Кіеўская Русь: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 58 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1108445 (translate me)
д →‎Гісторыя: кірылічная «і»
Радок 7:
 
== Гісторыя ==
Да сярэдзiнысярэдзіны [[9 стагодзьдзе|IX ст.]] на ўсей тэрыторыiтэрыторыі, заселенай усходнiмiусходнімі славянамiславянамі, пачалiпачалі фармавацца раньнефэадальныя княствы. У канцы IX ст. тут узьнiклаузьнікла палiтычнаепалітычнае ўтварэньне — [[Кіеўская Русь]] з цэнтрам у [[Кіеў|КiевеКіеве]]. ЗемлiЗемлі [[Крывічы|крывiчоўкрывічоў]], [[ДрыгавiчыДрыгавічы|дрыгавiчоўдрыгавічоў]], [[РадзiмiчыРадзімічы|радзiмiчаўрадзімічаў]] увайшлiувайшлі ў склад КiеўскайКіеўскай Русі. КiеўскаяКіеўская Русь зьяўлялася раньнефэадальнаю дзяржаваю, на чале якой стаяў вялiкiвялікі кiеўскiкіеўскі князь. У склад дзяржавы ўваходзiлiўваходзілі асобныя землiземлі на чале са сваiмiсваімі князямiкнязямі. Мясцовыя князiкнязі знаходзiлiсязнаходзіліся ў васальнай залежнасьцiзалежнасьці ад вялiкагавялікага кiеўскагакіеўскага князя. Яны павiнныпавінны былiбылі зьяўляцца з дружынай па патрабаваньнiпатрабаваньні вялiкагавялікага князя з мэтай ажыцьцяўленьня ваенных паходаў. Падуладнае мясцовым князям насельнiцтванасельніцтва плацiлаплаціла [[ДанiнаДаніна|данiнуданіну]] вялiкамувялікаму князю кiеўскамукіеўскаму. У той жа час мясцовыя князiкнязі карысталiсякарысталіся амаль неабмежаванай уладай у сваiхсваіх княствах.
 
На тэрыторыі БеларусiБеларусі склаліся два раньнефэадальныя княствы — [[Полацкае княства|Полацкае]] iі [[Тураўскае княства|Тураўскае]], якiяякія ўваходзiлiўваходзілі ў склад КiеўскайКіеўскай Русі. ГеаграфiчнаеГеаграфічнае становiшчастановішча Полацкага княства стварала спрыяльныя ўмовы для разьвiцьцяразьвіцьця эканомiкiэканомікі, перш за ўсе гандлю, а таксама абумовiлаабумовіла значэньне княства як аднаго з ваенных фарпостаў РусiРусі. У Полацку iснавалаіснавала мясцовая княская дынастыя. ПолацкiяПолацкія князiкнязі iмкнулiсяімкнуліся праводзiцьправодзіць незалежную ад КiеваКіева палiтыкупалітыку. У пачатку [[12 стагодзьдзе|XII ст.]] Полацкае княства ўступiлаўступіла ў перыядпэрыяд фэадальнае раздробленасьцiраздробленасьці iі распалася на шэраг удзельных княстваў: Полацкае, [[Менскае княства]], [[ВiцебскаеВіцебскае княства]], [[Друцкае княства]], [[Ізяслаўскае княства]], [[Лагойскае княства]] iі iншінш. Другое раньнефэадальнае княства на тэрыторыі сучаснай БеларусiБеларусі — Тураўскае — утварылася ў канцы IX ст. Тураўскае княства належала то Полацку, то КiевуКіеву ў якасьцiякасьці часткiчасткі вялiкакняскiхвялікакняскіх уладаньняў. У другой палове [[12 стагодзьдзе|XII ст.]] тут усталявалася самастойная княская дынастыя, аднак ужо ў канцы XII — пачатку [[13 стагодзьдзе|XIII ст.]] на тэрыторыiтэрыторыі Тураўскага княства ўтварыўся шэраг дробных фэадальных княстваў: Тураўскае, [[ПiнскаеПінскае княства]], [[Слуцкае княства]], [[Клецкае княства]], [[ДубровiцкаеДубровіцкае княства]].
 
У пачатку [[13 стагодзьдзе|XIII стагодзьдзя]] пачынаецца экспансiяэкспансія нямецкiхнямецкіх [[Крыжакі|рыцараў-крыжаносцаў]] у [[Прыбалтыка|Прыбалтыку]]. Рыцары захапiлiзахапілі вусьце ракiракі [[ДзьвiнаДзьвіна|ДзьвiныДзьвіны]] iі такiмтакім чынам паставiлiпаставілі пад свой кантроль важны для Полацка гандлёвы шлях. Полацкае княства ўступiлаўступіла ў барацьбу з крыжакамiкрыжакамі, абапiраючысяабапіраючыся на дапамогу лiтоўскiхлітоўскіх плямёнаў iі [[Ноўгарад]]а. У пачатку XIII ст. з усходу на рускiярускія землiземлі накiравалiсянакіраваліся татара-манголы. БеларускiяБеларускія землiземлі засталiсязасталіся ў баку ад асноўнага напрамку руху татара-манголаў. ЛетапiсыЛетапісы ўзгадваюць пра разбурэньні [[Берасьце|Берасьця]], выкліканыя захопнiкамiзахопнікамі (аднак горад імі ня быў захоплены), а таксама пра асобныя бiтвыбітвы з татара-манголамiманголамі ў БеларусiБеларусі.
 
== Культура ==