Вікіпэдыя

Лукаш Дзекуць-Малей: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
W (гутаркі | унёсак)
27 270 правак
д .
дапаўненьне
Радок 7:
|імя пры нараджэньні =
|род дзейнасьці = [[Перакладнік]], хрысьціянскі прапаведнік
|дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|1|10|1888|0|1}}
|месца нараджэньня = [[Слонім]], [[Гарадзенская губэрня]], [[Паўночна-Заходні край]], [[Расейская імпэрыя]]
|грамадзянства =
Радок 19:
|узнагароды =
|сайт =
|дадаткова = ПрасьвітарПрэсьбітар беларускіх баптыстаў (ліпень 1941-19431941—1943)
|commons =
}}
'''Лукаш Мікалаевіч Дзекуць-Малей''' ([[1 кастрычніка]] [[1888]], [[Слонім]] ці [[Слонімскі павет]], [[Гарадзенская губэрня]], [[Расейская імпэрыя]] — [[20 студзеня]] [[1955]], [[Гданьск]], [[Польская народная рэспубліка]]) — беларускі рэлігійны й грамадзкі дзяяч, прапаведнік [[баптызм]]у, перакладчык рэлігійных тэкстаў. Сябра [[БПСР]].
 
== Біяграфія ==
[[Файл:Evangelle Dzekuc malej.jpg|міні|значак|Выданьне Эвангельля, 1991 г]]
Зь сям’і настаўніка, Маці — Марыя з Тарасевічаў, бацька Мікалай. У чатыры гады застаўся без бацькоў. Да 16 гадоў выхоўваўся ў сям’і пэдагогаў Фунтаў. Скончыў [[слонім]]скую сярэднюю вучэльню, настаўніцкую сэмінарыю ([[1906]]). Працаваў настаўнікам, пазьней інспэктарам народнае адукацыі. Служыў у расейскім войску ў [[Беласток]]у, дзе пазнаёміўся зь вернікамі эвангельска-баптысцкага веравызнаньня, стаў наведваць іх малітоўныя зборы. У ноч з [[31 сьнежня]] [[1911]] на [[1 студзеня]] [[1912]] у [[Беласток]]у на рацэ [[Супрасьль (рака)|Супрасьль]] прыняў водны хрост паводле баптысцкага абраду. Водны хрост удзяліў прасьвітарпрэсьбітар беластоцкае царквы Раман Хамяк.
 
У [[1912]] (або пачатку [[1913]]) пачаў прапаведвацьпрапаведаваць, за што быў арыштаваны ў [[Лыскава (Берасьцейская вобласьць)|Лыскаве]] ([[Пружанскі раён]]) і прывезены ў турму ў [[Берасьце]]. У [[1913]] стаў студэнтам першых біблейскіх курсаў эвангельскіх хрысьціянаў у [[Санкт-Пецярбург]]у І. С. Праханава. У [[1915]] пачаў вучыцца ў духоўнай сэмінарыі.
 
