Гарадзенска-Троцкая унія: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў |
Няма апісаньня зьменаў |
||
Радок 23:
| wikisource =
}}
'''Гарадзе́нская у́нія''' ([[1432]]) — саюз паміж [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўствам Польскім]] і [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княствам Літоўскім]], заключаны [[15 кастрычніка]] [[1432]] году ў [[Горадня|Горадні]]. Высокімі бакамі дамовы выступілі кароль польскі [[Ягайла|Ўладзіслаў II Ягайла]] й вялікі князь літоўскі [[Жыгімонт Кейстутавіч]]. Унія была складзеная ва ўмовах [[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім 1431—1435 гадоў|грамадзянскай вайны]], пасьля таго як Жыгімонту з дапамогай палякаў атрымалася зрынуць [[Сьвідрыгайла Альгердавіч|Сьвідрыгайлу Альгердавіча]] й самому заняць вялікакняскі стол. Дзейнічала да забойства ў 1440 годзе Жыгімонта й абраньня вялікім князем сына Ягайлы [[Казімер IV|Казімера]].
Да заключэньня новай уніі адносіны паміж дзяржавамі разьвіваліся ва ўмовах [[Віленска-Радамская унія|Віленска-Радамскай уніі]] 1401 году, асноўныя палажэньні ляглі ў аснову Гарадзенскай уніі. Вялікае Княства Літоўскае прызнавалася спадчыннай уласнасьцю Ягайлы й яго нашчадкаў, а такім чынам, і польскай Кароны. У адносінах да караля польскага вялікі князь літоўскі захоўваў той жа статус, які быў замацаваны раней: ён, як і яго васалы, даваў прысягу на вернасьць польскай Кароне. Вялікі князь літоўскі мог быць абраны баярамі Вялікага княства толькі са згоды
Жыгімонт прызнаваўся вялікім князем. Тэрыторыя дзяржавы адносна кіраваньня [[Вітаўт]]а заставалася нязьменнай, але пасьля сьмерці Жыгімонта Вялікае княства павінна было перайсьці пад непасрэднае кіраваньне Ягайлы ці яго нашчадкаў. Гэтая ўмова не распаўсюджвалася на вотчынныя землі Жыгімонта — [[Троцкае княства]], якія захоўваліся за ім і яго нашчадкамі[1]. У выпадку спыненьня роду [[Кейстутавічы|Кейстутавічаў]], гэтыя землі павінны былі б быць таксама перададзеныя Кароне. Такім чынам, паводле ўмоваў уніі, адзіны сын Жыгімонта [[Міхал Жыгімонтавіч|Міхал]] пазбаўляўся правоў на ўспадкоўваньне бацькаўскага тытулу й мог прэтэндаваць толькі на валоданьне сваёй вотчынай у якасьці васала караля польскага.
|