Японская мова: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Legobot (гутаркі | унёсак)
д Bot: Migrating 164 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q5287 (translate me)
Dymitr (гутаркі | унёсак)
дапаўненьне крыніца — https://ru.wikipedia.org/wiki/Японский_язык?oldid=52961053
Радок 13:
| Код па SIL = —
}}
'''Япо́нская мо́ва''' ({{мова-ja|日本語, にほんご, にっぽんご}}, {{Праслухаць|ja-nihongo.ogg|''ніхон-ґо'', ''ніппон-ґо''}}<ref>ТранскрипціяТранскрыпцыя за [[Міжнародны фанэтычны альфабэт|МФА]]: /[nʲiɦoŋŋo], [nʲippoŋŋo]</ref>) — мова, якой размаўляюць больш за 130 мільёнаў людзей у сьвеце. Пашырана пераважна ў [[Японія|Японіі]], а таксама ў асяродзьдзі японскіх эмігрантаў. Першыя дакумэнтальныя сьведчаньні, якія пацьвярджаюць існаваньне японскай мовы, датуюцца [[VIII стагодзьдзе|VIII стагодзьдзем]]. Японская мова графічна выяўляецца трыма элемэнтамі — дзьвюма складовымі азбукамі [[кана]] (''[[хірагана]]'' і ''[[катакана]]'') ды мадыфікаванымі пасьля [[1946]] году кітайскімі [[іерогліфгіерогліф]]амі. Хірагана выкарыстоўваецца для дапісваньня марфэмаў ва ўласна японскіх ці даўно запазычаных словах, аснова ці нейкая частка якіх запісаная іерогліфамігіерогліфамі, альбо для запісу словаў, якія больш не запісваюцца іерогліфамігіерогліфамі (пасьля рэформы альбо зь нейкіх іншых прычынаў). Катакана застасоўваецца да запісу запазычаньняў і выклічнікаў.
 
Існуе таксама лацінізаваны альфабэт ''рамадзі'' для перадачы японскіх фанэм. Слоўнік японскай мовы налічвае больш мільёназа слоўмільён словаў. Ён пазнаў моцны ўплыў [[кітайская мова|кітайскае мовы]]. Пасьля [[Другая сусьветная вайна|другой сусьветнай вайны]] мае мейсца актыўнае запазычаньне [[ангельская мова|ангельскіх слоўсловаў]].
'''Япо́нская мо́ва''' ({{мова-ja|日本語, にほんご, にっぽんご}}, {{Праслухаць|ja-nihongo.ogg|''ніхон-ґо'', ''ніппон-ґо''}}<ref>Транскрипція за [[Міжнародны фанэтычны альфабэт|МФА]]: /[nʲiɦoŋŋo], [nʲippoŋŋo]</ref>) — мова, якой размаўляюць больш за 130 мільёнаў людзей у сьвеце. Пашырана пераважна ў [[Японія|Японіі]], а таксама ў асяродзьдзі японскіх эмігрантаў. Першыя дакумэнтальныя сьведчаньні, якія пацьвярджаюць існаваньне японскай мовы, датуюцца VIII стагодзьдзем. Японская мова графічна выяўляецца трыма элемэнтамі — дзьвюма складовымі азбукамі [[кана]] (''[[хірагана]]'' і ''[[катакана]]'') ды мадыфікаванымі пасьля [[1946]] году кітайскімі [[іерогліф]]амі. Хірагана выкарыстоўваецца для дапісваньня марфэмаў ва ўласна японскіх ці даўно запазычаных словах, аснова ці нейкая частка якіх запісаная іерогліфамі, альбо для запісу словаў, якія больш не запісваюцца іерогліфамі (пасьля рэформы альбо зь нейкіх іншых прычынаў). Катакана застасоўваецца да запісу запазычаньняў і выклічнікаў.
 
[[Сосэкі Нацумэ]] -зьяўляецца адзінадным з аўтараў, якія сфармавалі сучасную літаратурную японскую мову. У [[1946]] годзе была праведзеная рэформа іерагліфікігіерагліфікі ў мэтах яеейнага спрашчэньня. Быў таксама складзены сьпіс самых ужываных іерогліфаўгіерогліфаў, а іерогліфыгіерогліфы, што ў яго не ўвайшлі, пачалі выкарыстоўваюцца вельмі рэдка. У выніку таго, што ў [[Кітай|Кітаі]] таксама была асобна праведзеная папасьля ІІДругой Сусьветнайсусьветнай вайневайны такая рэформа, сёньня японская іерагліфікагіерагліфіка й кітайская іерагліфікагіерагліфіка КНР адрозьніваюцца, а дыяспарныя кітайцы ў [[Паўднёва-Ўсходняя Азія|Паўднёва-Ўсходняй Азіі]] й кітайская дзяржава на [[Тайвань|Тайвані]] засталіся пры старых мудрагелістых варыянтах напісаньня.
Існуе таксама лацінізаваны альфабэт ''рамадзі'' для перадачы японскіх фанэм. Слоўнік японскай мовы налічвае больш мільёна слоў. Ён пазнаў моцны ўплыў [[кітайская мова|кітайскае мовы]]. Пасьля [[Другая сусьветная вайна|другой сусьветнай вайны]] мае мейсца актыўнае запазычаньне ангельскіх слоў.
 
