Осьлё: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Bot: Migrating 149 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q585 (translate me) |
дапаўненьне крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Oslo?oldid=574907144 |
||
Радок 1:
{{Населены пункт
|Назва = Осьлё
|Статус = горад
|Назва ў родным склоне = Осьлё
|Назва на мове краіны = Oslo
|Код мовы назвы краіны = no
|Краіна = Нарвэгія
|Герб = Oslo komm.svg
|Сьцяг =
|Гімн =
|Дата заснаваньня =
|Першыя згадкі =
|Статус з =
|Магдэбурскае права =
|Былыя назвы =
|Былая назва =
|Мясцовая назва =
|Від адміністрацыйнай адзінкі 1 = Рэгіён
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 = [[Эстлян]]
|Від адміністрацыйнай адзінкі 2 =
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 2 =
|Від адміністрацыйнай адзінкі 3 =
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 3 =
|Пасада кіраўніка =
|Кіраўнік =
|Плошча = 454,03
|Крыніца плошчы =
|Вышыня =
|Унутраны падзел =
|Колькасьць насельніцтва = 629 313
|Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва=
|Год падліку колькасьці = 2013
|Крыніца колькасьці насельніцтва =
|Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі =
|Год падліку колькасьці аглямэрацыі =
|Крыніца колькасьці аглямэрацыі =
|Этнічны склад насельніцтва =
|Год падліку тнічнага складу =
|Нацыянальны склад насельніцтва =
|Год падліку нацыянальнага складу =
|Дадатковы парамэтар насельніцтва =
|Значэньне дадатковага парамэтра насельніцтва =
|Год падліку дадатковага парамэтра насельніцтва =
|Часавы пас = +1
|Летні час = +2
|Тэлефонны код =
|Паштовы індэкс =
|Паштовыя індэксы =
|Назва лічбавага клясыфікатару =
|Лічбавы клясыфікатар =
|Аўтамабільны нумарны знак =
|Назва аўтамабільнага нумарнога знаку =
|Аўтамабільныя нумарныя знакі =
|Назва аўтамабільных нумарных знакаў =
|Выява = Oslo newer montage 2013.png
|Апісаньне выявы =
|Шырата паўшар’е = паўночнае
|Шырата градусаў = 59
|Шырата хвілінаў = 57
|Шырата сэкундаў =
|Даўгата паўшар’е = усходняе
|Даўгата градусаў = 10
|Даўгата хвілінаў = 45
|Даўгата сэкундаў =
|Назва мапы =
|Альтэрнатыўная мапа =
|Назва мапы2 =
|Пазыцыя подпісу на мапе =
|Водступ подпісу на мапе =
|Commons = Category:Oslo
|Сайт = http://www.oslo.kommune.no/
|Колер = {{Колер|Нарэвгія}}
}}
'''О́сьлё''' ({{мова-no|Oslo}}) — сталіца і набуйнейшы горад [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. Насельніцтва складае 590 041 жыхар ([[2010]]).
==
Паводле скандынаўскіх сагаў, Осьлё быў заснаваны каля [[1049]] году каролём [[Гаральд III Сыгурдсан|Гаральдам III Сыгурдсанам]]<ref>[http://www.tripadvisor.com/Travel-g190479-s1/Oslo:Norway:Inside.html Inside Oslo : Inside]. TripAdvisor.</ref>. Апошнія археалягічныя дасьледаваньні выявілі хрысьціянскія пахаваньні, якія могуць быць датаваныя да [[1000]] году, што сьведчыць аб існаваньні папярэдняга гарадзкога паселішча.
Наогул умераны, розьніцы ў тэмпературы ўлетку і ўзімку не асабліва вялікія; сярэдняя гадавая тэмпэратура дасягае +5,3 °C, сярэдняя тэмпэратура ліпеня — +16,6 °C, сярэдняя тэмпэратура студзеня –5,8 °C. Колькасьць атмасфэрных ападкаў даволі значная; сярэдняя колькасьць дажджу ў год — 671 мм.▼
Места стала сталіцай пачынаючы з панаваньня караля [[Гокан V Магнусан|Гокана V Магнусана]] ([[1299]]—[[1319]]), першы кароль які стала пачаў жыць у горадзе. Ён таксама пачаў будаўніцтва замку [[Акерсхус (замак)|Акерсхус]]. Праз стагодзьдзе пасьля гэтага [[Нарвэгія]] пачала слабець у выніку асабістай вуніі з [[Данія]]й, і роля Осьлё зводзілася да правінцыйнага адміністрацыйнага цэнтра, у той час як агульны манарх пражываў у [[Капэнгаген]]е. Той факт, што [[Унівэрсытэт Осьлё|ўнівэрсытэт Осьлё]] быў заснаваны толькі ў [[1811]] годзе вырабіў негатыўны ўплыў на разьвіцьцё краіны.
