Цывілізацыя: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д артаграфія |
д артаграфія, выпраўленьне спасылак |
||
Радок 1:
[[Файл:Civilizations map.png|міні|380пкс|Гантынгаўская мапа аноўных цывілізацыяў]]
'''Цывіліза́цыя''' — чалавечае [[грамадзтва]], якое на працягу пэўнага пэрыяду, то бок працэск зараджэньня, разьвіцьця, пагібелі ці ператварэньня цывілізацыі, мае нязьменныя асаблівыя рысы ў сацыяльна-[[палітыка|палітычнай]] арганізацыі, [[эканоміка|эканоміцы]] ды [[культура|культуры]], [[навука|навуцы]], [[тэхналёгія|тэхналёгіях]], [[мастацтва|мастацтве]] і іншых сфэрах жыцьця, супольныя духоўныя вартасьці і ідэалы, [[мэнтальнасьць]] і [[сьветапогляд]]. Цывілізацыя, гэта, перш за ўсё, асаблівасьці, якія характарызуюць стан разьвіцьця дадзенага грамадзтва, як то ягоныя тэхнічныя, інтэлектуальныя, палітычныя і маральныя аспэкты разьвіцьця. Напрыклад, для [[Старажытны Эгіпет|
Узровень разьвіцьця цывілізацыі часьцяком вымяраецца прагрэсам у [[сельская гаспадарка|сельскай гаспадарцы]], [[гандаль|гандлі]] на вялікія адлегласьці, прафэсійнай спэцыялізацыяй, спэцыяльным кіруючым клясам і [[урбанізацыя|ўрбанізмам]]. Акрамя гэтых асноўных элемэнтаў, цывілізацыі, часьцяком адзначаюцца любой камбінацыяй зь ліку другасных элемэнтаў, у тым ліку разьвітой [[транспартная сыстэма|транспартнай сыстэмай]], [[пісьмо|пісьмом]], стандартнымі [[вымярэньне|вымярэньнямі]], [[валюта]]й, дагаворнай і [[прававая сыстэма|прававой сыстэмай]], характэрным [[мастацтва]]м і [[архітэктура]]й, разьвіцьцём [[матэматыка|матэматыкі]], пашырэньнем навуковага разуменьня, [[мэталюргія]]й, [[палітыка|палітычнымі]] структурамі і арганізаванай [[рэлігія]]й.
Панятак «цывілізацыя» быў уведзены ў навуковы слоўнік францускім асьветнікам [[Анарэ Габрыэль Мірабо|Анарэ Габрыэлем Мірабо]] ў [[1756]] годзе. Пад гэтым вызначэньнем францускія асьветнікі мелі на ўвазе грамадзтва, заснаванае на пачатках розуму і [[справядлівасьць|справядлівасьці]]. Панятак ускосна адбываецца ад лацінскага civis,
Існуе тэндэнцыя для выкарыстаньня гэтага тэрміну ў менш строгай разуменьні да панятку «[[культура]]» і, такім чынам, гэты тэрмін можа больш шырока ставіцца да ўсялякага важнага і дакладна вызначанага чалавечага грамадзтва{{Зноска|Fernandez-Armesto|2001|Fernandez-Armesto|12}}. Тым ня менш, нават пры выкарыстаньні ў гэтым сэнсе, гэтае слова часьцяком абмяжоўваюць прымяненьнем толькі да грамадзтваў, якія дасягнулі пэўнага ўзроўню разьвіцьця, асабліва заснаваньня [[горад|гарадоў]].
|