Сем пагоркаў Рыма: розьніца паміж вэрсіямі

'''Рымскія пагоркі''' – — мясцовасьць у [[Лацый|Лацыі]], на якой узьнік [[Рым]]. У гістарычнай традыцыі налічваюць сем пагоркаў, на якіх пабудаваны Рым – — [[Палятын]], [[Эсквілін]], [[Цэліё]], [[Віміналь]], [[Квірыналь]], [[Капітолій]], [[Авэнтын]].

Першыя сталыя паселішчы ў Лацыі з’явілісязьявіліся ў канцы [[2 тысячагодзьдзе да н. э.|2 тысячагодзьдзя да н.  э.]] на купе Альбанскіх пагоркаў. Гэтыя пагоркі былі асяродкам распаўсюджваньня [[Лаціны|ла́цінаў]], а пазьней, у [[7 стагодзьдзе да н. э.|7 стагодзьдзі да н.  э.]] – — асяродкам злучэньня прымітыўных ла́цінскіх полісаў у так званую Альбанскую ўніюунію.

Іншая купа пагоркаў, будучыя Рымскія пагоркі, ў ніжняй плыні [[Тыбр|Тыбру]]у была заселеная значна пазьней. Становішча гэтых пагоркаў было надзвычай прывабным, яны месьціліся ў адлегласьці каля 25 кілямэтраў ад мора на левым беразе ракі ў багністай мясцовасьці. Некаторыя з пагоркаў мелі стромкія схілы і былі прыдатныя для абароны. У вусьці Тыбра з марской вады здаўна здабывалася соль, і па левым беразе Тыбра ўглыб абшару ішоў так званы Саляны шлях - — Via salaria.

Першым у [[10 стагодзьдзе да н. э.|10]] - — [[9 стагодзьдзе да н. э.|9 стагодзьдзі да н.  э.]] лацінамі быў заселены Палятын. Гэта пацьвярджаецца антычнай традыцыяй і тапаграфічнымі ўмовамі. Схілы Палятына з трох бакоў былі вельмі стромкія, толькі з паўночна-ўсходняга боку быў праход да вяршыні, але і яго было лёгка абараняць. Вяршыня Палятына мела плошчу да 6-8 гектараў і мела магчымасьць зьмяшчаць даволі значнае па тых часах паселішча. Пагорак у тыя часы акаляла дрыгва, паблізу быў брод праз Тыбр, у падольлі ішоў вышейзгаданы Саляны шлях. Гэта першы этап у разьвіцьці Рыму, старажытнарымскія пісьменьнікі звалі яго «''Roma quadrata''» - — «Квадратны Рым».

Вонкавыя пагоркі – — пагоркі акаляючыя Палятын. Першым з іх у канцы [[9 стагодзьдзе да н. э.|9 стагодзьдзя да н.  э.]] быў заселены Эсквілін, на ім стварылі паселішча [[сабіны]].

У [[8 стагодзьдзе да н. э.|8 стагодзьдзі да н.  э.]] у разьвіцьці Рыму быў пэрыяд які старажытнарымскія пісьменьнікі звалі «''Septimontium''» - — «Сямігоршчына». Але яны мелі на ўвазе ня тыя пагоркі якія зараз завуцца «Сем рымскіх пагоркаў». Меліся на ўвазе дзьве верхавіны Палятына - — Паляцый і Гермаль, тры верхавіны Эсквіліна - — Цыспій, Фагуталь і Опій, перахлябіна Вэлія злучаючая Палятын з Эсквілінам, пагорак Цэліё. Такім чынам магчыма лічыць, што у гэты час ужо былі заселеныя тры пагоркі – — Палятын, Эсквілін и Цэліё.

У [[7 стагодзьдзе да н. э.|7 стагодзьдзі да н.  э.]] Рым яшчэ больш пашырыўся на поўнач – — у гэты час былі заселеныя пагоркі Віміналь и Квірыналь. Пагорак Капітолій быў заселены у [[6 стагодзьдзе да н. э.|6 стагодзьдзі да н.  э.]], а пагорак Авэнтын толькі ў сярэдзіне [[5 стагодзьдзе да н. э.|5 стагодзьдзя да н.  э.]]

Акрамя вышейзгаданыхвышэйзгаданых у Рыме, на правым беразе Тыбра, ёсьць яшчэ пагорак Янікуль (вышыня 85 мэтраў), а на поўнач ад яго пагорак Ватыкан ці Ватыканскія горы (вышыня 146 мэтраў).

Пагоркі Палятын і Эсквілін злучаныя паміж сабой скалістай перахлябінай Вэлія. У іншых месцах пагоркі падзяляюць долы, якія ў старажытнасьці зьяўляліся багнамі, а пазьней былі асушаныя.

Паміж Палятынам і Капітоліям месьцяцца долы Вэлябр і Валові рынак ([[Лацінская мова{{Мова-la|па-лацінску]]: ''forum Boarium''}}). Паміж Палятынам, Капітоліям і Квірыналям - — дол Форум. Паміж Палятынам і Авэнтынам - — дол Мурцыі які пазьней зваўся Вялікім цыркам (па{{Мова-лацінску: ''la|Circus Maximus''|скарочана}}). Паміж Эсквілінам, Віміналям і Квірыналям - — долы Аргілет і Субура. Паміж Цэліё і Авэнтынам - — Апіева дарога.