Людвік I Вялікі: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Bot: Migrating 34 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q53998 (translate me) |
д шаблён |
||
Радок 1:
[[Файл:Ludwik d'Anjou.jpg|міні|200пкс|Людвік I Вялікі]]
{{Бяз карткі|Манарх}}
'''Лю́двік I Вялі́кі''' (''Loys'', ''Lajos'', ''Ludwik Węgierski''; [[5 сакавіка]] [[1326]]
З францускай [[дынастыя Анжу|дынастыі Анжу]]. Сын караля [[Карл Робэрт Анжуйскі|Карла Робэрта Анжуйскага]] і Эльжбеты, сястры польскага караля [[Казімір III|Казіміра III]], з [[1335]] году палітычны саюзнік апошняга, спадкаемца польскага трону. З [[1340]] году дапамагаў Казімеру ў барацьбе за [[Галіцка-Валынскае княства]], праследуючы пры гэтым вугорскія інтарэсы, што выклікала яго сутыкненьне з валынскім князем [[Любарт]]ам. У лютым [[1345]] году удзельнічаў у бесьпасьпяховым паходзе [[крыжакі|крыжакоў]] у бок [[Трокі|Трокаў]]. Прымаў актыўны ўдзел у паходах Казіміра на [[Валынь]], [[Падляшша]] й [[Берасьцейшчына|Берасьцейшчыну]] ў [[1349]]—[[1351]] гадах, у ходзе якіх вугорскія войскі часова авалодвалі паўднёва-заходнімі землямі [[ВКЛ]]. Асабліва няўдалай для ВКЛ была вайна ў ліпені
Праўленьне Людвіка супала з «залатым векам» эўрапейскага рыцарства, да пашырэньня ідэалёгіі й эстэтыкі якога ў [[Цэнтральная Эўропа|Цэнтральнай]] і [[Усходняя Эўропа|Ўсходняй]] [[Эўропа|Эўропе]] ён істотна прычыніўся. Празваны вугорскіямі гісторыкамі Вялікім за значнае пашырэньне межаў каралеўства, якое пры ім зазнала росквіт эканомікі і культуры: адчынены першы ўнівэрсытэт у горадзе [[Печ (горад)|Печ]], пачаў чаканіцца залаты дукат, які ў XIV—[[XVI стагодзьдзе|XVI]] стагодзьдзях адыгрываў ролю рэгіянальнай залатой валюты Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы, у тым ліку Літвы («залаты вгорскі»). У [[1374]] годзе выдаў першы [[Кошыцкі прывілей|агульнапольскі (Кошыцкі) прывілей]], паводле якога [[шляхта|шляхце]] гарантаваўся ўзровень імунітэту, якім дагэтуль карысталіся толькі вышэйшыя фэадалы (асабістая недатыкальнасьць, сымбалічныя падаткі на карысьць дзяржаўнага скарбу й інш.), што паклала пачатак стварэньню асаблівага дзяржаўнага лада Польшчы, а ў будучым і ВКЛ. Пасьля сьмерці Людвіка польскай каралевай была абрана яго дачка [[Ядвіга]].
Радок 12 ⟶ 13:
* Halecki O. O genezie i znaczeniu rzadow andegawenskich w Polsce // Kwartalnik historyczny. R. 35. Lwow, 1921.
* Sacerdoteanu A. Lupta moldovenilor cu litvanii in 1377. Bucuresti, 1936.
* Шабульдо Ф.
== Вонкавыя спасылкі ==
|