'''Берасцейская ратуша''' — колішняе збудаваньне на рынкавым пляцу ў [[Берасьце|Берасьці]] ( тэр.тэрыторыя суч.сучаснай [[Берасьцейская крэпасьць|Берасьцейскай крэпасьці]]). ▼{{Аўтарскія правы|http://vb.by/mobile/article.php?id=1495}}
▲'''Берасцейская ратуша''' — колішняе збудаваньне на рынкавым пляцу ў [[Берасьце|Берасьці]] (тэр. суч. [[Берасьцейская крэпасьць|Берасьцейскай крэпасьці]]).
== Гісторыя ==
Берасьце атрымаў [[МагдэбургскаеМагдэбурскае права]] [[15 жніўня]] [[1390]] року пасля захопу места [[Ягайла]]м падчас міжусобнай вайны ў Вялікім Княстве Літоўскім 1389—1392 рокаў. У Вялікім княстве Літоўскім, Рускім і Жамойцкім, у склад якога ўваходзіла сучасная Беларусь, [[Магдэбургскае права]] на той час было нададзена толькі сталіцы – [[Вільня|Вільні]] (у 1387 року). Значна пазней, больш як праз стагоддзе, яго атрымалі Гародня (1496), самы старажытны горад Беларусі Полацк (1498) і толькі ў 1499 року Менск – сучасная сталіца нашае краіны. Скасавалі Магдэбургскае права ў снежні 1795 рока пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай, калі Берасцейшчына была далучана да складу Расейскае імпэрыі.
Пры будаўніцтве берасьцейскай фартэцыі ў [[1833]]—[[1842]] рокохроках рынкавы пляц застаўся незабудаваным, аднак ратуша была разабрана.
== Вонкавыя спасылкі ==
== Размяшчэньне ==
* [http://vb.by/mobile/article.php?id=1495 Чаму Брэст без ратушы?] ▼На падараванай Брэсцкай абласной бібліятэкай копіі плана Берасця Георга М. фон Фюрстэнгофа 1740 года маленькі чырвоны прамавугольнічак, пазначаны нумарам 10, заблікаваў у вачах вежай старажытнай ратушы. План пошукаў быў абмеркаваны з вядомым даследчыкам старажытнага Берасця, археолагам, прафесарам Пятром Лысенкам. Самым галоўным было вызначыць суадносіны адлегласці ад берага Мухаўца да будынка ратушы на плане 1740 года і сучаснай шырыні кругавай казармы з прымыкаючай да яе прыбярэжнай тэрыторыяй. Зразумела, што калі казарма пры будаўніцтве ў 1830-х гадах «накрыла» фундаменты ратушы, то ніхто іх шукаць не будзе.
[[Катэгорыя:Гісторыя Берасьця]]
Тут вельмі дапамаглі сучасныя інтэрнэт-тэхналогіі. Здымак з космасу Цэнтральнага вострава крэпасці, атрыманы праз сусветную павуціну, быў камп’ютэрна маштабіраваны да памераў плана 1740 года. Вынікі аказаліся цудоўнымі. Форма вострава з 1740 года змянілася вельмі нязначна. Былі выбраны тры дамінанты – кляштар аўгусцінцаў, езуіцкі калегіум і сама ратуша. На касмічным здымку гэтыя будынкі былі прывязаны да Свята-Мікалаеўскага сабора, які пабудаваны побач з былым кляштарам аўгусцінцаў, да руін калегіума і абрысаў рукавоў Мухаўца.
Атрымалася, што казарма не «захапіла» месца, дзе знаходзілася ратуша. Далейшыя даследаваньні вядомага пляна Берасьця Эрыка Дальберга за 1657 рок, таксама пляна места 1798 рока і іншых (на іх пазначаны будынак ратушы) не супярэчылі атрыманым вынікам.
Ёсць момант, на які трэба звярнуць увагу: чаму берасцейская ратуша была пабудавана не ў цэнтры старажытнага горада, як таго патрабавалі традыцыі, а амаль на беразе Мухаўца пры зліцці яго з Бугам? Справа ў тым, што наш горад на працягу стагоддзяў фарміраваўся як рачны порт. Месца з ратушай на плане Э. Дальберга пазначана як Forum, што азначае ў перакладзе з лацінскай мовы «пляц», на якой ладзіліся народныя сходы, ярмаркі і гэтак далей. Менавіта сюды, на берасьцейскі «форум», дастаўляліся па рэках Мухаўцу і Бугу грузы, тут кіпеў гандаль. Гэтае бойкае месца ва ўсіх суадносінах з’яўлялася вельмі зручным для будаўніцтва гарадской ратушы.
== Архітэктура ==
Які вонкавы выгляд мела берасцейская ратуша? На жаль, адназначнага адказу пакуль не знойдзена. Але ёсць гіпотэзы. Так, на гарадскіх пячатках XVI-XVII стагоддзяў добра відаць выява вежы пры зліцці дзвюх рэк. Польскі даследчык Томаш Жук-Рыбіцкі, які дэталёва вывучаў гэтыя пячаткі, заўважыў, што вежа шасцікутная. У версе будынка ёсць невялікае круглае акенца, дзе, хутчэй за ўсё, быў устаноўлены гадзіннік. Гэтыя акалічнасці могуць сведчыць аб тым, что гэта выява вежы ратушы.
У «Апісанні стараства Берасцейскага» за 1566 рок сустракаем запіс: «Другая полать рынку, ратушъ месцкий – 2 1/2 прута». Гэта азначае, што месца пад ратушу было адведзена агульным памерам амаль у 60 квадратных метраў (адзін прут адпавядае 23,72 м кв.). Калі звярнуць увагу на той факт, што места увесь час пашыралася ў асноўным па берагах Мухаўца і Буга, то ратуша знаходзілася якраз у цэнтры рачнога партовага места.
Пазней, пры будаўніцтве крэпасці, месца рыначнай плошчы засталося незабудаваным (тут быў размешчаны страявы плац). Саму ратушу, хутчэй за ўсё, разабралі, а побач пабудавалі гаўптвахту.
== Спасылкі ==
▲* [http://vb.by/mobile/article.php?id=1495 Чаму Брэст без ратушы?]
| 