7 верасьня: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 146 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2852 (translate me)
Радок 3:
 
== Падзеі ==
* [[70]]  — [[Рымская імпэрыя|рымскае]] войска на чале з [[Тыт Флавій Вэспасыян|Тытам]] разрабавала [[Ерусалім]]
* [[1191]]  — [[Аляксандар III (папа рымскі)|Аляксандар III]] абраны [[Папа|Папам рымскім]]
* [[1191]]  — [[Трэці крыжовы паход]]: [[Рычард I|Рычард Львінае сэрца]] разьбіў [[Саладын]]а ў [[Бітва пад Арсуфам|бітве пад Арсуфам]]
* [[1581]]  — пачалася аблога [[Пскоў|Пскова]] войскамі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] на чале са [[Стэфан Баторы|Стэфанам Баторыем]] у ходзе [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкай вайны]]
* [[1619]]  — тры [[Каталіцтва|каталіцкія]] [[Місыянэрства|місыянэры]], вядомыя як «[[кошыцкія мучанікі]]», забітыя за адмову выракчыся сваёй веры
* [[1621]]  — перамога [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] над войскам [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]] ў [[Бітва пад Хоцінам 1621 году|бітве пад Хоцінам]]
* [[1667]]  — беларускі асьветнік [[Сімяон Полацкі]] быў афіцыйна абвешчаны настаўнікам 13-гадовага расейскага царэвіча Аляксея
* [[1757]]  — перамога аўстрыйскіх войскаў над прускімі ў [[Бітва пад Мойсам|бітве пад Мойсам]] (цяпер у [[Згажэлец|Згажэльцы]]) у часе [[Сямігадовая вайна|Сямігадовай вайны]]
* [[1764]]  — [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]] абраны [[Сьпіс польскіх манархаў#Выбарныя каралі|каралём польскім]] і [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікім князем літоўскім]]
* [[1776]]  — [[ЗША]] ўпершыню ў сьвеце выкарысталі [[Падводная лодка|падлодку]] ў ваенных мэтах
* [[1792]]  — першая група колішніх [[Запароская Сеч|запароскіх казакаў]] пад камандаваньнем [[палкоўнік]]а [[Сава Белы|Савы Белага]] высадзілася на [[Таманская паўвыспа|Тамані]]. Гэтую дату ўважаюць за пачатак засяленьня [[Украінцы|украінцамі]] [[Кубань|Кубані]]
* [[1812]]  — [[Барадзінская бітва]] ў часе [[Расейска-француская вайна 1812 году|вайны паміж Расеяй і Францыяй]]
* [[1821]]  — абвешчаная [[Рэспубліка Гран-Калюмбія]] (на тэрыторыі сучасных [[Вэнэсуэла|Вэнэсуэлы]], [[Калюмбія|Калюмбіі]], [[Панама|Панамы]] і [[Эквадор]]у) на чале з прэзыдэнтам [[Сімон Балівар|Сімонам Баліварам]]
* [[1822]]  — [[Бразылія]] абвясьціла [[незалежнасьць]] ад [[Партугалія|Партугаліі]]
* [[1836]]  — у [[Катэдра сьвятога Віта|катэдральным саборы Сьвятога Віта]] ў [[Прага|Празе]] адбылася апошняя каранацыя [[Чэхія|чэскага]] караля. Быў каранаваны [[Фэрдынанд I (аўстрыйскі імпэратар)|Фэрдынанд I Добры]]
* [[1860]]  — першае выкарыстаньне [[Кляновы ліст|кляновага лісту]] ў якасьці афіцыйнае канадзкае эмблемы падчас візыту ў [[Канада|Канаду]] прынца Ўэльскага
* [[1901]]  — падпісаньнем [[Баксёрскі пратакол|баксёрскага пратаколу]] афіцыйна завяршылася «[[Паўстаньне баксёраў|баксёрскае паўстаньне]]» ў [[Кітай|Кітаі]]
* [[1906]]  — [[Альбэрта Сантас-Дзюмон]] упершыню здолеў праляцець некалькі мэтраў на сваім [[біплян]]е «[[Біплян Сантаса-Дзюмона|14-bis]]» ў [[Bagatelle]] ([[Францыя]])
* [[1909]]  — падчас выпрабавальнага палёту на новым [[біплян]]е [[Райт (браты)|братоў Райт]] разьбіўся тэст-пілёт [[Eugene Lefebvre]] ([[1878]]—[[1909]]), стаўшы, такім чынам, першым [[авіятар]]ам у сьвеце, які загінуў пад час палёту на [[Лятальны апарат, цяжэйшы за паветра|лятальным апараце, цяжэйшым за паветра]]
* [[1911]]  — францускі паэт беларускага паходжаньня [[Гіём Апалінэр]] арыштаваны па падазрэньні ў выкраданьні «[[Мона Ліза|Моны Лізы]]» зь [[Люўр]]у. Праз пяць дзён апраўданы.
* [[1921]]  — у [[Атлянтык-Сіці (Нью-Джэрзі)|Атлянтык-Сіці]] (штат [[Нью-Джэрзі]]) адбыўся першы конкурс «[[Міс Амэрыка]]»
* [[1926]]  — [[Гішпанія]] выйшла зь [[Ліга Нацыяў|Лігі Нацыяў]]
* [[1928]]  — заснаваны [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцяга СССР]]
* [[1931]]  — створанае панчошна-трыкатажнае прадпрыемства «[[КІМ]]» у [[Віцебск]]у
* [[1939]]  — у [[Нямеччына|Нямеччыне]] ўведзенае [[сьмяротнае пакараньне]] «за пагрозу абароннай моцы нямецкага народу»
* [[1939]]  — капітуляцыя [[Абарона Вэстэрплятэ|Вэстэрплятэ]]
* [[1939]]  — пачалася [[Бітва пад Візнай|абарона Візны]]
* [[1940]]  — [[Luftwaffe|авіяцыя]] [[Трэці райх|нацысцкай Нямеччыны]] распачала масіраваныя начныя бамбаваньні [[Лёндан]]у
* 1940  — падпісаная [[Краёўская дамова]], паводле якой [[Румынія]] вярнула [[Паўднёвая Дабруджа|Паўднёвую Дабруджу]] [[Баўгарыя|Баўгарыі]]
* [[1941]]  — у [[Чыкага]] заснаваны Беларускі камітэт дапамогі ахвярам вайны (з [[кастрычнік]]а [[1941|1941 году]] [[Беларуска-амэрыканская нацыянальная рада]])
* [[1942]]  — 8700 габрэяў высланыя з [[Калямыя|Калямыі]] ([[Заходняя Ўкраіна]]) у [[Бэльжэц (лягер сьмерці)|лягер сьмерці Бэльжэц]]
* [[1954]]  — у цэнтры [[Сафія|баўгарскай сталіцы]] адкрыты помнік Савецкай арміі
* [[1956]]  — адбыўся дэбют 16-гадовага [[Пэле]] ў матчы супраць «[[Карынціянс (Санта-Андрэ)|Карынціянсу]]». «[[Сантас (футбольны клюб)|Сантас]]» перамог зь лікам 7:1, а Пэле забіў адзін з галоў у браму суперніка
* [[1964]]  — пад [[Габрава]]м ([[Баўгарыя]]) заснаваны [[Архітэктурна-этнаграфічны комплекс Этыр|Архітэктурна-этнаграфічны музэй «Этыр»]]
* [[1977]]  — [[Панама]] і [[ЗША]] падпісалі [[Дамовы Тарыхаса—Картэра|дамовы па ўрэгуляваньні статусу]] [[Панамскі канал|Панамскага каналу]]. ЗША пагадзілася перадаць правы на канал Панаме да канца [[20 стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]]
* [[1978]]  — ад рук агента [[Камітэт дзяржаўнай бясьпекі Баўгарыі|Камітэту дзяржаўнай бясьпекі Баўгарыі]] Франчэска Гуліна ў [[Лёндан]]е загінуў [[Баўгарыя|баўгарскі]] пісьменьнік-[[дысыдэнт]] [[Георгі Маркаў]]
* [[1986]]  — [[Дэсманд Туту]] стаў першым [[Нягроідная раса|чорным]] кіраўніком [[Англіканская супольнасьць|англіканскае царквы]] ў [[Паўднёва-Афрыканская рэспубліка|Паўднёвай Афрыцы]]
* 1986  — няўдалая спроба замаху на [[чылі]]йскага [[Дыктатура|дыктатара]] [[Аўгуста Піначэт]]а
* [[1987]]  — адбыўся першы візыт лідэра [[Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка|Нямецкае Дэмакратычнае Рэспублікі]] (ім стаў [[Эрых Хонэкер]]) ў [[Фэдэратыўная Рэспубліка Нямеччына|Фэдэратыўную Рэспубліку Нямеччына]]
* [[1994]]  — зацьверджаны новы [[гімн Таджыкістану]]
* [[2005]]  — у [[Эгіпет|Эгіпце]] адбыліся першыя прэзыдэнцкія выбары
* [[2009]]  — на [[Самоа]] ўведзены [[левабаковы рух]]
* [[2011]]  — [[Катастрофа Як-42 пад Яраслаўлем (2011)|Катастрофа Як-42 пад Яраслаўлем]] пад час якой загінула каманда ХК Лякаматыў, сярод якіх былі беларусы [[Руслан Салей]] і [[Сяргей Астапчук]]
 