Осьлё быў разбураны некалькі разоў у выніку пажару, і пасьля чатырнаццатага падобнага бедзтва ў [[1624]] годзе, кароль [[Крыстыян IV]] замовіў перабудаваць горад на новым месцы, праз заліў, побач з замакам Акерсхус. Новае паселішча атрымала назоў Хрыстыянія. У [[1814]] годзе Хрыстыянія стала сапраўднай сталіцай калі зьвяз з Даніяй быў ануляваны.
Шматлікія славутасьці былі пабудаваныя ў горадзе ў [[19 стагодзьдзе|XIX стагодзьдзі]], у тым ліку [[Каралеўскі палац у Осьлё|Каралеўскі палац]] ([[1825]]—[[1848]]), будынак [[Стортынг]]у ([[1861]]—[[1866]]), унівэрсытэт, нацыянальны тэатар і фондавая біржа. Сярод сусьветна вядомых мастакоў, якія жылі тут у гэты пэрыяд варта адзначыць [[Гэнрык Ібсэн|Гэнрыка Ібсэна]] й [[Кнут Гамсун|Кнута Гамсуна]], апошні зь іх быў ганараваны [[Нобэлеўская прэмія ў галіне літаратуры|Нобэлеўскай прэміяй па літаратуры]]. У [[1850]] годзе Хрыстыянія апярэдзіла [[Бэрген]] і стала самым густанаселеным горадам у краіне. У [[1877]] годзе горад быў перайменаваны ў Крыстыянія. Арыгінальная назва Осьлё была адноўлена ў [[1925]] годзе<ref>Bård Alsvik. [http://www.byarkivet.oslo.kommune.no/OBA/tobias/tobiasartikler/tob2001-1_01.htm Oslo kommune byarkivet]. Oslo Kommune</ref>.
== Геаграфія ==
Осьлё займае тэрыторыю на самым паўночным канцы [[Осьлёф’ёрд]]у. На процілеглым узбярэжжы маецца яшчэ адзін [[ф’ёрд]], ва ўсіх астатніх кірунках Осьлё акружаны зялёнымі ўзгоркамі й гарамі. У межах гораду маецца 40 выспаў, найбуйнейшай зь якіх зьяўляецца [[Мальмёя]], ейная плошча складае 0,56 км². У Осьлё маецца 343 азёры, найбуйнейшым зь якіх Марыдальсванэ (плошча 3,91 км²). Яно зьяўляецца асноўнай крыніцай пітной вады для большай часткі гораду.
Хоць [[Остлян|Усходняя Нарвэгія]] мае шэраг рэкаў, ніводная зь іх не ўпадае ў акіян праз Осьлё. Замест гэтага ў горадзе маюцца дзьве малыя рэчкі, то бок Акерсэльва й Альна. Вадаспады Акерсэльвы выкарыстоўваліся як крыніцца энэргіі для першай сучаснай прамысловасьці Нарвэгіі ў [[1840]] годзе аж да канца стагодзьдзя. Рака стала сымбалем стабільнага й пасьлядоўнага эканамічнага й сацыяльнага ўзрушэньня Осьлё.
Не зважаючы на тое, што насельніцтва горада мае даволі малую колькасьць ў параўнаньні з большасьцю эўрапейскіх сталіцаў, Осьлё займае незвычайна вялікую тэрыторыю, зь якой дзьве траціны складаюць ахоўныя тэрыторыі лясоў, пагоркаў і азёраў. Ягоныя межы ахопліваюць многія паркі й адкрытыя пляцоўкі, надаючы гораду прасторны і зялёны выгляд.
=== Клімат ===
▲Наогул умераны, розьніцы ў
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
== Глядзіце таксама ==
| |||