Мікалай Радзівіл «Руды»: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д + 7 катэгорыяў; ± 2 катэгорыі з дапамогай HotCat |
|||
Радок 31:
}}
'''Мікалай Радзівіл''' (мянушка '''«Руды»'''; [[1512]], [[Нясьвіж]] — {{Памёр|27|04|1584}}, [[Вільня]]) — дзяржаўны і вайсковы дзяяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[Падчашы вялікі літоўскі]] ([[1544]]—[[1551]]), [[лоўчы вялікі літоўскі]] ([[1546]]—[[1554]]), ваявода [[ваяводы троцкія|троцкі]] ([[1550]]—[[1566]]) і [[ваявода віленскі|віленскі]] ([[1566]]—[[1579]]), [[гетман вялікі літоўскі|гетман]] ([[1553]]—[[1566]] і з [[1577]]) і [[канцлер вялікі літоўскі
Па сьмерці бацькі ([[1541]]) атрымаў вялікую спадчыну, у тым ліку [[Біржы]], [[Жупраны]], [[Дубінкі]] і дзясяткі іншых маёнткаў. За заслугі перад радзімай быў узнагароджаны местамі [[Барысаў|Барысавам]], [[Ліда]]й, [[Мазыр]]ом, [[Ашмяны|Ашмянамі]], [[Койданаў|Койданавам]] і іншымі тэрыторыямі. Князь [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай Імпэрыі]] на [[Біржы|Біржах]] і [[Дубінкі|Дубінках]] ([[1574]]).
== Біяграфія ==
Зь [[біржы|біржанска]]-[[дубінкі|дубінкаўскай]] лініі роду [[Радзівілы|Радзівілаў]], сын [[Юры Радзівіл Геркулес|Юрыя «Геркулеса»]], [[Гетман вялікі літоўскі|гетмана вялікага літоўскага]], і Барбары з [[Колы (род)|Колаў]]. Меў сястру [[Барбара Радзівіл|Барбару]] і стрыечнага брата [[Мікалай Радзівіл Чорны|Мікалая «Чорнага»]].
Атрымаў хатнюю адукацыю, ведаў [[старабеларуская мова|беларускую]]<ref name="evkl">[[Анатоль Грыцкевіч|Грыцкевіч А.]] Радзівіл Мікалай // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 493.</ref>, [[Польская мова|польскую]] і [[лацінская мова|лацінскую]] мовы.
Радок 42:
[[Файл:Mikałaj Radzivił Rudy. Мікалай Радзівіл Руды (Jan Matejko, Unia Lubelska).jpg|міні|195пкс|зьлева|М. Радзівіл. Фрагмэнт карціны Яна Матэйкі «Люблінская унія», [[1869]]]]
Браў удзел у [[вайна Маскоўскай дзяржавы зь Вялікім Княства Літоўскім 1534—1537 гадоў|вайне з Маскоўскай дзяржавай]] ([[1534]]—[[1537]]), у тым ліку ў аблозе [[Старадуб]]а ([[1535]]).
Значна павялічыў свой уплыў у дзяржаве ў выніку шлюбу сястры Барбары зь [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікім князем]] [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонтам Аўгустам]] ([[1547]]). У [[1549]] атрымаў правы вялікакняскага намесьніка з рэзыдэнцыяй у [[Вільня|Вільні]]. Дзейнічаў разам з стрыечным братам Мікалаем «Чорным».
З [[1561]] удзельнічаў у [[Інфлянцкая вайна|Інфлянцкай вайне]]. Камандаваў войскам Вялікага Княства ў пераможнай [[Бітва на рацэ Уле|бітве на рацэ Уле]] ([[1564]]).
Быў супраціўнікам [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] і прыхільнікам захаваньня самастойнасьці Вялікага Княства Літоўскага ў складзе саюзнай дзяржавы Рэчы Паспалітай. Даводзіў каралю: ''«Якая ж гэта будзе унія Літвы з Польшчай, калі ад Літвы адарвалі шмат рэгіёнаў дэкрэтамі. Пасьля гэтага можна сказаць, што Літвы больш не існуе, а разам з гэтым і нейкай уніі»''. Ад’язджаючы з [[Кракаў|Кракава]] пасьля таго, як скончыліся перамовы, з болем і горыччу сказаў: ''«Нават вораг падчас перамір’я не парушае ўласнасьці, а нас, жывучых у вечным міры і братэрстве з вамі, вы, палякі, пазбавілі гэтага права. Справядлівасьці на зямлі мала! Але Бог такой няпраўды з намі не прапусціць: рана альбо позна, але расплата будзе!»''<ref>{{Літаратура/Нясьвіж і Радзівілы (2007)|к)}} [http://jivebelarus.net/at_this_day/death-of-mikolaj-the-red-radziwill.html]</ref>. У далейшым на [[Люблінскі сойм]] не паехаў і не падпісаў акту уніі<ref name="evkl"/>.
Радок 72:
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
* {{Літаратура/ЭГБ|6-1}}
* {{Літаратура/Нясьвіж і Радзівілы (2007)}}
== Вонкавыя спасылкі ==
Радок 82:
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Радзівіл, Мікалай Руды}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1512 годзе]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Нясьвіжы]]
Радок 89 ⟶ 88:
[[Катэгорыя:Падчашыі вялікія літоўскія]]
[[Катэгорыя:Выбітныя асобы Вялікага Княства Літоўскага]]
[[Катэгорыя:
[[Катэгорыя:
[[Катэгорыя:Памерлі ў Вільні]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Летуве]]
[[Катэгорыя:Старосты ашмянскія]]
[[Катэгорыя:Старосты барысаўскія]]
[[Катэгорыя:Старосты лідзкія]]
[[Катэгорыя:Старосты мазырскія]]
[[Катэгорыя:Ваяводы троцкія]]
[[Катэгорыя:Кальвіністы па краінах]]
| |||