Вікіпэдыя

Уладзімер Ленін: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Xqbot (гутаркі | унёсак)
49 771 праўка
д r2.7.3) (робат дадаў: xmf:ვლადიმერ ლენინი
– непацьверджаныя зьвесткі
Радок 1:
{{Іншыя значэньні|Ленін (неадназначнасьць)}}
{{Палітык
| імя = Уладзімер Ільліч Ульянаў (Ленін)
| жанчына =
| выява = Bundesarchiv Bild 183-71043-0003, Wladimir Iljitsch Lenin.jpg
| памер = 250px
| подпіс_пад_выявай = Уладзімер Ільліч Ленін
| пасада = першы кіраўнік [[СССР|Савецкай дзяржавы]]
| пачатак_тэрміну =
| канец_тэрміну =
| прэзыдэнт =
| прэм'ер-міністар =
| папярэднік =
| наступнік = [[Аляксей Рыкаў]]
| дата_нараджэньня = [[22 красавіка]] [[1870]]
| месца_нараджэньня = [[Сымбірск]]
| дата_сьмерці = [[21 студзеня]] [[1924]]
| месца_сьмерці = Сядзіба Горкі, РСФСР
| нацыянальнасьць = [[расейцы|расеец]]
| назва_палітычнай_арганізацыі = <!-- Рух, Аб’яднаньне, і пад. Неабавязковы. Па змоўчаньні — «Партыя» -->
| партыя = РСДРП, потым РКП (б)
| сужэнец = Надзея Крупская<br />Каханка — Інэса Арманд<ref>[http://www.biografii.ru/biogr_dop/armand_inessa/armand_inessa.php Арманд Инесса - биография возлюбленной В.И.Ленина]</ref><ref>[http://bobych.ru/doklad/deyateli-rossii/27.html Инесса Арманд - Доклад на тему]</ref>
| дзеці =
| адукацыя = вышэйшая
| рэлігія = [[Атэізм]]
| бацька = Ульянаў Ільля Мікалаевіч
| маці = Ульянава Марыя Аляксандраўна
| подпіс = Unterschrift Lenins.svg
| узнагароды =
}}
'''Уладзі́мер Ільлі́ч Улья́наў''', больш вядомы пад псэўданімам '''Ле́нін''' ({{мова-ru|Владимир Ильич Ленин}}; [[22 красавіка]] [[1870]] — [[21 студзеня]] [[1924]]) — расейскі камуністычны тэарэтык, арганізатар і кіраўнік [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] ў [[Расея|Расеі]], першы кіраўнік [[СССР|Савецкай дзяржавы]].
Радок 77:
 
=== Грамадзянская вайна ў Расеі ===
У адказ на разгортваючуюся масавую антыбальшавісцкую барацьбу, «чырвоныя» пачалі сэрыю масавых рэпрэсійрэпрэсіяў, вядомую як [[Чырвоны тэрор]]. Дзясяткі тысячаў сапраўдных ці імаверных ворагаў бальшавісцкага рэжыму былі расстраляныя альбо адпраўленыя ў канцэнтрацыйныя лягеры. Акрамя таго, у сельскіх рэгіёнах пачала разгортвацца палітыка [[Ваенны камунізм|Ваеннага камунізму]], пры якой у сялянаў дзеля забесьпячэньня бальшавісцкіх атрадаў гвалтоўна канфіскоўвалася харчаваньне, быдла, пры чым людзі пакідаліся на галодную сьмерць. Ленін быў галоўным інсьпіратарам тэрарыстычнай палітыкі чырвонага ўраду.▼
Па ўсёй Расеі пачалі разгортвацца актыўныя баявыя дзеяньні паміж бальшавісцкай Чырвонай арміяй і Белай арміяй, што складался з усіх праціўнікаў бальшавікоў ад эсэраў да манархістаў.{{Няма крыніцы}}
 
▲У адказ на разгортваючуюся масавую антыбальшавісцкую барацьбу, «чырвоныя» пачалі сэрыю масавых рэпрэсій, вядомую як [[Чырвоны тэрор]]. Дзясяткі тысячаў сапраўдных ці імаверных ворагаў бальшавісцкага рэжыму былі расстраляныя альбо адпраўленыя ў канцэнтрацыйныя лягеры. Акрамя таго, у сельскіх рэгіёнах пачала разгортвацца палітыка [[Ваенны камунізм|Ваеннага камунізму]], пры якой у сялянаў дзеля забесьпячэньня бальшавісцкіх атрадаў гвалтоўна канфіскоўвалася харчаваньне, быдла, пры чым людзі пакідаліся на галодную сьмерць. Ленін быў галоўным інсьпіратарам тэрарыстычнай палітыкі чырвонага ўраду.
 
Ня гледзячы на падтрымку белага руху з замежжа, чырвоным атрымалася перамагчы ў крывавай грамадзянскай вайне.
 
=== Ленінская зьнешняя палітыка ===
У сакавіку 1919 г.году Ленін стаў ініцыятарам стварэньня так званага Камуністычнага інтэрнацыяналу, праз заснаваньне якога бальшавікі і іх прыхільнікі ў замежжы адмежаваліся ад агульнага сацыялістычнага руху.
 