== Нараджэньні ==
* [[1533]]  — [[Элізабэта I]], ангельская каралева
* [[1707]] — [[Жорж Люі ле Клерк дэ Б'юфон]], [[Французы|францускі]] натураліст, [[Біялёгія|біёляг]], [[Матэматыка|матэматык]], прыродазнавец і [[пісьменьнік]] 18 стагодзьдзя
* [[1832]]  — [[Людвік Нарбут]], адзін з кіраўнікоў [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|паўстаньня 1863—1864 гадоў]] на Беларусі і ў Летуве
* [[1867]]  — [[Дж. П. Морган]], амэрыканскі фінансіст
* [[1870]]  — [[Аляксандар Купрын]], расейскі пісьменьнік
* [[1885]]  — [[Іван Сікора]], беларускі сэлекцыянэр-аматар
* [[1885]] — [[Палута Бадунова]], беларускі палітык, адзін зь лідэраў [[Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянэраў|Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянэраў]], сябра [[Рада БНР|Рады]] і [[Народны сакратарыят Беларускай Народнай Рэспублікі|Народнага сакратарыята]] [[БНР|Беларускай Народнай Рэспублікі]]
* [[1909]]  — [[Элія Казан]], амэрыканскі рэжысэр
* [[1911]]  — [[Тодар Жыўкаў]], баўгарскі палітык, дзяржаўны дзяяч
* [[1917]]  — [[Джон Корнфарт]], аўстралійскі хімік, [[Нобэлеўская прэмія па хіміі|Нобэлеўскі ляўрэат]]
* [[1919]]  — [[Алесь Асіпенка]], беларускі пісьменьнік, сцэнарыст
* [[1923]]  — [[Рыкарда Пічча]], італійскі мовазнаўца, славіст
* [[1930]]  — [[Бадуэн I]], бэльгійскі кароль
* [[1930]]  — [[Ляон Кляніцкі]], амэрыканскі рабін польскага паходжаньня, прапагандыст дыялёгу між каталікамі і юдэямі
* [[1932]]  — [[Пол Гэці]], амэрыканскі філянтроп
* [[1934]]  — [[Амар Карамі]], лібанскі палітык, [[Сьпіс прэм'ер-міністраў Лібану|прэм'ерпрэм’ер-міністар]]
* [[1936]]  — [[Бадзі Холі]], амэрыканскі сьпявак
* [[1939]] — [[Уладзімер Халіп]], беларускі і савецкі сцэнарыст, літаратар, кандыдат мастацтвазнаўства
* [[1941]]  — [[Уладзімер Гайдук]], беларускі паэт
* [[1949]]  — [[Глёрыя Гэйнар]], амэрыканская сьпявачка
* [[1951]]  — [[Крысі Хайнд]], рок-сьпявачка, лідэр гурта «[[The Pretenders]]»
* [[1954]] — [[Майкл Эмэрсан]], амэрыканскі актор тэатру і кіно
* [[1956]] — [[Тадэвуш Ісаковіч-Залескі]], [[Польскія армяне|польскі армянін]], каталіцкі сьвятар армянскага й лацінскага абраду, гісторык Касьцёла
* [[1959]]  — [[Віктар Ганчар]], беларускі палітык, зьніклы бязь зьвестак у [[1999]] годзе
* [[1968]]  — [[Марсэль Дэсаі]], францускі футбаліст, чэмпіён сьвету і Эўропы
* [[1984]]  — [[Вера Званарова]], расейская тэнісыстка
 
