Вікіпэдыя

Ганс Крыстыян Андэрсэн: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Legobot (гутаркі | унёсак)
52 250 правак
д Bot: Migrating 101 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q5673 (translate me)
д шаблён, артаграфія, пунктуацыя
Радок 1:
{{Пісьменьнік
| Імя = Ганс Крыстыян Андэрсэн
| Арыгінал імя = Hans Christian Andersen
| ЖанчынаПартрэт = Andersen-hc.jpg
|Памер Партрэт = Andersen-hc.jpg
| Памер Апісаньне =
| Імя пры нараджэньні = Hans Christian Andersen▼
| Апісаньне = ▼
| Псэўданімы = ▼
▲ | Імя пры нараджэньні = Hans Christian Andersen
|Дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|2|4|1805|0|1}}
▲ | Псэўданімы =
|Месца Нарадзіўся нараджэньня = [[2 красавіка]] [[1805]]</br>{{Сьцяг|Данія}} [[Одэнсэ]]
|Дата сьмерці = {{Памёр|4|8|1875}}
| Памёр = [[4 жніўня]] [[1875]]</br> [[Капэнгаген]]
|Месца сьмерці = {{Сьцяг|Данія}} [[Капэнгаген]]
| Грамадзянства =
| Род дзейнасьці = пісьменьнік
| Гады актыўнасьці = 1822-18721822—1872
| Напрамак = дзіцячая літаратура
| Жанр =
|Мова Дэбют = дацкая
|Мова2 =
| Значныя творы = «Гадкае качаня», «Новая сукня караля», «Цень», «Прынцэса на гарошыне»▼
|Дэбют Прэміі =
▲ | Значныя творы = «[[Гадкае качаня]]», «[[Новая сукня караля]]», «[[Цень (Андэрсэн)|Цень]]», «[[Прынцэса на гарошыне]]»
| Палічка = ▼
| Сайт Прэміі =
|Узнагароды =
}} ▼
|Подпіс =
 
▲ | Апісаньне подпісу =
'''Ганс Крыстыян Андэрсэн''' ([[Дацкая мова|па-дацку]]: ''Hans Christian Andersen''; нар. [[2 красавіка]] [[1805]] года ў [[Одэнсэ]], пам. [[4 жніўня]] [[1875]] года ў маёнтку [[Роліггэд]],([[Капэнгаген]]) – [[Данія|дацкі]] пісьменьнік і паэт, аўтар сусьветна вядомых казак для дзяцей.▼
|ВікіКрыніца =
|ВікіКрыніца пераклады на беларускую =
▲ | Палічка =
|Камунікат =
|Сайт =
▲ }}
▲'''Ганс КрыстыянКрыстыя́н АндэрсэнА́ндэрсэн''' ([[Дацкая мова{{Мова-da|па-дацку]]: ''Hans Christian Andersen''}}; нар. [[2 красавіка]] [[1805]] года ў, [[Одэнсэ]], пам.[[Данія]] — [[4 жніўня]] [[1875]], года ў маёнткумаёнтак [[Роліггэд]], ([[Капэнгаген]]), –Данія) — [[Данія|дацкі]] пісьменьнік і паэт, аўтар сусьветна вядомых казак для дзяцей.
 
== Біяграфія ==
 
Ганс Крыстыян нарадзіўся [[2 красавіка]] [[1805]] годагоду ў прадмесьцепрадмесьці Одэнсэ ў сям’і 27 -гадовага краўца ''Ганса Андэрсэна'' і 30 гадовай непісьменнай прачкі ''Ганны Мары'' (да замужжа ''Андэрсдотэр''). Сам Ганс Крыстыян быў ахрышчаны ў царкве св. Яна ў Одэнсэ [[15 красавіка]] [[1805]] году.
 
Хлопчык гадаваўся сваёй бабуляй (з боку бацькі), якая і пазнаёміла яго са сьветам казак. Разам з бабуляй Ганс Крыстыян наведваў псыхіятрычную лякарню, дзе яна займалася бальнічным агародам і дзе праз некаторы час апынуўся ягоягоны дзядуля. Некаторыя матывы, расказаныя бабуляй, празпразь некаторы час Андэрсэн выкарыстаў у сваіх творах. Пасьля сьмерці бацькі ([[1816]] год) і новым замужжы маці (ззь ''Нільсам Гунарсэнам''), хлопчыку давялося працаваць спачатку ў ткацкай майстэрні, а потым на цыгарэтнай фабрыцы.
 
