Збожжа: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
MerlIwBot (гутаркі | унёсак)
Dymitr (гутаркі | унёсак)
дапаўненьне крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Cereal?oldid=528064628
Радок 1:
[[Файл:Various grains.jpg|міні|250px250пкс|справа|Авёс, ячмень і некаторыя харчовыя прадукты зробленыя зь зерня збожжавых культураў.]]
'''Збожжа''' — найважнейшая група вырошчваемых расьлінаў, якія даюць [[зерне]], асноўны прадукт харчаваньня чалавека, сыравіна для шматлікіх адгалінаваньняў прамысловасьці й корму сельскагаспадарчых жывёлаў. Збожжа падразьдзяляецца на хлебныя ій зернебабовыя культуры. Большасьць хлебных збожжавых культураў, як то ([[пшаніца]], [[жыта]], [[рыс]], [[авёс]], [[ячмень]], [[кукуруза]], [[проса]], [[чуміза]], [[магар]], [[пайза]], [[дагуса]] і інш.)іншыя, належыць да батанічнага сямейства злакаў.
 
У сваёй натуральнай форме, як то ў суцэльным збожжы, яны зьяўляюцца багатай крыніцай [[Вітаміны|вітамінаў]], [[мінэрал|мінэралаў]], [[Вугляводы|вугляводаў]], [[тлушч|тлушчаў]], [[алей|алеяў]] і [[Бялкі|бялкоў]]. Аднак, калі яны былі апрацаваны шляхам выдаленьня [[вотруб’е|вотруб’я]] й [[збожжавыя зародкі|збожжавых зародкаў]], пакінутая [[эндаспэрма]] багата ў асноўным вугляводамі й у ёй не хапае большасьці іншых пажыўных рэчываў. У некаторых краінах, збожжа ў выглядзе [[рыс|рысу]], [[Пшаніца|пшаніцы]], [[проса]], [[Кукуруза|кукурузы]] складаюць большасьць паўсядзённых сродкаў да існаваньня. У разьвітых краінах спажываньне збожжавых умеранае й разнастайнае, але ўсё ж істотнае.
'''Збожжа''' — найважнейшая група вырошчваемых расьлінаў, якія даюць [[зерне]], асноўны прадукт харчаваньня чалавека, сыравіна для шматлікіх адгалінаваньняў прамысловасьці і корму сельскагаспадарчых жывёлаў.
 
== Земляробства ==
Збожжа падразьдзяляецца на хлебныя і зернебабовыя культуры. Большасьць хлебных збожжавых культураў ([[пшаніца]], [[жыта]], [[рыс]], [[авёс]], [[ячмень]], [[кукуруза]], [[проса]], [[чуміза]], [[магар]], [[пайза]], [[дагуса]] і інш.) належыць да батанічнага сямейства злакаў.
[[Файл:040719 172 dorset marnhull.jpg|міні|220пкс|справа|Жытневае поле ў [[Дорсэт|Дорсэце]], [[Ангельшчына]]]]
У той час як кожны від мае свае асаблівасьці, парадак вырошчваньня ўсіх збожжавых культур аналягічны. Большасьць зь іх зьяўляюцца аднагадовымі расьлінамі, такім чынам, адна пасяўная дае адзін ураджай. [[Пшаніца]], [[жыта]], [[трыцікале]], [[авёс]], [[ячмень]] зьяўляюцца хлебнымі злакамі, які могуць вырошчвацца ў больш халодны сэзон. Яны ёсьць цягавітымі расьлінамі, якія добра растуць ва ўмераных умовах надвор’я й перастаюць расьці ў гарачае надвор’е, то бок пры тэмпэртатуры каля 30 °C, але гэта залежыць ад віду й гатунку. Цёпласэзонныя збожжавыя зьяўляюцца больш пяшчотнымі й аддаюць перавагу гарачаму надвор’ю. Ячмень і жыта зьяўляюцца самымі цягавітымі збожжавымі, які здольныя перазімаваць у [[Субарктыка|субарктычных]] і [[Сыбір|сыбірскіх]] умовах. Многія збожжавыя прахалоднага сэзону вырошчваюцца ў [[Тропікі|тропіках]]. Тым ня менш, некаторыя зь іх растуць толькі ў халодных высакагор’ях, дзе можа быць магчымым вырошчваньне некалькіх культураў у год.
 
На працягу некалькіх дзесяцігодзьдзяў, аднак, назіраецца таксама рост цікавасьці да шматгадовым расьлінам збожжавых. Гэтая цікавасьць распрацавана ў сувязі зь перавагамі ў барацьбе з эрозіяй, зьмяншэньнем патрабаваньня ва ўгнаеньні, і патэнцыйна зьніжаных затратах на фэрмэрства. Нягледзячы на тое, што дасьледаваньні яшчэ знаходзяцца на раньняй стадыі, [[Інстытут зямлі]] ў горадзе [[Саліна]], штату [[Канзас]], удалося стварыць некалькі гатункаў, якія маюць даволі добрую ўраджайнасьць<ref>[http://ngm.nationalgeographic.com/2011/04/big-idea/perennial-grains-text Perennial grains being created at the Land Institute]. National Geographic</ref>.
 
== Стандартызацыя ==
[[Міжнародная арганізацыя па стандартызацыі]] апублікавала сэрыю стандартаў ICS 67.060, якія тычацца збожжавых прадуктаў<ref>[http://www.iso.org/iso/products/standards/catalogue_ics_browse.htm?ICS1=67&ICS2=060& «67.060: Cereals, pulses and derived products»]. International Organization for Standardization</ref>.
 
== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Cereal}}
* [http://www.cereal.com/recipes.htm Збожжавыя гатункі]
 
{{Накід:Батаніка}}