пачатковых этапах канфлікту Алег загінуў у барацьбе з кіеўскім князем Яраполкам, а наўгародскі князь Уладзімір узяў які перайшоў на бок Кіева Полацак і сілком узяў у жонкі дачка мясцовага кіраўніка [[Рагнеда|Рагнеду]], просватанную за Яраполка; бацька Рагнеды, Рагвалод Полацкі, быў забіты. Нарэшце, Уладзімір пры дапамозе варагаў захапіў Кіеў і заняў пасад здрадліва забітага ў Радзіне пад Кіевам Яраполка. Паводле «Памяці і хвале князю Ўладзіміру» Якава Мниха, гэта здарылася 11 чэрвеня 978  г. Старажытнарускія летапісы даюць дату 980; з шэрагу храналагічных меркаванняў падаецца больш верагодным, што дата 978 правільная, а дата 980 атрыманая пры другаснай расстаноўцы гадавой сеткі ў летапісы шляхам няправільнага пералічэння.

Дэталі храналогіі  — на якім менавіта этапе апісваемых падзей Уладзімір прыняў вадохрышча, ці адбылося гэта ў Кіеве або ў Корсуне, ці адначасова жагнаўся Ўладзімір і яго народ  — былі няясныя ўжо ў поры складання «Аповесці часовых гадоў» у пачатку XII у. Тым больш дыскусійны гэтае пытанне ў сучаснай гістарыяграфіі. Звычайна датай Вадохрышчы Русі лічаць 988 год, але аргументированно прапаноўваліся таксама і іншыя даты  — практычна ўсе гады ў дыяпазоне ад 987 да 992  г. У вадохрышчы Ўладзімір прыняў імя Васіль (у гонар візантыйскага імператара Васіля II, відавочна, які выконваў роля завочнага крыжавога бацькі, паводле практыкі палітычных вадохрышчаў таго часу).

Вадохрышча суправаджалася ўстановай царкоўнай іерархіі. Русь стала адной з мітраполій (Кіеўскай) Канстанцінопальскага патрыярхата, дыяцэзія была створаная яшчэ як мінімум у Ноўгарадзе (а па некаторых дадзеных  — таксама ў Белгарадзе Кіеўскім, не бэрсаць з сучасным Белгарадам, Переяславле і Чарнігаве). Пры дапамозе нямецкага місіянера Бруна Кверфуртского ў 1008 году была заснаваная дыяцэзія ў печенегов, відаць, недаўгавечная.

Поры Ўладзіміра адзначаныя пачаткам кніжнай адукаванасці на Русі  — што звязана з Вадохрышчам; дзяцей сілком бралі з сем'яўсем’яў і адпраўлялі ў школы. Настаўнікамі выступалі не столькі візантыйцы, колькі балгары, у тым ліку якія вучыліся на Афоне. Праз пакаленне на Русі выраслі ўжо выдатныя майстра слова і знатакі літаратуры, такія, як адзін з першых рускіх пісьменнікаў мітрапаліт Іларыён. Пры Ўладзіміру пачынаецца маштабнае каменнае будаўніцтва на Русі, хоць першыя якія захаваліся пабудовы ставяцца ўжо да часу Яраслава.

У апошнія гады жыцця Ўладзімір, верагодна, збіраўся змяніць прынцып атрымання пасада ў спадчыну і адпісваць уладу каханаму сыну Барысу. Ва ўсякім разе, двое старэйшых з якія заставаліся ў жывых яго сыноў  — Святаполк тураўскі і Яраслаў наўгародскі  — амаль адначасова паўсталі супраць бацькі ў 1014 году. Завастрыўшы старэйшага, Святаполка, пад варту, Уладзімір рыхтаваўся да вайны з Яраславам, калі раптам захварэў і сканаў у загараднай рэзідэнцыі Берестове 15 ліпеня 1015.

Пахаваны ў Дзесяціннай царкве ў Кіеве; мармуровыя саркафагі Ўладзіміра і яго жонкі стаялі пасярэдзіне храма. Дзесяцінная царква разбураная манголамі ў 1240  г. У XVII стагодзьдзі ў Кіеве былі выяўленыя старыя саркафагі, прынятыя мітрапалітам Пятром Магілай за пахаванні Ўладзіміра і Ганны. Рэшткі, вынятыя з гэтага пахавання, да цяперашняга часу таксама згубленыя. Сучасныя даследнікі сур'ёзнасур’ёзна сумняваюцца ў тым, што гэта сапраўды былі ракі Ўладзіміра і Ганны Кіеўскіх.