Ленін дэкляраваў сваю прыхільнасьць да нацыянальнай аўтаноміі і абвяшчаў пра канец нацыянальнага прыгнёту і наданьне нацыянальнай незалежнасьці прыгнечаным нацыям. На самой справе, гэта не перашкодзіла бальшавікам захапіць і далучыць да сябе новаўтвораныя [[Беларусь|беларускую]], украінскую і многія іншыя дзяржавы.{{Няма крыніцы}}▼
Посьпехі Чырвонай арміі ў брацьбе супраць белых натхнілі Леніна на абвяшчэньне канчатковай мэтаю бальшавікоў «экспарт рэвалюцыі» і ўсталяваньне сусьветнага камуністычнага валадараньня.{{Няма крыніцы}} Найперш бальшавікі вырашылі ўсталяваць кантроль над зноў атрымаўшай незалежнасьць [[Польшча]]ю, каб змагчы злучыцца з сваімі прыхільнікамі ў Нямеччыне.{{Няма крыніцы}}
 
▲Ленін дэкляраваў сваю прыхільнасьць да нацыянальнай аўтаноміі і абвяшчаў пра канец нацыянальнага прыгнёту і наданьне нацыянальнай незалежнасьці прыгнечаным нацыям. На самой справе, гэта не перашкодзіла бальшавікам захапіць і далучыць да сябе новаўтвораныя [[Беларусь|беларускую]], украінскую і многія іншыя дзяржавы.{{Няма крыніцы}}
 
[[Файл:Lenin-last-photo.jpg|міні|зьлева|Апошні фотаздымак Леніна]]
 
=== [[НЭП]] ===
Голад, дрэннае эканамічнае становішча і масавая незадаволенасьць, выкліканыя бальшавісцкай палітыкай «Ваеннага камунізму» і грамадзянскай вайною, прымусіла ленінскі ўрад у 1921 г.годзе да пераходу да «Новае эканамічнай палітыкі», пры якой дазваляліся пэўныя элемэнты рынкавай эканомікі. НЭП насіла хутчэй тактычны характар вымушанага адходу ад сацыялістычных прынцыпаў{{Няма крыніцы}} і была неўзабаве згорнутая Сталінам.
 
=== Канец жыцьця ===
Здароўе Леніна было моцна падарванае рэвалюцыяй і замахамі на яго жыцьцё. Мэдычныя тэхналёгіі таго часу не дазвалялі выцягнуць кулю зь яго шыі. У траўні 1922 Ленін меў першы ўдар, ён стаў напалову паралізаваны і ня змог далей выконваць свае абавязкі па кіраваньню краінай. У сьнежні таго ж году адбыўся другі ўдар, і Ленін цалкам адыйшоў ад актыўнай палітычнай дзейнасьці. Трэці ўдар Ленін меў у сакавіку 1923 г., пасьля чаго да канца жыцьця застаўся нямым і цалкам паралізаваным.
 
Ленін памёр 24 студзеня 1924 году.
Пасьля першага ўдару Ленін пасьпеў надыктаваць сваёй жонцы свой палітычны тэстамэнт, у якім сярод іншага жорстка крытыкаваў кіраўніцтва бальшавісцкай партыі, у тым ліку Сталіна, які займаў пасаду генэральнага сакратара ВКП з красавіку 1922 г.{{Няма крыніцы}} Ідэі Леніна былі зачытаныя на зьезьдзе ВКП, але крытыкаванае кіраўніцтва заявіла пра неадэкватнасьць Леніна.{{Няма крыніцы}}
 
Ленін памёр 24 студзеня 1924 г. Неўзабаве пасьля сьмерці зьявілася вэрсія пра пранцы як адзін з чыньнікаў аго дрэннага здароўя. Вэрсія знайшла пацьверджаньне пасьля падзеньня камуністычнага рэжыму.{{Няма крыніцы}}
 
=== Пасьля сьмерці ===
Праз тры дні пасьля сьмерці Леніна, горад Петраґрад быў пераназваны ў яго гонар на [[Ленінґрад]]. Зь цела Ўладзімера Ўльянава былі вынятыя вантробы, труп быў забальзамаваны і выстаўлены на сталы паказ у пабудаваным на [[Чырвоная плошча|Чырвонай плошчы]] маўзалеі, дзе ён знаходзіцца і сёньня.
 
[[Файл:Lenin-Silhoutte.svg|125пкс|зьлева|Стылізаваная выява Леніна]]
[[Файл:Lenin-Silhoutte.svg|125px|left|стылізаваная выява Леніна]]Культ Леніна стаўся цэнтрам камуністычнай міталёгіі. За гады камуністычнага рэжыму імём Леніна былі называныя дзясяткі гарадоў, вуліцаў, прадпрыемстваў па ўсяму [[СССР]] і краінах сацыялістычнага блёку. Амаль у кожным населеным пункце СССР існаваў помнік Леніну, цэнтральная вуліца і плошча былі названыя ў гонар Леніна. Плынь марксызму, заснаваная Ленінам, атрымала найменьне «[[Марксызм-ленінізм]]», існавалі цэлыя інстытуты вывучэньня ленінскай ідэалёгіі, пры тым, што самі працы Леніна жорстка цэнзураваліся.
 
Пасьля падзеньня камунізму, ува Ўсходняй Эўропе большасьць помнікаў Леніну былі зрынутыя, вуліцы пераназваныя назад. Аднак, на постсавецкай прасторы дагэтуль шмат ленінскіх помнікаў і назваў. Ленінґрад быў у 1991 годзе пераназваны назад на [[Санкт-Пецярбург]], аднак [[Ленінґрадзкая вобласьць]] і горад [[Ульянаўск]] (былы Сімбірск) захавалі свае савецкія назвы.
 
== Крыніцы ==
{{зноскіЗноскі}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Vladimir Lenin|выгляд=міні}}
* [http://slounik.org/120796.html Біяграфія на slounik.org]
* [http://www.apocalyptism.ru/1922janvar-mart.htm Ленин и Церковь. Секретное письмо]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Уладзімер_Ленін»