Пэрсы: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
MerlIwBot (гутаркі | унёсак)
д робат выдаліў: fa:فارسیزبانان ایران (missing) зьмяніў: fr:Persans, ro:Perși, es:Persia
артаграфія, афармленьне, Вікізьвесткі
Радок 1:
'''Пэрсы''', фарсы, нацыянальнасьць, складнік каля паловы насельніцтва [[Іран]]ау. Жывуць галоўным чынам у Цэнтральным і УсходнімЎсходнім Іране. Кажуць на [[пэрсыдзкая мова|пэрсыдзкай мове]]. Антрапалягічна прыналежаць да паўднёвай галіны вялікай [[эўрапэоідная раса|эўрапэоіднай расы]].
 
== Этнагенэз ==
Пранікненьне іранскіх [[племя|плямёнаў]] на тэрыторыю сучаснага [[Іран]]ау меркавана ставіццаналежыць да 2-му тыс. да н. э. (па меркаваньнюмеркаваньні адных навукоўцаў — ззь Сярэдняй Азіі, па меркаваньнюмеркаваньні іншых — з [[Закаўказьзе|Закаўказьзя]]). Пэрсыдзкія плямёны займалі панавальнае становішча ў дзяржаве [[Дзяржава Ахэмэнідаў|Ахэмэнідаў]]. У наступным фармаваньні П.пэрсаў удзельнічаліўдзельнічалі таксама арабскія, цюркскіяцюрскія і мангольскія плямёны. Сур’ёзнай гістарычнай мяжой зьяўляцца заваёва ІранаІрану арабамі. ПерсыПэрсы прынялі [[іслам]], выпрабавалі уплыўўплыў арабскай культуры і мовы (7 ст.). У 11-1211—12 стст. тут зьявілася туркі-сельджукісэльджукі, у 13-1413—14 стст. правіла мангольская [[дынастыя]] Хулагуідаў, у 16 — дынастыя СелевкідаўСэлеўкідаў, у 18 — цюркскаяцюрская дынастыя Каджараў. Усе яны пакінулі свой сьлед, але і ад пэрсаў іншыя народы таксама шматлікае перанялі.
 
У сярэдзіне 19 ст. пачалося фармаваньне П.пэрсаў у нацыю; працэс [[культурная асыміляцыя|асыміляцыі]] пэрсамі інш. народнасьцяў ІранаІрану (асабліва якія размаўлялі на мове іранскага гурта) працягваецца і ў цяперашні час. Па рэлігіі — [[мусульмане]] [[шыіты|шыіцкага толку]]. Да арабаў П.пэрсы вызнавалі [[зораастрызмзараастрызм]], які захаваўся ў некалькі зьмененым выглядзе ў [[гебры|гебраў]]. У Індыі іх завуць [[парсы|парсамі]], а іх вучэньне — [[парсізм]]. У старажытнасьці распаўсюджанае было [[маніхейства]].
 
На працягу шматлікіх стагодзьдзяў Іран быў [[манархія|манархіяй]]й. [[Тытул]] кіраўніка — шаг, [[падышаг]] («цар»), шаг-ін-шаг («цар цароў»). З 1979 г. Іран — ісламская [[рэспубліка]].
 
[[Катэгорыя:Этнасы Азіі]]
[[Катэгорыя:Іран]]
 
[[az:Farslar]]
[[cs:Peršané]]
[[cy:Persiaid]]
[[de:Perser (Volk)]]
[[es:Persia]]
[[fr:Persans]]
[[fy:Perzen]]
[[ko:페르시아인]]
[[id:Bangsa Persia]]
[[it:Persiani]]
[[he:פרסים]]
[[ka:სპარსელები]]
[[ku:Fars]]
[[ms:Parsi]]
[[nl:Perzen]]
[[ja:ペルシア人]]
[[pl:Persowie]]
[[pt:Persas]]
[[ro:Perși]]
[[ru:Персы]]
[[sh:Persijanci]]
[[sl:Perzijci]]
[[sv:Perser]]
[[tg:Форсизабонони Эрон]]
[[tr:Fars]]
[[uk:Перси]]