У [[Верасень|верасьні]] [[1819]] годагоду Андэрсэн паехаў ўу [[Капэнгаген]], дзе марыў стаць акторам. У [[1820]] – —[[1821]] г.г.  ён вучыўся ў балетнай школе, спрабаваў граць у тэатры, ялеале нічога не атрымалася. Так сама,Таксама Андэрсэн спрабаваў стаць сьпеваком з высокім сапрана, але хутка ён страціў голас пасьля яго юнацкай ломкі.
 
Праз значныя намаганьні, Андэрсэн дабіўся таго, што дэбютаваў як актор тэатру ў [[1829]] годзе ў п’есе «''Kjærlighed paa Nicolaj Taarn''» (''Каханьне на вежы Мікалая''). З гэтага часу, ён пачаў пісаць тэатральныя творы, якія не заўсёды былі пасьпяховымі. Па прычыне неадукаванасьці, Андэрсэн пісаў тэксты са шматлікімі артаграфічнымі і стылістычнымі памылкамі. Крытыкі з самага пачатку не прынялі яго творы.
 
Дзякуючы настойлівайсьці, уў [[1822]] годзе Андэрсэн атрымаў каралеўскую стыпэндыю, якая зрабіла магчымымагчымым яго далейшае навучаньне ў школе, а потым і ва ўнівэрсытэце. Яму дапамагаў ''Ёнас Колінс'', які зад пачатку верыў у талент хлопца. Паляпшэньне матэрыяльнага стану, дазволіла Андэрсэну працягваць творчую дзейнасьць. Ён аб’езьдзіў практычна ўсю [[Эўропа|Эўропу]]. Цікаўнасьць да сьвету і людзей, а так саматаксама неспакойная душа, комплексы, складаны характар, празьмерная ўражлівасьць, эгацэнтрызм зрабілі немагчымым Андэрсэну стабільнае жыцьцё на адным месцы. Ён пастаянна хваляваўся, што страціць розум, як ягоягоны дзед. Часта ён знаходзіўся ў стане дэпрэсіі.
 
За сваё жыцьцё Андэрсэн пазнаёміўся ззь вядомымі людзьмі, напрыклад ён ведаў: ''Бартэля Торвальсэна'', ''Адама Аэхленшлягера'', ''Хэйбэрга'', ''Лінда'', ''Б’ёрнсана'', ''братоў Грым'' і ''[[Чарлз Дыкенз|Чарлза Дыкенза]]''. У [[1851]] годзе за свае заслугі Андэрсэн атрымаў тытул прафэсара.
 
У [[1872]] годзе Андэрсэн упаў з ложка, моцна пабіўся і болей неня выправіўся ад гэтай траўмы, але пражыў яшчэ тры гады. Ганс Крыстыян Андэрсэн памёр [[4 жніўня]] [[1875]] годагоду ў маёнтку Роліггэд, (на тэрыторыі сучаснага Капэнгагенскага раёну Эстэрбру) і быў пахаваны на могілках ''Асістэнс'' («''Assistens''»).
 
Некаторыя сучасныя дасьледчыкі{{Хто?}} лічаць, што Андэрсэн меў бісэксуальныя схільнасьці.
 
