Вікіпэдыя

Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа (Менск): розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Lš-k. (гутаркі | унёсак)
13 332 праўкі
Скасаваньне праўкі 1632521 удзельніка 91.76.212.204 (гутаркі) вікідата
Lš-k. (гутаркі | унёсак)
13 332 праўкі
дапаўненьне
Радок 1:
{{Славутасьць
[[Файл:Belarus-Minsk-Church of Exaltation of the Holy Cross-2.jpg|міні|Касьцёл Узвышэньня Сьв. Крыжа]]▼
|Тып = Каталіцкі храм
|Назва = Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа
|Арыгінальная назва =
|Выява = Belarus-Minsk-Church of Exaltation of the Holy Cross-11.jpg
|Подпіс выявы =
|Шырыня выявы =
|Статус =
|Краіна = Беларусь
|Назва месцазнаходжаньня = горад
|Месцазнаходжаньне = Менск
|Канфэсія = [[каталіцызм]]
|Эпархія = [[Менска-Магілёўская архідыяцэзія]]
|Ордэнская прыналежнасьць =
|Тып кляштара =
|Тып будынка =
|Архітэктурны стыль = [[нэаготыка]]
|Аўтар праекту =
|Будаўнік =
|Заснавальнік =
|Першае згадваньне =
|Заснаваньне =
|Асноўныя даты = {{Славутасьць/Даты||||||}}
|Скасаваны =
|Пачатак будаўніцтва = 1839
|Канчатак будаўніцтва = 1841
|Будынкі = {{Славутасьць/Будынкі||||||}}
|Прыбудоўкі =
|Вядомыя насельнікі =
|Рэліквіі =
|Плябан =
|Стан = дзейнічае
|Шырата паўшар'е = паўночнае
|Шырата градусаў = 53
|Шырата хвілінаў = 54
|Шырата сэкундаў = 32
|Даўгата паўшар'е = усходняе
|Даўгата градусаў = 27
|Даўгата хвілінаў = 30
|Даўгата сэкундаў = 17
|Назва мапы =
|Пазыцыя подпісу на мапе =
|Водступ подпісу на мапе =
|Сайт =
|Commons = Church of the Exaltation of the Holy Cross, Minsk
}}
 
'''Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа'''  — [[Рымска-Каталіцкі Касьцёл на Беларусі|рымска-каталіцкі]] храм на [[Кальварыя (прадмесьце)|Кальварыі]] ў [[Менск]]у., Помнікякі архітэктурымесьціцца на [[Рэстраспэктыўна-гатычныКальварыйскія стыльмогілкі|рэтраспэктыўна-гатычнагаКальварыйскіх стылюмогілках]], дзякуючы гэтаму таксама мае назву «кальварыйскі касьцёл».<ref name="arch">[http://orda.of.by/.lib/abes/330?m=36.8,41.5 «Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік». Мінск, «Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі», 1993 год. Стр. 330. ISBN 5-85700-078-5.]</ref>
 
Адміністрацыйна адносіцца да кальварыйскага дэканату [[Менска-Магілёўская архідыяцэзія|Менска-Магілёўскай архіэпархіі]]<ref>[http://www.catholic.by/2/belarus/dioceses/minsk-mohilev/100322.html Афіцыйны сайт Каталіцкай царквы ў Беларусі]</ref>.. Помнік архітэктуры ў нэагатычным стылі, уключаны ў [[Сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь]]<ref name="збор">[http://orda.of.by/.lib/spik/minsk/87?m=4.5,82.4 Збор помнікаў гісторыі і культуры. Мінск. Стар. 87]</ref>.
Пабудаваны ў [[1839]] годзе з бутавага каменю на месцы драўлянага касьцёлу, разабранага ў [[1830]] годзе. У [[1899]] годзе адрамантаваны. У [[1930-я]] гады закрыты. Да [[1984]] г. выкарыстоўваўся пад мастацкія майстэрні. Пасьля рамонту вернуты вернікам. Касьцёл — помнік архітэктуры рэтраспэктыўна-гатычнага стылю. Аднанефавы храм, накрыты двухсхільным дахам. Над нартэксам узвышаецца масіўная квадратная ў пляне вежа. Інтэр’ер быў упрыгожаны абразамі мастака [[Ян Дамель|Яна Дамеля]] (каля [[1840]] г.). Пад усім будынкам скляпеністая крыпта, у якой пахаваныя мастак [[Ян Дамель]] і біскуп [[Матэвуш Ліпскі]].
 
== Гісторыя ==
▲[[Файл:Belarus-Minsk-Church of Exaltation of the Holy Cross-224.jpg|мініthumb|Касьцёл Узвышэньня Сьв. Крыжаleft]]
Першы каталіцкі храм на месцы сучаснага касьцёла быў пабудаваны ў сярэдзіне [[18 стагодзьдзе|VIII стагодзьдзя]], калі Кальварыйскія могілкі месьціліся далёка за гарадзкой рысай Менску<ref name="rad">[http://www.radzima.org/be/minsk/2985.html Касцёл Узвышэння Святога Крыжа (на Кальварыі)]</ref>. Касьцёл быў «драўляны, на падмурку», меў дзьве высокія трох’ярусныя вежы. На могілках [[кармэліты|кармэлітскага ордэну]], чый манастыр знаходзіўся ў Менску, арганізавалі «кальварыю», то бок [[Крыжовы шлях]] з капліцамі ў месцах стаяньняў.
 
У [[1798]] годзе пасьля стварэньня Менскай эпархіі, Кальварыйскі касьцёл перайшоў да менскіх [[Францішкане|францішканаў]], а могілкі сталі агульнагарадзкімі каталіцкімі могілкамі.
 
У [[1836]] году струхлелы драўляны будынак быў разабраны, а на яго месцы ў 1839—1841 гадах ішло ўзьвядзеньне мураванага храму ў нэагатычным стылі. У [[1842]] годзе храм быў асьвячоны.
 
У [[1930-я]] гг. Крыжаўзвышанскі храм застаўся адзіным дзейсным у Менску, але нават у ім не было плябана. Аднак перад пачаткам [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] быў зачынены й ён. Набажэнствы аднавіліся падчас нацысцкай акупацыі Менску, але адразу пасьля заканчэньня вайны будынак быў прыстасаваны пад майстэрні. У [[1980]] годзе касьцёл быў вернуты вернікам і стаў першым у паваенны час дзейсным каталіцкім храмам у горадзе, тады ж ён быў адрэстаўраваны.
 
== Архітэктура ==
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа [[нэф|аднанэфны]], з прамавугольнай [[апсіда]]й, перакрыты цыліндрычным, з распалубкамі, скляпеньнем, пад 2-схільным дахам<ref name="rad" />. Дзьве маленькія капліцы, прыбудаваныя да бакавых фасадаў, утвараюць нешта накшталт невялікага [[трансэпт]]у. Галоўны ўваход мае выгляд стральчатага [[Партал (архітэктура)|парталу]], над ім знаходзіцца вежа-званіца.
 
У [[крыпта|крыпце]] пад касьцёлам пахаваны мастак [[Ян Дамель]] і эпіскап [[Матэвуш Ліпскі]].
 
== Крыніцы й заўвагі ==
{{Крыніцы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Commons|Church of the Exaltation of the Holy Cross, Minsk|выгляд=міні}}
* [http://www.radzima.org/pub/pomnik.php?lang=by&nazva_id=mememens05&ksc=1 Касьцёл Узвышэньня Сьв. Крыжа (на Кальварыі)] на [[Radzima.org]]
 
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Касьцёл_Узвышэньня_Сьвятога_Крыжа_(Менск)»