Удмуртыя: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Bot: Migrating 79 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q5422 (translate me) |
д Крыніца — ru:Удмуртия, en:Udmurtia |
||
Радок 1:
{{Адміністрацыйная адзінка
|
| Назва ў родным склоне = Удмурцкае Рэспублікі
| Арыгінальная назва = {{мова-ru||скарочана}} Удмуртская Республика<br/>{{мова-udm||скарочана}} Удмурт Республика
| Герб = Coat_of_arms_of_Udmurtia.svg
| Сьцяг = Flag_of_Udmurtia.svg
| Краіна = [[Расея]]
| Гімн = [[Гімн Удмуртыі]]
| Статус = Рэспубліка
| Уваходзіць у = [[Прыволская фэдэральная акруга|Прыволскую фэдэральную акругу]]
| Улучае = 25 [[раён]]аў,<br/>5 гарадоў рэспубліканскага падпарадкаваньня
| Цэнтар = [[Іжэўск]]
| БуйныГорад = [[Іжэўск]]
| БуйныяГарады = [[Іжэўск]], [[Сарапул]]
| ДатаЎтварэньня = [[4 лістапада]] [[1920]] <small>(як [[Воцкая Аўтаномная Вобласьць|Воцкая АВ]])</small><br/>[[1 студзеня]] [[1932]] <small>(як [[Удмурцкая Аўтаномная Вобласьць|Удмурцкая АВ]])</small><br/>[[28 сьнежня]] [[1934]] <small>(як [[Удмурцкая Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Удмурцкая АССР]])</small><br/>[[11 кастрычніка]] [[1991]] <small>(як Удмурцкая Рэспубліка)</small>
| Кіраўнік = Аляксандар Волкаў
|Назва пасады кіраўніка = Прэзыдэнт
| Кіраўнік2 = Юры Піткевіч
|Назва пасады кіраўніка2 = Старшыня ўраду
| Кіраўнік3 = Уладзімер Неваструеў
|Назва пасады кіраўніка3 = Старшыня Дзяржаўнае Рады
| АфіцыйныяМовы =
|АфіцыйныяМовы = расейская, удмурцкая
| Насельніцтва = {{падзеньне}}1 517 692<ref>http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/PrPopul.xls</ref>
|Год перапісу = 2013
|Адсотак ад насельніцтва =
|Месца паводле насельніцтва = 31
|Шчыльнасьць = 36,08
|Месца паводле шчыльнасьці =
|Нацыянальны склад = [[расейцы]], [[удмурты]]
|Канфэсійны склад =
| Плошча = 42 061 км²
|Адсотак ад плошчы =
|Месца паводле плошчы = 57
| Максымальная вышыня =
| Сярэдняя вышыня =
| Мінімальная вышыня =
| Шырата =
| Даўгата =
| Мапа = Udmurt in Russia.svg
| Памер мапы = 240
| Мапа адміністрацыйнай адзінкі =
| Памер мапы аа =
| Часавы пас = +4
| Скарачэньне =
| ISO = RU-UD
| FIPS =
| Тэлефонны код =
| Паштовыя індэксы =
| Інтэрнэт-дамэн =
| Код аўтамабільных нумароў = 18
| Катэгорыя ў Commons = Udmurtia
| Парамэтар1 =
| Назва парамэтру 1 =
| Сайт = http://www.udmurt.ru/
| Дадаткі =
| Колер фону парамэтраў = {{Колер|Расея}}
| Колер фону герб-сьцяг = {{Колер|Расея}}
}}
[[Файл:Udmurt03.png|thumb|286px|right|Мапа Ўдмуртыі.]]
'''Удму́рцкая Рэспу́бліка''' ({{мова-ru|Удмуртская Республика}}, {{мова-udm|Удмурт Республика}}), '''Удму́ртыя''' (({{мова-ru|Удмуртия}}, {{мова-udm|Удмуртия}})) — суб'ект [[Расея|Расейскай Фэдэрацыі]].
Плошча — 42,1 тыс. км², што складае 0,25 % агульнай плошчы Расейскай Фэдэрацыі. Удмуртыя мяжуе на захадзе і поўначы з [[Кіраўская вобласьць|Кіраўскай вобласьцю]], на ўсходзе — зь [[Пермскі край|Пермскім краем]], на поўдні — з [[Башкартастан]]ам і [[Татарстан]]ам.
Радок 42 ⟶ 68:
== Гісторыя ==
Значны ўплыў на даўнейшых удмуртаў аказала ўключэньне іх у Х ст. у склад першага дзяржаўнага ўтварэньня ў Ніжнім Прыкам’і — Волскай Булгарыі. З XIII ст. паўднёвыя ўдмурты знаходзіліся пад уплывам Залатой Арды, а пасьля — Казанскага ханства. Найбуйнейшым рамесным, культавым і адміністрацыйным цэнтрам паўночных удмуртаў, якія захоўвалі самастойнасьць у эпоху сярэднявечча, было гарадзішча Іднакар.
Першыя расейскія паселішчы зьявіліся на р. Вятцы ў ХІІ-ХІІІ стст. Поўнач Удмуртыі стаў часткай ядра Расейскай дзяржавы. Да 1557 г. пасьля ўзяцьця Іванам Жахлівым Казані завяршыўся працэс далучэньня ўдмуртаў да Расейскай дзяржавы.
Да сярэдзіны XVIII ст. насельніцтва Ўдмуртыі займалася пераважна сельскай гаспадаркай і здабычай<!--здабычай чаго?-->. У 1756 г. зьявіўся першы завод — Бемыскі медзеплавільны, крыху пазьней жалезаробныя —
У 1899 г. праз поўнач, а ў пачатку XX стагодзьдзя праз поўдзень Удмуртыі прайшлі чыгункі Перм-Котлас і Казань-
Да Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 году тэрыторыя Ўдмуртыі ўваходзіла ў склад Казанскай і Вяцкай губэрняў.
Радок 55 ⟶ 80:
Абарончая скіраванасьць прамысловасьці рэгіёну і сёньня шмат у чым вызначаюць гістарычную, сацыяльна-эканамічную і культурную своеасаблівасьць Удмурцкай Рэспублікі.
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Udmurtia|выгляд=
* [http://www.udmurt.ru/ Афіцыйны сайт]
Радок 66 ⟶ 94:
[[Катэгорыя:Удмуртыя| ]]
br /> 36,9/км
|