Пасьля [[1916]] (ці [[1917]]?) заняўся душпастырскай працай у [[Горадня|Горадні]]. У канцы [[1918]] прызначаны [[Летува|летувіскім]] урадам камісарам крэйзу [[Крынкі]] — [[Луна]]. Удзельнік {{Не перакладзена|Гарадзенскі беларускі сялянскі зьезд|Гарадзенскага беларускага сялянскага зьезду|be|Гродзенскі беларускі сялянскі з'езд}} [[15 сьнежня|15]]-[[16 сьнежня]] [[1918]], на якім быў абраны ў Гарадзенскую павятовую раду і аргкамітэт па скліканьні Краёвага беларускага зьезду. Прыяжджаў у Горадню з Крынак [[30 сьнежня]] [[1918]] і [[16 студзеня]] [[1919]].
Пасьля [[1916]] (ці [[1917]]?) заняўся душпастырскай працай у [[Горадня|Горадні]]. У канцы [[1918]] прызначаны [[Летува|летувіскім]] урадам камісарам крэйзу [[Крынкі]]-[[Луна]]. Удзельнік Гарадзенскага беларускага сялянскага зьезду [[15 сьнежня|15]]-[[16 сьнежня]] [[1918]], на якім быў абраны ў Гарадзенскую павятовую раду і аргкамітэт па скліканьні Краёвага беларускага зьезду. Прыяжджаў у Горадню з Крынак [[30 сьнежня]] [[1918]] і [[16 студзеня]] [[1919]]. Сябра [[Камітэт нацыянальнага адраджэньня Беларусі|Камітэту нацыянальнага адраджэньня Беларусі]], клюба «[[Беларуская хатка]]». Быў арыштаваны польскімі ўладамі [[13 лютага]] [[1919]] і ў [[красавік]]у [[1919]]. Адзін зь ініцыятараў стварэньня Грамады беларускай моладзі ў траўні [[1919]]. Скарбнік арганізацыі і актор яе драматычнае сэкцыі. [[26 сакавіка]] разам з [[Павал Аляксюк|П. Алексюком]] удзельнічаў у беларуска-польскіх перамовах у Горадні. Зь ліпеня [[1919]] — старшыня Гарадзенскае цэнтральнае беларускае настаўніцкай рады, з чэрвеня [[1920]] — Гарадзенскае беларускае школьнае рады. Уваходзіў у склад прэзыдыюму [[Цэнтральная беларуская школьная рада|Цэнтральнае беларускае школьнае рады]] ў Менску. Кіраўнік беларускага дзіцячага прытулку. Восеньню [[1919]] году скончыў беларускія настаўніцкія курсы ў [[Вільня|Вільні]], тады ж зьмяніў П. Алексюка ў складзе Гарадзенскае гарадзкое рады. У сярэдзіне лістапада [[1919]] адаслаў у Вільню пратэст ад імя гарадзенскіх беларускіх арганізацыяў супраць летувіскіх замахаў на Гарадзеншчыну. [[20 лістапада]] [[1919]] [[Антон Луцкевіч|А.Луцкевіч]] перадаў пры сустрэчы [[Юзаф Пілсудзкі|Ю.Пілсудзкаму]] сабраныя Л.Дзекуць-Малеям матэрыялы аб перашкодзе з боку польскіх уладаў у адкрыцьці беларускіх школак на Гарадзеншчыне. [[29 лістапада]] [[1919]] атрымаў ад А. Луцкевіча для беларускіх арганізацыяў Гарадзеншчыны 25 тысяч марак. Тады ж, магчыма, хварэў на тыф і быў арыштаваны ў трэці раз. У пачатку [[1920]] — сябра Гарадзенскага [[БНК]]. [[19 ліпеня]] [[1920]], падчас польскае эвакуацыі з Горадні, [[Вацлаў Іваноўскі|В.Іваноўскі]] выдаў яму з Цэнтральнае касы [[БНР]] 2 тысячы марак грашовага крэдыту. У канцы ліпеня — жніўні [[1920]] зьяўляўся кіраўніком пададдзелу ясьляў і прытулкаў пры аддзеле сацзабесьпячэньня Гарадзенскага рэўкому. Абвінавачваўся Я. Антонавым у карупцыі й прысваеньні грошаў. Паводле У. Шалешкі, узначальваў гарадзенскіх баптыстаў і нават выпускаў уласны баптысцкі друкаваны орган на беларускай мове. Летам [[1921]] году зноў арыштаваны і вывезены ў Беластоцкую турму. З [[1921]] — сябра [[Беларускае таварыства дапамогі ахвярам вайны|Беларускага таварыства дапамогі ахвярам вайны]].
 
Сябра [[Камітэт нацыянальнага адраджэньня Беларусі|Камітэту нацыянальнага адраджэньня Беларусі]], клюбу «[[Беларуская хатка]]». Быў арыштаваны польскімі ўладамі [[13 лютага]] [[1919]] і ў [[красавік]]у [[1919]]. Адзін зь ініцыятараў стварэньня Грамады беларускай моладзі ў траўні [[1919]]. Скарбнік арганізацыі і актор яе драматычнае сэкцыі. [[26 сакавіка]] разам з [[Павал Аляксюк|П. Алексюком]] удзельнічаў у беларуска-польскіх перамовах у Горадні. Зь ліпеня [[1919]] — старшыня Гарадзенскае цэнтральнае беларускае настаўніцкай рады, з чэрвеня [[1920]] — Гарадзенскае беларускае школьнае рады. Уваходзіў у склад прэзыдыюму [[Цэнтральная беларуская школьная рада|Цэнтральнае беларускае школьнае рады]] ў Менску. Кіраўнік беларускага дзіцячага прытулку. Восеньню [[1919]] году скончыў {{Не перакладзена|Віленскія беларускія настаўніцкія курсы (1919)|беларускія настаўніцкія курсы|be|Віленскія беларускія настаўніцкія курсы (1919)}} ў [[Вільня|Вільні]], тады ж зьмяніў П. Алексюка ў складзе Гарадзенскае гарадзкое рады. У сярэдзіне лістапада [[1919]] адаслаў у Вільню пратэст ад імя гарадзенскіх беларускіх арганізацыяў супраць летувіскіх замахаў на Гарадзеншчыну.
Ад канца [[1921]] жыў у Берасьці, куды быў высланы польскімі ўладамі. Пачаў прапаведаваць у акрузе і стварыў суполку эвангельскіх хрысьціянаў баптыстаў у горадзе. Яшчэ ад 1920 супрацоўнічаў з Грэгарам — кіраўніком баптысцкай місіі ў [[Лодзь|Лодзі]]. У траўні [[1922]] хрысьціў дзеяча «[[Зялёны Дуб|Зялёнага дубу]]» [[Уладзімер Ксяневіч|У. Ксяневіча-«Грача»]]. У [[1920]]—[[1924]] пераклаў 17 рэлігійных брашур на [[беларуская мова|беларускую мову]], у тым ліку разам з [[Антон Луцкевіч|А. Луцкевічам]] выдаў у [[1931]] «[[Біблія Дзекуць-Малея|Новы Запавет і Псальмы]]» ([[Хельсынкі|Гельсінгфорс]]). У сьнежні [[1927]] адкрыў малітоўны дом, пры якім арганізаваў кравецкія і пчалярскія курсы. Пазьней там сама адчыніў дзіцячы прытулак і нядзельную школу.▼
 