== Сьмерці ==
* [[355]]  — [[Кляўдый Сыльваній]], імпэратар рымскі
* [[1312]]  — кароль [[Фэрдынанд IV Кастыльскі]]
* [[1731]]  — [[Еўдакія Лапухіна]], расейская царыца, жонка [[Пётар I|Пятра I]]
* [[1783]]  — [[Леанард Ойлер]], вядомы швайцарскі, расейскі і нямецкі матэматык
* [[1892]]  — [[Джон Грынліф Уітэр]], амэрыканскі паэт
* [[1951]]  — [[Марыя Мотэс]], дамініканская акторка
* [[1956]] — [[Ота Шміт]], савецкі [[матэматык]], [[астраном]], дасьледчык Поўначы, акадэмік Акадэміі навук СССР, з [[1935]] году, [[Герой Савецкага Саюза]]
* [[1960]]  — [[Вільгельм Пік]], нямецкі камуніст, палітык, прэзыдэнт НДР
* [[1978]]  — [[Кіт Мун]], ангельскі бубнач («[[The Who]]»)
* [[1982]] — [[Леанід Ліпінскі]], беларускі гісторык
* [[1985]]  — [[Родні Робэрт Портэр]], брытанскі біяхімік, [[Нобэлеўская прэмія па фізыялёгіі ці мэдыцыне|Нобэлеўскі ляўрэат]]
* [[1991]]  — [[Эдвін Мэцісан МакМілан]], амэрыканскі хімік, [[Нобэлеўская прэмія па хіміі|Нобэлеўскі ляўрэат]]
* [[1994]]  — [[Тэрэнс Янг]], брытанскі кінарэжысэр
* 1994  — [[Джэймз Клэвэл]], брытанскі і амэрыканскі пісьменьнік, сцэнарыст, рэжысэр
* [[1997]]  — [[Мабуту Сэсэ Сэка]], дыктатар [[Заір]]у
* [[2002]]  — [[Узіэль Галь]], ізраільскі тэхнік, стваральнік аўтамату «[[Uzi|Узі]]»
* [[2011]]  — [[Руслан Салей]], беларускі хакеіст
 
== Сьвяты ==
Радок 98:
* [[Бразылія]] — Дзень Незалежнасьці
* [[Мазамбік]] — Дзень Перамогі
* [[Украіна]]  — Дзень вайсковай выведкі
 
{{Месяцы}}