Лік: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Bot: Migrating 131 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11563 (translate me) |
артаграфія |
||
Радок 1:
{{Артаграфія}}
'''Лік''' — адзін з асноўных паняткаў матэматыкі. Ён паходзіць з даўніх часоў і паступова пашыраецца адпаведна таму, як пашыралася сфэра чалавечай дзейнасьці і зьяўляліся новыя праблемы, што патрабавалі колькаснага апісаньня і вывучэньня.
[[
: <math>\mathbb{N}\sub\mathbb{Z}\sub\mathbb{Q}\sub\mathbb{R}\sub\mathbb{C}\sub\mathbb{H}\sub\mathbb{O}</math>
== Гісторыя разьвіцьця лікаў ==
Здагадкі пра першыя лікі зьявіліся ў дагістарычны час, калі чалавеку
У [[Старажытны Эгіпет|Старажытным Эгіпце]] выкарыстоўваліся [[Аліквотны дроб|аліквотныя драбы]], то бок драбы выгляду <math>\frac{1}{n}</math>. Значна больш драбы, як і увогуле матэматычныя веды, былі разьвітыя ў [[Старажытнае Міжрэчча|Старажытным Міжрэччы]]. У [[Старажытная Грэцыя|Грэцыі]] лікам быў «збор адзінак», то бок толькі [[натуральны лік]]. Грэкі ведалі драбы і ўмелі апераваць зь імі, але не адносілі тасункі да лікаў.
Толькі ў [[16
Першае згадваньне [[Камплексны лік|уяўных лікаў]] сустракаецца у [[Джэралама Кардана|Карданы]] ў сэрадзіне [[16 стагодзьдзе|16 стагодзьдзя]]. Некалькі год пазьней [[Рафаэль Бамбэлі]] пачынае разьвіваць тэорыю уяўных лікаў. У [[17 стагодзьдзе|17 стагодзьдзі]] ўжо шматлікія матэматыкі разумеюць карыснасьць уяўных лікаў, але, як і раней адмоўныя, ставяцца да іх толькі як да прылады.
Радок 20 ⟶ 19:
[[Камплексны лік|Камплексныя лікі]] <math>\mathbb{C}</math>, якія выкарыстоўваліся матэматыкамі як нейкая зручная прылада, былі складаныя для зразуменьня, таму што ня мелі геамэтрычай інтэрпрэтацыі. Поўнае геамэтрычнае вытлумачэньне прывёў [[Каспар Вэсэль]] у канцы [[18 стагодзьдзе|18 стагодзьдзя]]. Нажаль, гэтая праца стала вядомай толькі ў канцы [[19 стагодзьдзе|19 стагодзьдзі]], калі была перакладзена на французскую мову. Для прыняцьця камплекснага ліка асноўную ролю згуляў [[Карл Фрыдрых Гаус|Гаус]] у пачатку [[19 стагодзьдзе|19 стагодзьдзя]].
У [[1853]] [[Ўільям Роўан Гамільтан|Гамільтан]] пашырае паняцьце ліка да [[Альгебра кватэрніонаў|кватэрніонаў]] <math>\mathbb{H}</math>, адмовіўшыся ад [[Камутатыўнасьць|камутатыўнасьці]], а неўзабаве Грэйўс, [[Артур Кэлі|Кэлі]] і Кіркман даюць новае
== Мноства лікаў як пашырэньня ==
[[Натуральны лік|Натуральны шэраг]] <math>\mathbb{N}</math> і асноўныя аперацыі [[складаньне]], [[адыманьне]], [[множаньне]] і [[дзяленьне]] вядомы з старажытных часоў. Іх можна разглядваць ў [[Натуральны лік#Аксіёматычнае ўвядзеньне Пэаны|аксыёматыцы Пеаны]]. На натуральных ліках карэктна зададзеныя толькі аперацыі складаньня і множаньня.
Радок 30 ⟶ 28:
Цяпер усе аперацыі (за выключэньнем дзяленьня на нуль) зададзеныя карэкнта. Але на рацыянальных ліках не здзяйсняльны пераход да [[ліміт]]а. Замыканьне мноства <math>\mathbb{Q}</math> дае шэраг <math>\mathbb{R}</math> [[Рэчаічны лік|рэчаісных лікаў]].
Альгебраічнае замыканьне <math>\mathbb{R}</math>, то бок дадаваньне мноства караней [[паліном]]аў з рэчаіснымі каэфіцыентамі, дае [[Камплексны лік|камплексную плоскасьць]] <math>\mathbb{C}</math>. Далей пашырэньне да гіпэркамплексных лікаў дае мноства [[Альгебра
== Прадстаўленьне лічбаў у памяці кампутара ==
Радок 37 ⟶ 35:
Прадстаўленьне сапраўдных лічбаў у памяці кампутара мае некаторыя абмежаваньні зьвязаныя з сыстэмай зьлічэньня, якая выкарыстоўваецца, а таксама абмежаванасьцю аб’ёму памяці, якая выдзяляецца пад лічбы. Сапраўдныя лічбы звычайна прадстаўляюцца ў выглядзе лічбай з плавальнай коскай. пры гэтым толькі некаторые з сапраўдных лічбаў могуць быць прадстаўленыя ў памяці кампутара дакладным значэньнем, у той час як астатнія лічбы прадстаўляюцца набліжанымі значэньнямі. У найбольш распаўсюджаным фармаце лічба з плавальнай коскай прадстаўляецца ў выглядзе пасьлядоўнасьці бітаў, частка зь якіх кадыруе сабой мантысу лічбы, іншая частка — паказальнік ступені, і яшчэ адзін біт выкарыстоўваецца для пазначэньня знака лічбы.
== Літаратура ==▼
''История математики с древнейших времён до начала XIX века под редакцией А. П. Юшкевича''▼
''Дж. Стиллвелл, Математика и её история''▼
▲== Глядзі таксама ==
* [[Мноствы лікаў]]
** [[Натуральны лік]]
Радок 53 ⟶ 45:
** [[Камлексны лік]]
** [[Просты лік]]
* [[
* [[
* [[Сыстэма зьлічэньня]]
* [[0,(9)]]
▲== Літаратура ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Numbers
[[Катэгорыя:Тэорыя групаў]]
|