Платон Ціхановіч: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д дапаўненьне, катэгорыя |
афармленьне, выпраўленьне спасылак |
||
Радок 6:
|род дзейнасьці = [[сьвятар]], [[філёляг]]
|дата нараджэньня = [[1838]]
|месца нараджэньня = в. [[Вылазы (Берасьцейская вобласьць)|Вылазы]], [[Пінскі павет]]
|дата сьмерці = [[1922]]
|месца сьмерці = в. [[Пагост
}}
'''Платон Максімавіч Ціхановіч''' ([[1838]], в. [[Вылазы (Берасьцейская вобласьць)|Вылазы]], [[Пінскі павет]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] — [[1922]], в. [[Пагост
▲'''Платон Максімавіч Ціхановіч''' ([[1838]], в. [[Вылазы]], [[Пінскі павет]] [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] — [[1922]], в. [[Пагост-Загародзкі]], цяпер — [[Лунінецкі раён]] [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]) — беларускі праваслаўны сьвятар, мовазнаўца.
== Карані і дзяцінства ==
Паходзіў
▲Паходзіў з сьвятарскай сям’і. Пра яго бацьку вядома, што Ціхановіч Максім Данілавіч († пасьля 1883) скончыў Менскую духоўную сэмінарыю ў 1830 і пачынаў служэньне псаломшчыкам у віленскім Сьвята-Духавым манастыры. У 1832 ён быў высьвечаны на сьвятара і накіраваны служыць у царкву ў в. [[Вылазы]] ў Пінскім павеце.<ref>[http://scheglov.by/%D1%82%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BC-%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87.php Тихонович Максим Данилович, священник]</ref> Паводле інфармацыі А. Ільіна і А. Ігнацюк, Платон Ціхановіч нарадзіўся менавіта на Піншчыне в. Вылазы.<ref>[http://brama.brestregion.com/nomer25/artic12.shtml Очерки истории культуры Пинска начала и середины XIX века]</ref> У далёкіх ад расейскай цывілізацыі вясковых закутках на Піншчыне прайшлі дзіцячыя гады Платона Ціхановіча. У 1843 бацьку Платона Ціхановіча прызначылі сьвятаром у Глінянскую царкву, а ў 1857 — у Міхайлаўскай царкву в. [[Хатынічы]] Пінскага павету. З 1852 па 1868 гг. яго бацька зьяўляўся благачынным, быў адзначаны ордэнам Сьв. Ганны 3 ст.
== Адукацыя і сьвятарскае служэньне ==
Пра Платона Ціхановіча вядома, што ён быў сярод выпускнікоў Пінскай духоўнай вучэльні, якія скончылі яе ў 1850-
▲Пра Платона Ціхановіча вядома, што ён быў сярод выпускнікоў Пінскай духоўнай вучэльні, якія скончылі яе ў 1850-ыя гады і ўваходзілі ў пінскі гісторыка-этнаграфічны гурток.<ref>[http://brama.brestregion.com/nomer25/artic12.shtml Очерки истории культуры Пинска начала и середины XIX века]</ref> Пасьля заканчэньня Менскай духоўнай праваслаўнай сэмінарыі з [[1861]] служыў сьвятаром Лунінскай Барысаглебскай царквы.
У чэрвені 1870 падаў царкоўным уладам просьбу аб перамяшчэньні яго на іншае месца. Быў пасланы служыць у [[Пінск]] у царкву сьв. вялікамучаніка Тодара Тырона («Фёдараўскі сабор»). Прычына пераводу ў Пінск царкоўнымі ўладамі не паведамляецца, таксама як і прычына і дата яго вяртаньня ў Лунін. Але архіўныя дакументы сьведчаць, што ў 1873 ён ужо зноў служыць у Луніне.<ref>[http://luninec.hmarka.net/pamiac/37.html Платон Ціхановіч / Памяць Гісторыка-дакументальная хроніка Лунінецкага раёна. Ад часоў першабытных — 1917]</ref>
Радок 31 ⟶ 28:
Тым ня менш у 1887, па невядомых прычынах епархіяльнае начальства пра сьвятара Платона Ціхановіча адзначала, што ён быў сярод «не позаботившихся об открытии в своих приходах вопреки распоряжению высшего начальства и воле монарха» царкоўнапрыходзкіх школаў, яму «поставляется на вид такое небрежное их отношение к своим обязанностям и вменяется им в непременную обязанность позаботиться об открытии в своих приходах церковноприходских школ».<ref>[http://luninec.hmarka.net/pamiac/37.html Платон Ціхановіч / Памяць Гісторыка-дакументальная хроніка Лунінецкага раёна. Ад часоў першабытных — 1917]</ref>
Апошнія гады Платон Ціхановіч дажываў у Луніне з жонкай, меў дачку, якая была замужам у Пагосьце-Загародзкім за мясцовым лекарам Сухадольскім. Жонка сьвятара звалілася зь печы, доўгі час хварэла і ўрэшце памерла. Таму сьвятар пасяліў да сябе ўнучку зь яе сям’ёй. Пасьля рэвалюцыі 1917, калі была бальшавіцкая ўлада, з сьвятара часта зьдзеваліся, крыўдзілі. Гэта вымусіла старога сьвятара пакінуць дом, пабудаваны на царкоўнай зямлі, і перайсьці жыць ў дом унучкі Марыі, які яна пабудавала ў канцы вёскі. Памёр сьвятар у [[1922]] у Луніне, але дачка пахавала яго ў [[Пагост
== Граматыка Ціхановіча ==
Праваслаўны сьвятар з Луніна на мясцовым матэрыяле стварыў уласнае дасьледаваньне «Беларуская граматыка». Першаадкрывальнікам «Беларускай граматыкі» сьвятара Платона Ціхановіча зьяўляецца [[Генадзь Каханоўскі]]. Гэтая рукапісная праца напісана на шаснаццаці старонках васьмі вялікафарматных аркушаў. Сваю «Беларускую граматыку» праваслаўны сьвятар пісаў на дзьвюх мовах: беларускай і расейскай. Яе першую частку, якая ёсьць уводзінамі да ўсёй працы, аўтар напісаў у м. [[Лунін]] 31 студзеня [[1875]]. Ва ўводзінах аўтар пераконвае чытача, што беларуская мова мае свае асаблівасьці і яе ня трэба блытаць з расейскай.
Радок 46 ⟶ 42:
== Ушанаваньне памяці ==
У Луніне ў
▲У Луніне ў музеі мясцовай школы сабраныя некаторыя матэрыялы, прысьвечаныя сьвятару Платону Ціхановічу і яго граматыцы. У 2006 яму былі прысьвечаныя трэція чытаньні «Лунінская восень». Пінскі журналіст і літаратар Мікола Елянеўскі пра свайго земляка з Луніна Платона Ціхановіча напісаў аповесьць “Час сьвятара” (“Время пастыря”), якая была апублікавана ў часопісе “Нёман” (2007, №4), а таксама сцэнар відэафільму. <ref>[http://www.inform-progulka.by/ru/100/blog/4113/%D0%9B%D1%83%D0%BD%D1%96%D0%BD%D0%B5%D1%87%D1%87%D1%8B%D0%BD%D0%B0-%D1%9E-%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%8F%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%9E%D1%87%D1%8B%D0%BC-%D0%BF%D1%80%D0%B0%D1%86%D1%8D%D1%81%D0%B5.htm Вадим Жилко. Лунінеччына ў краязнаўчым працэсе]</ref>
== Крыніцы ==
{{
== Вонкавыя спасылкі ==
| |||