Інвэнтары: розьніца паміж вэрсіямі

'''Інвэнтары''' ў [[Беларусь|Беларусі]] і [[ЛітваВялікае Княства Літоўскае|Літве]] (ад лац. ''inventarium'' ― вопіс) ― вопісы [[Шляхта|шляхецкіх]] уладаньняў [[16 стагодзьдзе|XVI]]—[[18 стагодзьдзе|XVIII]] стагодзьдзяў. Найважнейшая крыніца па гісторыі маёмасных і аграрных адносінаў у [[Эўропа|Эўропе]]. Падзяляюцца на поўныя і кароткія.

Другая частка ўтрымлівала зьвесткі пра [[Воласьць|воласьці]] з пазначэньнем вуліц [[горад|гарадоў]], [[мястэчка|мястэчак]] і [[вёска|вёсак]], якія ўваходзілі ў шляхецкае ўладаньне. Падаваліся зьвесткі па кожнамукожным дварудвары, па прысядзібнымпрысядзібных участкамучастках, колькасьці [[ворыва|ворыўнай]] зямлі, колькасьці [[сенажаць|сенажацяў]]. У XVI—першайXVI — першай палове [[17 стагодзьдзе|XVII]] стагодзьдзяў інвэнтары валасьцей вяліся па [[валока]]мх, а дзе ня дзейнічала «[[Устава на валокі]]» ― па службах. У аснове «УставыЎставы на валокі» ляжаў абмер зямлі на стандартныя зямельныя участкіўчасткі ― ''валокі'', якія станавіліся адзінкай абкладаньня павіннасьцямі (''служба'' ― зямельны участакўчастак, які знаходзіўся ва ўладаньні двух і болей дымоў). Пры кожнай валоцы пазначаліся пайменна ўсе сяляне, якія карысталіся яе доляй. У другой палове XVII—XVIII стагодзьдзяў праводзілася павалочна-падворныя інвэнтары, дзе ўжо ўлічваліся і сялянскія двары ― ''дымы''<ref>''Козловский П. Г.'' Магнатское хозяйство Белоруссии во второй половине XVIII в. ― Мн., 1974.{{ref-ru}}</ref>.

Другія — берчакі ― пералічвалі сялянскую гаспадарку з пазнакай падзелу і [[Чынш|чыншучынш]]у (натуральнага і грашовага).

Кароткія інвэнтары праводзіліся па загадузагадзе буйных шляхецкіх землеўладальнікаў для вызначэньня ўзаемаадносінаў зь іншымі землеўладальнікамі і насельніцтвам.