Эндакрынная сыстэма: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Рэдагаваньні 186.84.140.45 (гутаркі) скасаваныя да папярэдняй вэрсіі Legobot |
https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Эндакрынная_сістэма&oldid=1534555 |
||
Радок 1:
[[Файл:Illu endocrine system.png|міні|250пкс|Галоўныя залозы ўнутранага вытвору (зьлева — [[мужчына]], справа — [[жанчына]]): '''1.''' [[Эпіфіз]] (адносяць да [[дыфузная эндакрынная сыстэма|дыфузнай эндакрыннай сыстэмы]]) '''2.''' [[Мазгавы прывесак]] '''3.''' [[Шчытападобная залоза]] '''4.''' [[Тымус]] '''5.''' [[Наднырачнік]] '''6.''' [[Падстраўнікавая залоза]] '''7.''' [[Яечнік]] '''8.''' [[Яечкі]]]]
'''Эндакрынная сыстэма''' — сыстэма рэгуляцыі дзейнасьці ўнутраных ворганаў пры дапамозе [[
Падтрыманьне сталасьці ўнутранага асяродзьдзя і ажыцьцяўленьне асноўных жыцьцёвых функцыяў адбываецца пры ўдзеле біялягічна актыўных рэчываў. Зьвязваючыся з рэцэптарамі [[вуза]]ў, гармоны зьмяняюць функцыянальную актыўнасьць розных тканак, падладкоўваючы яе пад запыты арганізма. Акрамя таго, [[нырка|ныркі]], [[лёгкія]], [[страўнік]] і іншыя ворганы ўдзельнічаюць у выпрацоўцы гармонаў, якія аказваюць ня толькі мясцовае ўзьдзеяньне, але і ініцыююць утварэньне гармонаў у іншых органах і залозах. Гэтак залоза ўнутранага вытвору ўтварае завалкавыя гармоны, да якіх адносяць усе [[стэроістыя гармоны]], гармоны [[шчытаватая залоза|шчытаватай залозы]] й многія [[пэптыдныя гармоны]]. Дыфузная эндакрынная сыстэма прадстаўлена расьсеянымі па ўсім арганіззме эндакрыннымі вузамі, якія прадуцыруюць гармоны. Практычна ў кожнай тканке арганізму зьмяшчаюцца эндакрынныя вузы.
У вузах [[мазгавы прывесак|мазгавога прывеску]] (гіпофізу) выпрацоўваюцца гармоны, якія ўплываюць на нэрвовую сыстэму, кантралююць дзейнасьць іншых залозаў унутранага вытвору, узьдзейнічаюць на функцыі тканак і ворганаў. Некаторыя гармоны сынтэзуюцца ў арганізьме незалежна ад уплыву гіпофіза. Да іх адносяцца [[інсулін]] і [[глюкагон]] — гармоны [[падстраўнікавая залоза|падстраўнікавай залозы]]. Яны кантралююць узровень глюкозы ў крыві. [[Адрэналін]] і [[норадрэналін]] — гармоны мазгавога рэчыва наднырачнікаў — павышаюць крывяны ціск і стымулююць вугляводны абмен.
Вышэйшым цэнтрам рэгуляцыі дзейнасьці эндакрыннай сыстэмы зьяўляецца [[падзрочча|гіпаталямус]] — аддзел прамежкавага мозгу, цесна зьвязаны з мазгавым прывескам. Разам зь ім істотную ролю ў падтрыманьні на аптымальным узроўні розных парамэтраў унутранага асяродзьдзя арганізма адыгрываюць і некаторыя прадукты [[мэтабалізм|абмену рэчываў]].
== Літаратура ==
* Леанцюк А. Эндакрынная сістэма // БЭ ў 18 т. Т. 18. Кн. І. — Мн.: БелЭн, 2004.
* Машчанка М. Біялогія: вучэб. дапам. для 9-га кл. устаноў агульн. сярэдн. адукацыі з бел. мовай навучання / М.В.Машчанка, А.Л.Барысаў; пер. з рус. мовы В.У.Клімко. — 3-е выд. — Мн.: Нар. асвета, 2011. ISBN 978-985-03-1531-1.
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Endocrine system
* [http://med-endocrinology.ru/ Эндакрыналёгія]. {{ref-ru}}
{{Накід:Анатомія}}
| |||