[[20 лістапада]] [[1919]] [[Антон Луцкевіч|А.Луцкевіч]] перадаў пры сустрэчы [[Юзаф Пілсудзкі|Ю. Пілсудзкаму]] сабраныя Л. Дзекуць-Малеям матэрыялы аб перашкодзе з боку польскіх уладаў у адкрыцьці беларускіх школак на Гарадзеншчыне. [[29 лістапада]] [[1919]] атрымаў ад А. Луцкевіча для беларускіх арганізацыяў Гарадзеншчыны 25 тысяч марак. Тады ж, магчыма, хварэў на тыф і быў арыштаваны ў трэці раз.
[[19 чэрвеня]] [[1941]] арыштаваны ў Берасьці органамі [[НКУС]] і прыгавораны да сьмяротнага пакараньня. Вызвалены разам з прыходам нямецкіх войскаў. У гады вайны быў прасьбітарам беларускіх баптыстаў на акупаванай тэрыторыі Беларусі. У [[1942]] у Менску выдаў малітоўнік на беларускай мове. У [[1943]] за дапамогу мясцовым [[жыды|жыдом]] быў высланы нямецкімі ўладамі ў лягер працы ў [[Ліпяны]] каля [[Шчэцін]]а. Удзельнічаў у [[Другі Ўсебеларускі кангрэс|ІІ-ім Усебеларускім кангрэсе]]. У [[1944]]—[[1945]] гадах жыў у [[Нямеччына|Нямеччыне]]. З [[1946]] года — у [[Польшча|Польшчы]]. У [[сакавік]]у [[1947]]-[[сакавік]]у [[1949]] — баптысцкі прапаведнік і акруговы прасьвітар у [[Гданьск]]у.▼
 
На пачатку [[1920]] — сябра {{Не перакладзена|Беларускі нацыянальны камітэт (Горадня)|Гарадзенскага БНК|be|Беларускі нацыянальны камітэт, Гродна}}. [[19 ліпеня]] [[1920]], падчас польскае эвакуацыі з Горадні, [[Вацлаў Іваноўскі|В. Іваноўскі]] выдаў яму з Цэнтральнае касы [[БНР]] 2 тысячы марак грашовага крэдыту. У канцы ліпеня — жніўні [[1920]] зьяўляўся кіраўніком пададдзелу ясьляў і прытулкаў пры аддзеле сацзабесьпячэньня Гарадзенскага рэўкому. Абвінавачваўся Я. Антонавым у карупцыі й прысваеньні грошаў. Паводле У. Шалешкі, узначальваў гарадзенскіх баптыстаў і нават выпускаў уласны баптысцкі друкаваны орган на беларускай мове. Летам [[1921]] году зноў арыштаваны і вывезены ў Беластоцкую турму. З [[1921]] — сябра [[Беларускае таварыства дапамогі ахвярам вайны|Беларускага таварыства дапамогі ахвярам вайны]].
 
▲Ад канца [[1921]] жыў у Берасьці, куды быў высланы польскімі ўладамі. Пачаў прапаведаваць у акрузе і стварыў суполку эвангельскіх хрысьціянаў -баптыстаў у горадзе. Яшчэ ад 1920 супрацоўнічаў з Грэгарам — кіраўніком баптысцкай місіі ў [[Лодзь|Лодзі]]. У траўні [[1922]] хрысьціў дзеяча «[[Зялёны Дуб|Зялёнага дубу]]» [[Уладзімер Ксяневіч|У. Ксяневіча-«Грача»]]. У [[1920]]—[[1924]] пераклаў 17 рэлігійных брашур на [[беларуская мова|беларускую мову]], у тым ліку разам з [[Антон Луцкевіч|А. Луцкевічам]] выдаў у [[1931]] «[[Біблія Дзекуць-Малея|Новы Запавет і Псальмы]]» ([[Хельсынкі|Гельсінгфорс]]). У сьнежні [[1927]] адкрыў малітоўны дом, пры якім арганізаваў кравецкія і пчалярскія курсы. Пазьней там сама адчыніў дзіцячы прытулак і нядзельную школу.
 
