Зямяне: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Monk (гутаркі | унёсак)
д вікіфікаваць
EugeneZelenko (гутаркі | унёсак)
д Вікіфікацыя
Радок 1:
'''Зямя́не''', '''Зямля́не,''' (польск.[[польская мова|па-польску]] ''ziemianie'' ад ''ziemia'' — зямля), катэгорыя ваенна-служылага насельніцтва [[ВКЛ]], частка феадальнагафэадальнага стану.
{{Вікіфікаваць}}
'''Зямя́не, з я м л я́ н е,'''
 
1) У 15—16[[15 ст.стагодзьдзе|15]] – [[16 стагодзьдзе|16]] стагодзьдзях назва З.зямяне пашырылася сярод маламаёмаснага [[баярства]] ў зах.заходніх землях ВКЛ, што тлумачыцца ўжываньнем польскай тэрміналёгіі і перасяленьнем пэўнай часткі польскай [[шляхта|шляхты]] ў ВКЛ. Попіс войска ВКЛ [[1528]] году дакладна адрозьнівае пошты (ваенныя атрады) баярскія ад зямянскіх. Пазьней гэтыя дзьве катэгорыі насельніцтва атаясамліваюцца — «зямяне або баяры». Заможная частка З.зямян зліваласязьлівалася са шляхтаю, бяднейшая захавала сваю назву і знаходзілася ў васальных адносінах зь Вял.Вялікім Князем ці феадаламіфэадаламі.
(польск. ziemianie ад ziemia зямля), катэгорыя ваенна-служылага насельніцтва ВКЛ, частка феадальнага стану.
 
З.Зямяне павінны былі плаціць [[чынш]] і [[каняўшчына|каняўшчыну]], але ў выпадку вайны іх ня сплочвалі, а мусілі ставаць з канём і рыштункам у войска. З.Зямяне не выступалі пад [[павятовая харугва|павятоваю харугваю]], а толькі ў атрадзе пана. У адрозьненьне ад шляхты ня ўдзельнічалі ў [[соймік|сойміках]]. Да пач.пачатку [[18 ст.стагодзьдзе|18 З.стагодзьдзя]] зямяне як асобная катэгорыя амаль зусім зьніклі, увайшлі ў склад шляхты альбо [[сяляне|сялян]], трымаўшых зямлю на чыншавым праве.
1) У 15—16 ст. назва З. пашырылася сярод маламаёмаснага баярства ў зах. землях ВКЛ, што тлумачыцца ўжываньнем польскай тэрміналёгіі і перасяленьнем пэўнай часткі польскай шляхты ў ВКЛ. Попіс войска ВКЛ 1528 дакладна адрозьнівае пошты (ваенныя атрады) баярскія ад зямянскіх. Пазьней гэтыя дзьве катэгорыі насельніцтва атаясамліваюцца — «зямяне або баяры». Заможная частка З. злівалася са шляхтаю, бяднейшая захавала сваю назву і знаходзілася ў васальных адносінах зь Вял. Князем ці феадаламі.
 
Пасьля [[падзелы Рэчы Паспалітай|падзелаў Рэчы Паспалітай]] З.зямяне былі абкладзены падушным падаткам, але ў меншым памеры, чым сяляне. Аднак часта З.зямян былі пісаны ў [[рэвізія|рэвізіі]] як сяляне. Многія З.зямяне даказвалі сваё паходжаньне перад дваранскімі дэпутацкімі сходамі як шляхцічы, пасьля гэтага ўлічваліся сярод шляхты. У рэвізію [[1834]] З.году зямяне не вылучаліся як асобная група і надалей улічваліся як сяляне.
З. павінны былі плаціць чынш і каняўшчыну, але ў выпадку вайны іх ня сплочвалі, а мусілі ставаць з канём і рыштункам у войска. З. не выступалі пад павятоваю харугваю, а толькі ў атрадзе пана. У адрозьненьне ад шляхты ня ўдзельнічалі ў сойміках. Да пач. 18 ст. З. як асобная катэгорыя амаль зусім зьніклі, увайшлі ў склад шляхты альбо сялян, трымаўшых зямлю на чыншавым праве.
 
2) Назва земляўласьнікаў у ВКЛ пераважна ў [[17 стстагодзьдзе|17 стагодзьдзі]]. Мела сэнс тлумачэньня месца жыхарства і статуса валоданьня зямельнай маёмасьцю (напр.напрыклад, «зямянін гаспадарскі Наваградзкі»).
Пасьля падзелаў Рэчы Паспалітай З. былі абкладзены падушным падаткам, але ў меншым памеры, чым сяляне. Аднак часта З. былі пісаны ў рэвізіі як сяляне. Многія З. даказвалі сваё паходжаньне перад дваранскімі дэпутацкімі сходамі як шляхцічы, пасьля гэтага ўлічваліся сярод шляхты. У рэвізію 1834 З. не вылучаліся як асобная група і надалей улічваліся як сяляне.
 
3) Назва буйных земляўласьнікаў (у польскай мове) у 19—20[[19 стстагодзьдзе|19]] – [[20 стагодзьдзе|20]] стагодзьдзях.
2) Назва земляўласьнікаў у ВКЛ пераважна ў 17 ст. Мела сэнс тлумачэньня месца жыхарства і статуса валоданьня зямельнай маёмасьцю (напр. «зямянін гаспадарскі Наваградзкі»).
 
== Зьнешнія спасылкі ==
3) Назва буйных земляўласьнікаў (у польскай мове) у 19—20 ст.
*[http://www.nobility.by/encyclopaedia/z/ziamianie.shtml Арыгінальны артыкул у «Шляхецкай энцыкляпэдыі»]
 
Аўтар — Ўладзіслаў Вяроўкін-Шэлюта.
 
[[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі]]
[[Катэгорыя:Шляхта]]
[[Катэгорыя:Гісторыя БеларусіВялікага Княства Літоўскага]]