Гісторыя Вікіпэдыі: розьніца паміж вэрсіямі

[[Файл:Jimmy-wales-frankfurt2005-alih01.jpg|міні|200пкс|[[Джымі Ўэйлз]], заснавальнік Nupedia і лідэр Wikipedia]]

[[Файл:Larry Sanger.jpg|міні|200пкс|[[Лары Сэнгер]], былы галоўны рэдактар Nupedia, прапанаваў ідэю Вікіпэдыі і шматлікія зь яе засноўвалых правіл]]

 

Яна была афіцыйна адчыненая [[15 студзеня]] [[2001]] году. Першапачаткова яна была створаная як дадатак да вольнай энцыкляпэдыі «[[Nupedia]]», якая пісалася экспэртамі, у мэтах стварэньня дадатковай крыніцы чарнавых артыкулаў і ідэяў. Вікіпэдыя хутка абыйшла Nupedia і стала вялікім міжнародным праектам, які канцэнтруе вакол сябе мноства дадатковых праектаў. У [[2008]] годзе Вікіпэдыя ўтрымоўвае некалькі мільёнаў вольна выкарыстоўваных артыкулаў, напісаных мільёнамі яе ўдзельнікаў. Яна зьяўляецца адным з самых папулярных вэб-сайтаў і шырока выкарыстоўваецца ў якасьці даведніка.

 

=== Заснаваньне Вікіпэдыі ===

 

 

 

У праекту зьявілася шмат новых прыхільнікаў, пасьля таго як ён быў згаданы тры разу на ўэб-сайце [[Slashdot]] і двух невялікіх згадваньнях у сакавіку 2001 году. У той жа час ён атрымаў бачны паказчык на гісторыю на ўэб-сайце аб ствараных супольнасьцю тэхналёгіях і культуры [[Kuro5hin]] [[25 ліпеня]]. Акрамя гэтых адносна хуткіх прытоках наведвальнікаў, быў устойлівы струмень наведвальнікаў ад іншых крыніц, асабліва [[Google]], які адзіны адпраўляў сайту сотні новых наведвальнікаў кожны дзень. Упершыню сайт быў асьветлены ў друку ў «Нью-Ёрк Таймс» [[20 верасьня]] 2001 году.

 

 

=== Інтэрнацыяналізацыя ===

 

У студзені 2002 году 90 % усіх артыкулаў Вікіпэдыі былі на ангельскай мове. Да студзеня 2004 году меней 50% былі ангельскімі, і інтэрнацыяналізацыя працягнула расьці. У 2007 прыблізна 75 % усіх артыкулаў знаходзіліся ў межах не-ангельскіх разьдзелаў Вікіпэдыі.

 

=== Арганізацыя ===

 

== Гістарычны агляд па гадах ==

=== 2003 ===

Уведзеныя матэматычныя формулы, выкарыстоўвалыя [[TeX]]; ангельская Вікіпэдыя ўтрымоўвае больш 100 000 артыкулаў (іншая самая вялікая, нямецкая — больш 10 000); заснаваная Фундацыя Вікімэдыя; Вікіпэдыя прымае яго эмблему сьвета з мазаікі; арганізаваная першая сустрэча Вікіпэдыстаў. Асноўныя прынцыпы Арбітражнай сыстэмы Вікіпэдыі і камітэта (гутаркова вядомай як «Arbcom») разьвітыя ў асноўным [[Фларэнс Дэвуа]], Фрэдам Бодэрам і іншымі раньнімі ключавымі Вікіпэдыстамі.

 

== Гісторыя па прадметнай вобласьці ==

* У студзені 2002 году быў уведзены «Phase II» з праграмнага забесьпячэньня wiki, замяняючы стары [[UseModWiki]]. Напісаны Магнасам Манскам адмыслова для праекту, ён уключаў [[PHP]] wiki-рухавік.

* У ліпені 2002 году адбылася пераробка праграмнага забесьпячэньня, выкарыстоўванага ў Вікіпэдыяй; «Phase III» замяніў старэйшую вэрсію «Phase II», і стаў звацца [[MediaWiki]]. Ён быў напісаны Лі Дэніелам Крокерам у адказ на патрабаваньні праекта.

* З 3 чэрвеня 2004 году адміністратары маглі зьмяняць стыль інтэрфэйсу, зьмяняючы CSS у адзінай табліцы стыляў MediaWiki:Monobook.css.

* [[7 чэрвеня]] [[2005]] года ў 15:00 па Ўсходнім Стандартным Часе (ЗША) вялікая частка сэрвэраў Вікімэдыя пераносіліся праз вуліцу ў новае месца. Усе праекты Вікімэдыя ў гэты час былі прыпыненыя.

 

=== Унутраная структура ===

* У траўні 2006 году ў ангельскай Вікіпэдыі была ўведзеная новая асаблівасьць «oversight», дазваляючы групе высока давераных карыстачоў сьціраць старонкі, утрымоўвальныя парушэньні аўтарскіх праў або паклёпніцкую або асабістую інфармацыю. Да гэтага, выдаляць старонкі было працаёмка, таксама, выдаленыя вэрсіі заставаліся бачнымі іншым адміністратарам і маглі быць адноўленыя імі.

* У красавіку 2007 году ў выніку 4 месяцаў перагляду палітыкі працоўнай групай з некалькіх сотняў рэдактараў, супольнасьць прагаласавала за аб'яднаньне асноўных палітык Вікіпэдыі ў адну асноўную палітыку. Прапанова не атрымлівала згоду; істотнае паданьне стала відавочным, што існая структура трох моцных, засяроджаных палітык, якія ахопліваюць адпавядные вобласьці, часта бачыліся як больш карысная для праверкі якасьці, чым адна аб'яднаная.

 

=== Праекты і славутасьці ===

* [[6 студзеня]] 2006 году скончыўся збор Q4 2005, сабраўшы ў агульнай колькасьці больш $390 000.

* У чэрвені 2007 году было абвешчана, што нямецкая Вікіпэдыя будзе фінансавацца дзяржавай.

 

=== Пазовы ===

=== Блякаваньне Вікіпэдыі ===

Былі выпадкі, калі Вікіпэдыя блякавалася нацыянальнымі ўладамі. Да цяперашняга часу яны зьвязаныя з КНР, [[Іран|Іранам]], [[Туніс|Тунісам]], [[Узбэкістан|Узбэкістанам]] і [[Сырыя|Сырыяй]].

 

== Гісторыя Вікіпэдыі ў выявах ==

{|

| colspan="2" align="center" style="font-size:125%" | '''Трафік, памер і рост'''<br />(Глядзі таксама: [[:en:Wikipedia:Statistics]])