Валенці Швыкоўскі: розьніца паміж вэрсіямі

'''Вале́нці Пятро́віч Швыко́ўскі''' [[герб]]у «[[Агеньчык]]» (каля [[1817]] — [[3 сакавіка]] [[1900]], [[Варшава]]) — [[Маршалак павятовы|маршалак]] пружанскі, удзельнік [[Паўстаньне 1863—1864 гадоў|паўстаньня 1863 году]], мецэнатмэцэнат.

Валенці Швыкоўскі вызначаўся руплівай грамадзкай і гаспадарчай дзейнасьцю. Свой талент і веды пружанскі маршалак скіраваў на ўласную гаспадарку. Гэтымі справамі Валенці займаўся сам, ужываючы перадавыя метадымэтады і тэхналогію, і дасягнуў значных посьпехаў. Вось як вызначалі стан гаспадаркі В. Швыкоўскага ацэншчыкі ззь Віленскага аддзяленьня Дзяржаўнага банка, якія склалі ў [[1895]] г. апісаньне маёнтка з нагоды пераходу яго да В. П. Кляйнміхеля: «За усе 52 гады (валоданьня маёнткам В. Швыкоўскім. — У. П.)… утрымлівалася ў дастатковай колькасьці жывёла і ўсе ворныя землі, а асабліва тыя, якія ляжаць пры галоўнай сядзібе, настолькі палепшыліся, што ў дадзены момант рэзка адрозьніваюцца ад усіх суседніх».

Гаспадары «палацыку» былі вядомы сваёй гасьціннасьцю. Іх дом наведвалі славуты [[Язэп Крашэўскі|Я. Крашэўскі]] і мастак [[Напалеон Орда|Н. Орда]]. Тут бываў нястомны дасьледчык этнаграфіі і фальклёру Беларусі [[Міхал Федароўскі]]. У адным з нумароў часопісу «Ziemia» за 1911 г. ён надрукаваў краязнаўчы артыкул «Пружана і яе ваколіцы», дзе ёсьць нямала пахвальных слоўсловаў абпра Швыкоўскіх і іхіхнюю сядзібесядзібу. Валенці названы там «сапраўдным увасабленьнем нашай культуры».

У часы свайго маршалкоўства В. Швыкоўскі прыклаў шмат намаганьняў да паскарэньня культурнага разьвіцьця Пружаны і паляпшэньня дабрабыту жыхароў краю: арганізацыі ў горадзе грамадзкай бібліятэкі, коннай пошты і правядзеньня праз Пружану паштовага тракту. Трэба адзначыць ягоны чынны ўдзел у будаўніцтве новага каталіцкага храма ў горадзе. Праект быў складзены выдатным архітэктарам [[Генрык Марконі|Г. Марконі]], да якога зьвярнуўся, відаць, сам маршалак. Месца было выбрана каля старога драўлянага касьцёлу. Будаўніцтва касьцёлу пачалося ў [[1857]] г., але з-за недахопу сродкаў неўзабаве замарудзілася. Дзеля пакрыцьця выдаткаў В. Швыкоўскім ладзіліся ў горадзе тэатральныя пастаноўкі, музычныя вечарыны, пашыраліся лятарэі, прыбытак ад якіх ішоў на пабудову храма. Да гэтага мерапрыемства далучылі і Я. Крашэўскага. У траўні — чэрвені [[1861]] у лісьце да пісьменьніка Швыкоўскі прасіў таго скласьці рэкамендацыюрэкамэндацыю і запрасіць якога-небудзь «будаўнічага» кіраўніка работ па ўзьвядзеньні касьцёлу.

Але ўсё зьмянілася пасьля [[Паўстаньне 1863 году на Пружаншчыне|падзеяў 1863 г.]] [[Прачысьценская царква (Пружаны)|Няскончаны храм]] аддалі ў праваслаўнае ведамства, якое дабудавала яго. А новага касьцёлу ў Пружане каталікі ўсё ж дачакаліся, дзякуючы няспынным намаганьням таго ж В. Швыкоўскага, які выступаў даверанай асобай вернікаў горадагораду. У [[1877]] г. гарадзенскі губэрнатар даў згоду на пабудову храма. Праект быў зацьверджаны напрыканцы [[1878]] г. У [[1884]] г. [[Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьв. Панны Марыі (Пружаны)|касьцёл]] асьвяцілі. Ен разьмяшчаўся на той самай вуліцы, дзе стаяў праваслаўны храм, але на поўнач ад цэнтрацэнтру.