▲[[19 чэрвеня]] [[1941]] арыштаваны ў Берасьці органамі [[НКУС]] і прыгавораны да сьмяротнага пакараньня. Вызвалены разам з прыходам нямецкіх войскаў. У гады вайны быў прасьбітарам беларускіх баптыстаў на акупаванай тэрыторыі Беларусі. У [[1942]] у Менску выдаў малітоўнік на беларускай мове. У [[1943]] за дапамогу мясцовым [[жыды|жыдом]] быў высланы нямецкімі ўладамі ў лягер працы ў [[Ліпяны]] каля [[Шчэцін]]а. Удзельнічаў у [[Другі Ўсебеларускі кангрэс|ІІ-ім Усебеларускім кангрэсе]]. У [[1944]]—[[1945]] гадах жыў у [[Нямеччына|Нямеччыне]]. З [[1946]] года — у [[Польшча|Польшчы]]. У [[сакавік]]у [[1947]]-[[сакавік]]у [[1949]] — баптысцкі прапаведнік і акруговы прасьвітар у [[Гданьск]]у.
 
У [[1944]]—[[1945]] гадах жыў у [[Нямеччына|Нямеччыне]]. З [[1946]] году — у [[Польшча|Польшчы]]. У [[сакавік]]у [[1947]]-[[сакавік]]у [[1949]] — баптысцкі прапаведнік і акруговы прасьвітар у [[Гданьск]]у. Памёр у Гданьску<ref>{{Спасылка|аўтар = Алена Глагоўская.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://belreform.org/pratest/hlahouskaja.php|загаловак = «…Хоць бы і памёр, жыць будзе». Пра Лукаша Дзекуць-Малея (1888—1955)|фармат = |назва праекту = Пратэстанцкая царква і беларускі нацыянальны рух|выдавец = Рэфармацыя ў Беларусі|дата = 22 лістапада 2013|мова = |камэнтар = }}</ref>.
 
== Сям’я ==
 
Жонка — беларуская настаўніца Серафіма Кішка, дачка Адама й Марыі (нарадзілася [[8 верасьня]] [[1898]], [[Гародня]], хрост прыняла ў [[люты]]м [[1922]]). Скончыла Гарадзенскую гімназію. Арганізавала ў Берасьці моладзевы рух, які пазьней рэарганізаваўся ў хор. У іх нарадзіліся пяцёра дзяцей. Сыны Ліка ([[1924]]-), Лёня (нарадзіўся [[1925]], памёр у дзяцінстве), Даніла ([[6 красавіка]] [[1930]]-), дочкі Серафіма ([[13 сакавіка]] [[1928]]-) і Альжбета ([[8 лютага]] [[1929]]-). Была рэпрэсаваная (1941—1946). Арыштаваная 19.06.1941 і зь дзецьмі вывезеная ў Алтайскі край.
 
== Памяць ==
Прозьвішчам Дзекуць-Малея названая адна з цэнтральных вуліц Гданьска.
 
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
 
== Літаратура ==
* {{Літаратура/Даведнік Маракова|РЛ|1|РЛ1-3|РЛ1-3}}
* {{Артыкул
| аўтар = [[Гай Пікарда|Picarda G.]]
| загаловак = The Heavenly Fire: A Study of the Origins of the New Testament and Psalms (1931)
| арыгінал =
| спасылка =
| мова =
| адказны =
| аўтар выданьня =
| выданьне = Божым шляхам
| тып =
| месца = London
| выдавецтва =
| год = 1975
| выпуск =
| том =
| нумар = 1—2 (143—144)
| старонкі = 9—24
| isbn =
| issn =
}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://grodnoproblem.km.ru/sl022.php Дзекуць-Малей Лукаш (Лука) Мікалаевіч]
* [http://slounik.org/146833.html Дзекуць-Малей Лукаш]
* [http://brestspring.org/index.php?id=9&file=101.htm Лукаш Дзекуць-Малей 01.10.1888 — 20.01.1955]
* [http://belreform.org/pratest/hlahouskaja.php Алена Глагоўская — «...Хоць…Хоць бы і памёр, жыць будзе». Пра Лукаша Дзекуць-Малея (1888—1955)]
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дзекуць-Малей, Лукаш}}
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Лукаш_Дзекуць-Малей»