Генэтычныя сувязі Я.м.японскай мовы канчаткова ня высьветленыя. Лексыка Я.м.мовы можа быць супастаўленая зь лексыкай алтайскіх ці аўстранэзійскіх моваў, прычым найбольш верагодным прызнаецца супастаўленьне з [[алтайскія мовы|алтайскімі мовамі]]. Японшчына можа ўважацца ізаляванай мовай.
[[Сосэкі Нацумэ]] - адзін з аўтараў, якія сфармавалі сучасную літаратурную японскую мову. У 1946 годзе была праведзеная рэформа іерагліфікі ў мэтах яе спрашчэньня. Быў таксама складзены сьпіс самых ужываных іерогліфаў, а іерогліфы, што ў яго не ўвайшлі, пачалі выкарыстоўваюцца вельмі рэдка. У выніку таго, што ў Кітаі таксама была асобна праведзеная па ІІ Сусьветнай вайне такая рэформа, сёньня японская іерагліфіка й кітайская іерагліфіка КНР адрозьніваюцца, а дыяспарныя кітайцы ў Паўднёва-Ўсходняй Азіі й кітайская дзяржава на Тайвані засталіся пры старых мудрагелістых варыянтах напісаньня.
 
== Дыялекты ==
Генэтычныя сувязі Я.м. канчаткова ня высьветленыя. Лексыка Я.м. можа быць супастаўленая зь лексыкай алтайскіх ці аўстранэзійскіх моваў, прычым найбольш верагодным прызнаецца супастаўленьне з алтайскімі мовамі. Японшчына можа ўважацца ізаляванай мовай.
{{Асноўны артыкул|Дыялекты японскай мовы}}
 
[[Файл: Ja da ya ru.png|міні|Розьніца ў вымаўленьні прастамоўнай звязкі だ (''ды'') у розных рэгіёнах Японіі]]
== Фанетыка ==
Дзякуючы геаграфічным асаблівасьцям Японіі, то бок існаваньня мноства ізаляваных выспаў, высокіх горных хрыбтоў, існуе больш за дзесятак [[дыялект]]аў мовы. Яны адрозьніваюцца па слоўнікаваму запасе, марфалёгіі, ужываньню службовых часьцінак, а ў некаторых выпадках — і па вымаўленьню. Сярод распаўсюджаных дыялектаў можна вылучыць такія, як то кансай-бэн ({{мова-ja|关西弁}}), тахоку-бэн ({{мова-ja|东北弁}}) і канта-бэн ({{мова-ja|关东弁}}), дыялект [[Токіё]] і навакольля. Размаўлячыя на розных далёкіх дыялектах часьцяком не разумеюць адзін аднаго, не зважаючы на тое, што кожны японец ведае стандартную японскую мову. Найбольшыя моўныя адрозьненьні існуюць паміж паўднёвымі, як то астравы [[Рукю]], і паўночнымі раёнамі Японіі. Асноўная тэрыторыя дзеліцца на заходнюю і ўсходнюю групы. На аснове такійскага дыялекту была сфармавана «агульная мова» ({{мова-ja|共通语}} ''кё:цу:го''). Стандартызаваны дыялект з [[1886]] году стаў вывучацца ў навучальных установах. Згладжваньне дыялектычных асаблівасьцяў таксама зьвязана з актыўным выкарыстаньнем агульных дыялектаў ў [[СМІ]].
 
== Фанэтыка ==
=== Зычныя ===
 
Асаблівасьцю японскай мавы зьяўляецца тое, что за зычным абавязкова павінен ісьці галосны. Адзінае выключэньне — н.
<center>
Радок 123 ⟶ 125:
{{Крыніцы}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Interwiki|ja|японскай|}}
{{Commons|Category:Japanese language}}
* [http://www.nihongo.aikidoka.ru/ Урокі вывучэньня японскай мовы]
* [http://www.nhk.or.jp/lesson/russian/index.html Урокі вывучэньня японскай мовы]. NHK World
* [http://www.alsintl.com/languages/Japanese.shtml Матэрыялы па японскай мове]
 
[[Катэгорыя:Японская мова]]