== Творчасьць ==
 
Першай працай Андэрсэна лічыцца збор твораў «Маладыя спробы» ([[1822]] год), які выйшаў пад псэўданімам ''Ўільям Крыстыян Ўолтэр''. З пачатку,Спачатку творчасьць для дзяцей не была асноўнай для пісьменьніка, хутчэй гэта была разьмінка, для напісаньня сур’ёзных твораў. Тым ня менш ён абражаўся, калі яго казкі лічыліся выключна дзіцячай літаратурай без глыбокага сэнсу.
У [[1829]] годзе быў надрукаваны фантастычны расказ Андэрсэна «''Падарожжа ад канала Гольмэн да ўсходняй часткі Амагера''», які прынёс яму пэўную вядомасьць. ▼
 
▲У [[1829]] годзе быў надрукаваны фантастычны расказ Андэрсэна «''Падарожжа ад канала Гольмэн да ўсходняй часткі Амагера''», які прынёс яму пэўную вядомасьць.
Аднак менавіта казкі прыносілі пісьменьніку вядомасьць. Першы збор казак (''Eventyr fortalte for Børn'' (''Казкі, расказаныя для дзяцей'')), былі выданы ў Капэнгагене ў [[1835]] годзе, а наступныя былі выданы ў [[1836]] і [[1837]] г.г. Пасьля гэтага Андэрсэн займаўся напісаньнем вершаў, апавяданьняў, аповесьцяў і тэатральных твораў. Так сама ён напісаў ўласныя мэмуары. Ілюстратарамі першых ( і шматлікіх далейшых) кнігаў Андэрсэна былі ''Лорэнц Фроліг'' і ''Вільгэм Пэдэрсэн''. ▼
 
▲Аднак менавіта казкі прыносілі пісьменьніку вядомасьць. Першы збор казак (''Eventyr fortalte for Børn'' — (''Казкі, расказаныя для дзяцей'')), былібыў выданывыдадзены ў Капэнгагене ў [[1835]] годзе, а наступныя былі выданы ў [[1836]] і [[1837]]  г.г. Пасьля гэтага Андэрсэн займаўся напісаньнем вершаў, апавяданьняў, аповесьцяў і тэатральных твораў. Так самаТаксама ён напісаў ўласныяуласныя мэмуары. Ілюстратарамі першых ( і шматлікіх далейшых) кнігаў Андэрсэна былі ''Лорэнц Фроліг'' і ''Вільгэм Пэдэрсэн''.
У [[Чэрвень|чэрвені]] [[1847]] года пісьменьнік ён упершыню прыехаў у [[Ангельшчына|Ангельшчыну]], дзе быў ганарова сустрэчаны. У [[1840-я|1840-х]] г.г. і потым Андэрсэн працягваў друкаваць раманы і п’есы, спрабуючы атрымаць вядомасьць як драматург і раманіст, пагарджаючы казкамі, якія прынесьці яму сусьветную вядомасьць. ▼
 
▲У [[Чэрвень|чэрвені]] [[1847]] годагоду пісьменьнік ён упершыню прыехаў у [[Ангельшчына|Ангельшчыну]], дзе быў ганарова сустрэчанысустрэты. У [[1840-я|1840-х]] г.г. і потым Андэрсэн працягваў друкаваць раманы і п’есы, спрабуючы атрымаць вядомасьць як драматург і раманіст, пагарджаючы казкамі, якія прынесьці яму сусьветную вядомасьць.
 
=== Выданьні твораў на беларускай мове ===
 
* «Казкі». Коўна. 1923.
* «Брыдкае качанё. Казка». Менск.1936.
* «Брыдкае качанё. Казка». Пераклаў з расейскай А. Якімовіч. Менск. 1938.
* «Выбраныя казкі». Мінск. 1946.
* «Стойкі алавяны салдацік». Мінск. 1947.
* «Казкі». Мінск. 1955.
* «Дзікія лебедзі». Мінск. 1971.
* «[http://prajdzisvet.org/text/1162-rusalachka.html/ “Русалачка”.Русалачка]».
* «[http://prajdzisvet.org/text/1164-kvietki-malienkaj-idy.html/ “КветкіКветкі маленькай Іды”.Іды]».
 
