Чарнагорская мова: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д →Статус |
→Гісторыя: дапаўненьне |
||
Радок 272:
|}
==
=== Мясцовая ліатартура ===
Шматлікія чарнагорскія аўтары абапіраліся пры складаньні сваёй творчасьці на народную аснову. Літаратура [[Сярэднявечча]] збольшага прадстаўляла сабой літаратуру на стараславянскай мове і ейных ізводах, але ў [[19 стагодзьдзе|ХІХ]] ст. дыялекты Чарнагорыі сталі дамінаваць у мясцовай літаратуры. Яна ўключае ў сябе народны [[фальклёр]], сабраны Вукам Стэфановічам Караджычам й інш., асобныя кнігі чарнагорскіх пісьменьнікаў («Горны вянок» Пэтара Пэтравіча Негаша, «Прыклады чалавецтва й адвагі» Марка Мілянава) і г.д. У другой палове [[19 стагодзьдзе|ХІХ]] ст. у літаратуры больш выкарыстоўваўся ўсходнегерцагавінскі дыялект, які зьяўляецца асновай сэрбскахарвацкай мовы, замест мясцовага зэцка-санджацкага дыялекту.▼
Да прыкладу, большая частка формаў вінавальнага склону, якія ўласьцівыя для зэцка-санджацкага дыялекту, Негашам былі замененыя на формы мясцовага, характэрныя для сэрбскай мовы. Напрыклад, у друкаванай вэрсіі радок ''U dobru je lako dobar biti, / na muci se poznaju junaci'' быў заменены на ''U dobro je lako dobar biti, / na muku se poznaju junaci''. У іншых творах чарнагорскіх пісьменьнікаў таксама адсочваецца тэндэнцыя да прытрымліваньня нормаў усходнегерцагавінскага дыялекту. Тым ня менш, у літаратуры таксама трапляліся і рысы, уласьцівыя для зэцка-санджацкага дыялекту: напрыклад, вершы Нікола І Пэтравіча ''Onamo namo, za brda ona'', ''Onamo namo, da viđu'' і г.д.▼
=== Сьведчаньні іншаземцаў ===
Упершыню лінгвонім ''чарнагорская мова'' быў ужыты ў дзёньніку францускага палкоўніка Віяля дэ Сам'е падчас свайго падарожжа Чарнагорыяй ў 1813 годзе, сам дзёньнік пад назваю «''Ваяж гістарычны і палітычны ў Чарнагорыю''» (''Voyage historique et politique au Montenegro'') быў апублікаваны ў 1820 годзе.
Радок 279 ⟶ 286:
Сэрбскі пісьменьнік Любамір Нянадавіч у сваёй працы «''Пра чарнагорцаў''» (''O Crnogorcima'') 1856 году абвяшчаў, што чарнагорцы «размаўляюць на чарнагорскай мове»<ref>[http://web.archive.org/web/20080317005827/http://www.montenegrina.net/pages/pages1/istorija/dokumenti/drugi_o_cg_i_crnogorcima.htm Ljubomir Nenadović o crnogorskom jeziku] {{ref-hr}}</ref>.
{{цытата|Мова — ва ўсіх школах чарнагорская, шмат у чым адрозная ад той прыгожай мовы, на якую Біблія перакладзена. Я казаў аднойчы, што для пісьмовага адзінства неабходна ўводзіць адну мову, на якой сёньня пішуць у [[Бялград|Бялградзе]] і [[Нові
У 1927 годзе вугорскі славіст Ёзэф Байза ў сваёй манаграфіі «''Чарнагорскае пытаньне''» (''A montenegrói kérdés'') напісаў: «Пяцівекавая барацьба з [[Туркі|туркамі]] ізалявала чарнагорцаў ад сьвету ў цяжкадаступных цясьнінах. Такім чынам ізаляваўшы і лінгвістычна. Іх мова разьвівалася незалежна і атрымала арыгінальныя рысы<ref>[http://www.montenegro-canada.com/articles/article/1998396/33361.htm Jozsef Bajza, "A montenegrói kérdés", Budapesti szemle A magyar tud. Akademia megbizasabol (601 szam, str. 321-372),Budapest, 1927] {{ref-sr}}</ref>».
▲Шматлікія чарнагорскія аўтары абапіраліся пры складаньні сваёй творчасьці на народную аснову. Літаратура [[Сярэднявечча]] збольшага прадстаўляла сабой літаратуру на стараславянскай мове і ейных ізводах, але ў [[19 стагодзьдзе|ХІХ]] ст. дыялекты Чарнагорыі сталі дамінаваць у мясцовай літаратуры. Яна ўключае ў сябе народны [[фальклёр]], сабраны Вукам Стэфановічам Караджычам й інш., асобныя кнігі чарнагорскіх пісьменьнікаў («Горны вянок» Пэтара Пэтравіча Негаша, «Прыклады чалавецтва й адвагі» Марка Мілянава) і г.д. У другой палове [[19 стагодзьдзе|ХІХ]] ст. у літаратуры больш выкарыстоўваўся ўсходнегерцагавінскі дыялект, які зьяўляецца асновай сэрбскахарвацкай мовы, замест мясцовага зэцка-санджацкага дыялекту.
▲Да прыкладу, большая частка формаў вінавальнага склону, якія ўласьцівыя для зэцка-санджацкага дыялекту, Негашам былі замененыя на формы мясцовага, характэрныя для сэрбскай мовы. Напрыклад, у друкаванай вэрсіі радок ''U dobru je lako dobar biti, / na muci se poznaju junaci'' быў заменены на ''U dobro je lako dobar biti, / na muku se poznaju junaci''. У іншых творах чарнагорскіх пісьменьнікаў таксама адсочваецца тэндэнцыя да прытрымліваньня нормаў усходнегерцагавінскага дыялекту. Тым ня менш, у літаратуры таксама трапляліся і рысы, уласьцівыя для зэцка-санджацкага дыялекту: напрыклад, вершы Нікола І Пэтравіча ''Onamo namo, za brda ona'', ''Onamo namo, da viđu'' і г.д.
== Літаратура ==
| |||