Румынія: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Change about the actual prime minister of Romania. |
д Typo fixing using AWB |
||
Радок 41:
== Гісторыя ==
У [[7 стагодзьдзе да н. э.|VII]]—[[5 стагодзьдзе да н. э.|V]] стагодзьдзях да н. э. на марскім узьбярэжжы Румыніі ўзьніклі [[Старажытная Грэцыя|грэцкія]] калёніі ''Істрыя'', ''Томіс'', ''Калатыс''. У дахрысьціянскую эпоху кантынэнтальная частка краіны была заселеная [[дакі|дакамі]] (плямёны [[фракійцы|фракійцаў]]), і ў канцы [[1 стагодзьдзе|І стагодзьдзя]] тут утварылася іх першая дзяржава. У [[105]]—[[106]] гадах яна была заваявана [[Старажытны Рым|рымскім]] імпэратарам [[Траян]]ам. У [[3 стагодзьдзе|ІІІ]] ст. рымляне саступілі гэту тэрыторыю барбарам. У [[6 стагодзьдзе|VI]]—[[7 стагодзьдзе|VII]] стагодзьдзях гэтыя землі былі заваяваны [[баўгары|баўгарамі]] і [[печанегі|печанегамі]]. У [[896]] годзе ў ''Трансільваніі'' зьявіліся [[вугорцы]], якія прыйшлі сюды з [[Урал]]у і [[Волга|Волгі]]. У [[10 стагодзьдзе|Х]]—[[11 стагодзьдзе|ХІ]] стагодзьдзях, на захадзе ўзьніклі вугорскія княствы ''Банат'' і ''Трансільванія''. У [[12 стагодзьдзе|ХІІ]]—[[13 стагодзьдзе|ХІІІ]] стагодзьдзях гэта тэрыторыя была заселена немцамі з [[Саксонія|Саксоніі]] і [[Швабія|Швабіі]]. У [[1290]] годзе на поўдні ўтварылася княства ''Валахія'', а ў [[1359]] годзе — на ўсходзе — ''Малдова''. У другой палове ХІІІ стагодзьдзя вугорцы падначалілі абодва княствы, якія сталі паўаўтаномнымі правінцыямі. У ''Трансільваніі'' вугорцы пасялілі ''секлераў'' — вугорскіх памежных ахоўнікаў, якія абаранялі межы Вугорскага каралеўства ад [[туркі|турак]]. У [[1330]] годзе ''Валахія'' атрымала незалежнасьць. У [[15 стагодзьдзе|XV стагодзьдзі]] ''Валахія'' і ''Малдова'' трапілі пад турэцкую ўладу, а ''Дабруджа'' была захоплена туркамі ў [[1418]] годзе. У [[1415]]—[[1711]] гадах ''Валахія'' і ''Малдова'' кіраваліся мясцовымі князямі, якія кантраляваліся туркамі. На працягу [[16 стагодзьдзе|XVI]]—[[17 стагодзьдзе|XVII]] стагодзьдзяў быў пэрыяд няўстойлівасьці ўлады, за гэты час зьмянілася 112 князёў. Пасьля перамогі турак над вугорцамі ([[1526]]), тэрыторыя ''Румыніі'' поўнасьцю апынулася пад уладай [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]]. У [[1691]] годзе ''Трансільванія'', а потым, у [[1775]] годзе і ''Букавіна'' адышлі да [[Аўста-Вугоршчына|Аўстрыі]]. У [[1812]] годзе [[Расейская імпэрыя]] захапіла ''Бесарабію'' (усходнюю частку ''Малдовы''). У [[1821]] годзе румынскія князі вярнуліся на малдаўскі і
У наш час Румынія знаходзіцца ў складзе [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўрапейскага Зьвязу]], а таксама ўваходзіць у вайсковы блёк [[НАТО]].
Радок 52:
Заканадаўчая ўлада належыць двухпалатнаму парлямэнту (''Parlamentul României''), які складаецца з сэнату (140 сэнатараў) і Палаты Дэпутатаў (''Camera Deputaţilor'') — 346 дэпутатаў. Усе ўдзельнікі парлямэнту выбіраюцца на пяцігадовы тэрмін па прапарцыянальнай сыстэме.
Судовая сыстэма зьяўляецца незалежнай ад іншых галінаў улады і будуецца па іерархічнай сыстэме, у якой Вышэйшы Касацыйны Суд зьяўляецца вярхоўным судом Румыніі. Румынская сыстэма юстыцыі пабудавана згодна францускай сыстэмы, і заснавана на вярхоўнасьці грамадзянскага права і непазьбежнасьці пакараньня. Канстытуцыйны суд (''Curtea Constituţională'') адказны за вырашэньне заканадаўчых супярэчнасьцяў і
== Геаграфія ==
[[Файл:Romania-relief.png|міні|зьлева|Фізычная мапа Румыніі]]
Паўночную і цэнтральную часткі краіны перасякаюць выцягнутыя дугой [[Карпаты|Карпацкія горы]]: з поўначы на поўдзень — [[Усходнія Карпаты]], з усходу на захад [[Трасыльванскія Альпы]] з самай высокай кропкай краіны — гарой [[Малдавяну]] (2544 м). Унутры Карпацкай грады знаходзіцца [[Трансільванскае плято]] (300—600 м) з узвышшамі і глыбокімі далінамі. На ўсход ад Усходніх Карпатаў знаходзіцца [[Малдоўскае ўзвышша]]. На захадзе разьмешчаны [[Заходне-Румынскія горы]]. На крайнім захадзе знаходзяцца ўчасткі [[Сярэднедунайская раўніна|Сярэднедунайскай раўніны]]. На поўдзень ад
Клімат умераны, кантынэнтальны са сьпякотным летам і халоднай зімой; большасьць ападкаў выпадае летам. Сярэдняя тэмпэратуры студзеня -1°С … –5°С, а чэрвеня +16°С … +23°С. На ўсходзе, на раўнінах і ўзвышшах выпадае 450—550 мм ападкаў за год, на захадзе да 600—700 мм, на схілах гор 1200—1400 мм. Галоўная рака Румыніі — [[Дунай]] (1089 км).
|