Геаграфія: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 193 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1071 (translate me)
Jarash (гутаркі | унёсак)
выпраўленьне спасылак
Радок 20:
У Новы час (XVII—XIX стст.) геаграфія стала разьвівацца, як навука аб тэрытарыяльных заканамернасьцях. Нямецкі навуковец Б. Варэн прапанаваў падзяліць геаграфію на спэцыяльную (занятую апісаньнем асобных краінаў) і агульную (мае вывучаць агульныя геаграфічныя заканамернастці). Яго суайчынтнік А. Гумбальдт заснаваў вучэньне аб прыродных комплексах (ландшафтах) і вылучыў ландшафтныя зоны на Зямлі. Немец К. Рытэр прапанаваў падзяліць геаграфію на прыродазнаўчую і грамадзкую галіны. У Новы час зьявіліся паняцьці «фізычная геаграфія» (А. Гумбальдт) і «эканамічная геаграфія» ([[Міхаіл Ламаносаў]]). Географ і падарожнік XIX стагодзьдзя П. П. Сямёнаў-Цян-Шанскі казаў, што прадмет вывучэньня геаграфіі — прырода і дзейнасьць чалавека, які зьмяняе прыроду.
 
Выбітныя падарожнікі Новага часу: брытанец Дж.[[Джэймз Кук, які паўторна адкрыў Аўстралію і зьдзейсьніў шматлікія адкрыцьці ў [[Акіянія|Акіяніі]]; расейскія мараплаўцы М. П. Лазараў і Ф. Ф. БелінсгаузенБелінсгаўзэн, якія адкрылі [[Антарктыда|Антарктыду]]; шатляндзец Д.[[Дэйвід Лівінгстан — дасьледчык [[Афрыка|Афрыкі]]; выхадцы зь [[Беларусь|Беларусі]] — дасьледчыкі далёкіх краінаў: І. Д.[[Ян Чэрскі (Сыбір)]], [[Ігнат Дамейка]]; ([[Анды]]);Руаль [[нарвэжцы|нарвэжацАмундсэн]] Р. Амундсэн, які першым дасягнуў Паўднёвага полюса.
 
Да пачатку XIX ст. геаграфія ператварылася ў сыстэму навук. Расейскі навуковец В. В. Дакучаеў заклаў асновы глебазнаўства і геаграфіі глебаў, А. І. Ваейкаў — кліматалёгіі, [[Уладзімер Вярнадзкі|У. І. Вярнадзкі]] — біягеаграфіі, амэрыканец Ў. Дэвіс — геамарфалёгіі (навукі аб рэльефе). Савецкі навуковец-географ Л. С. Бэрг стварыў сучаснае вучэньне аб ландшафтах, М. М. Баранскі сфармуляваў важныя канцэпцыі эканамічнай геаграфіі. А. А. Грыгор'еў упершыню акрэсьліў паняцьце [[геаграфічная абалонка]], як плянэтарны комплекс, кампанэнты якога знаходзяцца ў цесным узаемадзеяньні. Геаграфічная абалонка і яе складовыя часткі — гэта і ёсьць аб'ект вывучэньня сучаснай геаграфіі.