== Опэра ==
* Опэра-прытча «Гадкае качаня», сач. 1996,  — вольная опэрная вэрсія Льва Канова на музыку Сяргея Пракоф'еваПракоф’ева (ор.18 и ор.22) для сапрана-сола, дзіцячага хора і фартэпіяна. 1 Акт: 2 ЭпіграфаЭпіграфы і 38 малюнкаў-мімалётнасьцяў, працягласьцю —  28 хвілін.
* «The Ugly Duckling» opera-parable by Andersen for Mezzo-Soprano (Soprano), three-part childrens choir and the piano *
1 Act: 2 Epigraphs, 38 Theatrical Pictures * Length: Approximately 28 minutes * The opera version (Free transcription) written by Lev Konov (1996) on music of Sergei Prokofiev: The Ugly Duckling, op. 18 (1914) and Visions Fugitives, op. 22 (1915—1917) * (Vocal score language: Russian, English, German, French)
ВидеоВідэа: [http://www.youtube.com/watch?v=O8UX-h00ILc 1] [http://www.youtube.com/watch?v=ptKSUB_13Gw 2] [http://www.youtube.com/watch?v=xgbDhfUoRNA 3]
 
== Памяць ==
Памяць абпра АндэрсэнеАндэрсэна ўвекавечаная шэрагам скульптураў і іншых выбітных мясьцінаў: у [[Капэнгаген]]е ў гонар Андэрсэна ўсталявана статуя Вадзяніцы. Статуя казачніка таксама ёсьць у [[Нью-Ёрк]]у і [[Братыслава|Братыславе]]. У [[Люблін]]е існуе лялечны тэатар імя Андэрсэна.
 
У горадзе Сасновы Бор Ленінградзкай вобласьці існуе дзіцячы гульнявы комплекс Андэрсэнград, названы ў гонар казачніка. Таксама забаўляльны парк, асноўнай тэмай якога зьяўляюцца казкі Андэрсэна, ёсьць і ў Шанхаі.
 
== Цікавыя факты ==
* У казцы «Два браты» Г.  К.  Андэрсэн пісаў пра знакамітых братоў [[Ганс Крыстыян Эрстэд|Ганса Крыстыяна]] і [[Андэрс Сандоэ Эрстэд|Андэрса ЭрстэдЭрстэдаў]].
* У Андэрсэна ёсьць казка пра [[Ісак Ньютан|Ісака Ньютана]].
* Андэрсэн абураўся, калі яго называлі дзіцячым казачнікам і казаў, што піша казкі як для дзяцей, так і для дарослых. Па гэтай жа прычыне ён загадаў, каб на ягоягоным помнікепомніку, дзе першапачаткова казачніка мусілі атачаць дзеці, не было ніводнага дзіця.
* УАндэрсэн Андэрсэна быўмеў аўтограф [[Аляксандар Пушкін|Аляксандра Пушкіна]].
 
== Літаратура ==
; На ангельскай мове
* Andersen, Hans Christian (2005) [2004]. Jackie Wullschlager. ed. Fairy Tales. Tiina Nunnally. New York: Viking. ISBN 0-670-03377-4.
* Andersen, Jens (2005) [2003]. Hans Christian Andersen: A New Life. Tiina Nunnally. New York, Woodstock, and London: Overlook Duckworth. ISBN 978-1-58567-737-5.
Радок 87 ⟶ 94:
* Ruth Manning-Sanders, Swan of Denmark: The Story of Hans Christian Andersen, Heinemann, 1949
* Norton, Rictor (ed.) My Dear Boy: Gay Love Letters through the Centuries. Leyland Publications, San Francisco. 1998 ISBN 0-943595-71-1
* Terry, Walter (1979). The King'sKing’s Ballet Master. New York: Dodd, Mead & Company. ISBN 0-396-07722-6.
* Wullschlager, Jackie (2002) [2000]. Hans Christian Andersen: The Life of a Storyteller. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-91747-9.
* Zipes, Jack (2005). Hans Christian Andersen: The Misunderstood Storyteller. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-97433-X.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Hans Christian Andersen|выгляд=міні}}
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Андэрсэн, Ганс Крыстыян}}
 
[[Катэгорыя:Нарадзіліся 2 красавіка]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1805 годзе]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Даніі]]
[[Катэгорыя:Дацкія літаратары]]
[[Катэгорыя:Памерлі 4 жніўня]]▼
[[Катэгорыя:Памерлі ў 1875 годзе]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Даніі]]
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]
▲[[Катэгорыя:ПамерліАсобы 4на жніўнямарках]]
 
{{Link FA|sv}}
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Ганс_Крыстыян_Андэрсэн»