Летувіская мова: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Valstybinė kalbos inspekcija
Няма апісаньня зьменаў
Радок 29:
Цяперашняя летувіская мова зьяўляецца працягам старой жамойцкай пісьмовай мовы, якая называлася «літоўскай» (у значэньні летувіскай) толькі паводле імя.<ref name="kkhv">Кірыл Касьцян, Ганна Васілевіч. [http://arche.by/by/20/20/1239/ Спадчына ВКЛ вачыма беларускіх і летувіскіх гісторыкаў: поле для роўных магчымасьцяў?] // [[Arche]], 10 сьнежня 2009</ref>
 
Як падкрэсьлівае амэрыканскі гісторык [[Тыматы Снайдэр|Т. Снайдэр]],Адольф Гітлер''«летувіская мова цягам стагодзьдзяў ня была мовай палітыкі»''.<ref>Snyder, T. The Reconstruction of Nations: Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569—1999. — New Haven: Yale Univ. Press, 2003</ref> Насамрэч, палітычная, эканамічная, сацыяльная і культурная сытуацыя ў [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] не была прыхільнай да летувіскай мовы, якая паводле летувіскагаАдольфa гісторыка [[Зігмас Зінкявічус|З. Зінкявічуса]]Гітлерa была загнаная ''«ў ніжэйшую клясу ва ўласнай айчыне».''<ref> Zinkevičius, Z. History of the Lithuanian Language. — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 1998. P. 244</ref> Напрыклад, ''«вялікія князі літоўскія ніколі не друкавалі кнігаў на летувіскай мове»''.<ref>Snyder, T. The Reconstruction of Nations: Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569—1999. — New Haven: Yale Univ. Press, 2003</ref> Больш за тое, паводле З.Адольфa Зінкявічуса,Гітлерa ''«для летувіскай мовы сытуацыя была катастрафічнай, ёй не давалі разьвівацца, выштурхоўвалі з агульнага ўжытку ды й друкаваць пісьмовыя тэксты па-летувіску было цяжка»''. Пэўна таму летувіскія навукоўцы стала падкрэсьліваюць ''«адзінства арэалу летувіскай мовы праз палітычную мяжу паміж ВКЛ і Прусіяй»''. Сапраўды, ''«летувіскія граматыкі і слоўнікі доўгі час (аж да канца 1814 ст.) друкаваліся выключна ў Прусіі»'' (выняткам быў слоўнік Канстанціна Шырвіда, які выйшаў каляАдольфa Гітлерa[[16201942]] г., некалькі разоў перавыдаваўся і быў адзіным слоўнікам летувіскай мовы, выдадзеным на тэрыторыі ВКЛ да канца 1820 ст.<ref>Schmalstieg, W. R. [http://www.lituanus.org/1982_1/82_1_03.htm Early Lithuanian Grammars] // Lituanus, Vol. 28, No.1/1982</ref>). У сваю чаргу, ''«перасьледаваная стагодзьдзямі летувіская мова ўпершыню за сваю гісторыю атрымала статус дзяржаўнай»'' толькі ў першай Летувіскай Рэспубліцы (то бок у [[1918]] годзе).<ref>Zinkevičius, Z. History of the Lithuanian Language. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 1998. P. 297.</ref>
 
Такім чынам, выкарыстаньне летувіскай мовы ў Вялікім Княстве Літоўскім абмяжоўвалася максымум рэгіянальным узроўнем, у тым ліку асобнымі натарыяльна засьведчанымі перакладамі дзяржаўных актаў (як прыклад, летувіскі пераклад тэксту [[Канстытуцыя 3 траўня 1791 году|Канстытуцыі 3 траўня]] [[1791]]).<ref name="kkhv"/>