Расьціслаў (князь): розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д стыль
дапаўненьне
Радок 52:
|Сайт =
}}
{{Іншыя значэньні|тып=імя|Расьціслаў (неадназначнасьць)}}
'''РасьціслаўРасьцісла́ў''' ({{Мова-sk|Rastislav}}, {{Мова-cs|Rostislav}}, таксама ''Rastic, Rasticlao, Rastislaus''; *?, [[Маравія]] — † пасьля [[870]], [[Баварыя]]) — другі [[Вялікая Маравія|вялікамараўскі]] [[князь]]. За ягоным валадараньнем на тэрыторыю Вялікае Маравіі прыйшлі зь [[Бізантыя|Бізантыі]] [[Кірыл і Мятод]], якія заклалі пачаткі славянскае [[ГлаголіцаПісьмовасьць|славянскага альфабэтупісьмовасьці]]. Расьціслаў быў кананізаваны [[Праваслаўная царква Чэскіх земляў і Славаччыны|Чахаславацкай праваслаўнай царквой Чэскіх земляў і Славаччыны]] ўу кастрычніку 1994 року.
 
== Жыцьцяпіс ==
Пастаўлены на сталец у 846 року [[Усходне-Франскае каралеўства|каралём усходніх франкаў]] [[Людовік II Нямецкі|Людовікам Нямецкім]], які спадзяваўся, што зможа кіраваць ім лягчэй, чым ягоным дзядзькам [[Моймір I|Моймірам I]]. Першы час Расьціслаў пашыраў і ўмацоўваў сваю дзяржаву, заключыў хаўрусы з [[Першае Баўгарскае царства|Баўгарскім царствам]] і [[Бізантыйская імпэрыя|Бізантыйскай імпэрыяй]]. Аднак у 850 року Расьціслаў пазбавіўся ўплыву Людовіка II, адкрыта падтрымаў іхніх ворагаў і выгнаў [[Баварыя|баварскіх]] [[місіянэр]]аў з краіны.
 
У 855 року войска Людовіка II уварвалася ў Вялікую Маравію і дайшло да самае крэпасьці Расьціслава (імаверна, [[Дзевінскі замак|Дзевін]]). Тут мараўцы спынілі наступ усходніх франкаў і перасьледавалі іх да берагоў [[Дунай|Дунаю]], разрабаваўшы памежныя землі Баварыі.
У 858 року Расьціслаў замірыўся з [[Карламан (кароль Баварыі)|Карламан]]ам, [[маркграф]]ам [[Усходняя Марка|Усходняе Маркі]] і сынам Людовіка Нямецкага. Дзякуючы гэтаму далучыў да тэрыторыі сваёй дзяржавы частку земляў сучаснае [[Вугоршчына|Вугоршчыны]].
 
У 858 року Расьціслаў замірыўся з [[Карламан (кароль Баварыі)|КарламанКарламанам]]ам, [[маркграф]]ам [[Усходняя Марка|Усходняе Маркі]] і сынам Людовіка Нямецкага. Дзякуючы гэтаму далучыў да тэрыторыі сваёй дзяржавы частку земляў сучаснае [[Вугоршчына|Вугоршчыны]]. У 861 року супольнае войска Карламана і Расьціслава пайшло вайной на Людовікава хаўрусьніка [[Прыбіна|Прыбіну]], які быў забіты ў гэтай выправе. Пасьля яго ўладаром [[Блятэнскае княства|Блятэнскага княства]] стаў сын Прыбіны, які перайшоў на бок Расьціслава.
У 861 року Расьціслаў вырашыў канчаткова парваць з уплывам усходніх франкаў у [[Вялікамаравія|Вялікамаравіі]] і зьвярнуўся да [[Папа рымскі|Папы рымскага]] з просьбаю даслаць настаўнікаў, якія б маглі падрыхтаваць мясцовых сьвятароў. Папа не адгукнуўся, а [[Бізантыя|бізантыйскія]] сьвятары, якія даўно дзейнічалі ў Вялікамаравіі, параілі зьвярнуцца да бізантыйскага імпэратара [[Міхаіл III (бізантыйскі імпэратар)|Міхаіла III]]. Расьціслаў разам са сваім пляменьнікам [[Сьвятаполк I|Сьвятаполкам]], князем [[Удзельнае княства|удзельнага]] [[Нітранскае княства|Нітранскага княства]], так і зрабілі, пасьля чаго прыкладна ў 863 року Міхаіл III прыслаў сюды [[Кірыл і Мятод|Кірылу і Мятода]].
 
У 861 року Расьціслаў вырашыў канчаткова парваць з уплывам усходніх франкаў у [[Вялікамаравія|Вялікамаравіі]] і зьвярнуўся да [[Папа рымскі|Папы рымскага]] з просьбаю даслаць настаўнікаў, якія б маглі падрыхтаваць мясцовых сьвятароў. Папа не адгукнуўся, а [[Бізантыя|бізантыйскія]] сьвятары, якія даўно дзейнічалі ў Вялікамаравіі, параілі зьвярнуцца да бізантыйскага імпэратара [[Міхаіл III (бізантыйскі імпэратар)|Міхаіла III]]. Расьціслаў разам са сваім пляменьнікам [[Сьвятаполк I|Сьвятаполкам]], князем [[Удзельнае княства|удзельнага]] [[Нітранскае княства|Нітранскага княства]], так і зрабілі, пасьля чаго прыкладна ў 863 року Міхаіл III прыслаў сюды [[Кірыл і Мятод|Кірылу і Мятода]]. Іхняя місіянэрская дзейнасьць мела закладнае значэньне для культурнага разьвіцьця ня толькі Вялікае Маравіі, але і ўсяе [[Усходняя Эўропа|Ўсходняе Эўропы]]. Выявіўшы адсутнасьць у мясцовых жыхароў уласнае пісьмовасьці, Кірыл і Мятод вынайшлі для мараўцаў [[Глаголіца|глаголіцу]]<ref>{{Кніга|аўтар = Simon Franklin.|частка = |загаловак = Writing, Society and Culture in Early Rus, c.950-1300|арыгінал = |спасылка = http://books.google.by/books?id=Ee1799vFgnAC&pg=PA188&dq=glagolitic+rastislav&as_brr=0&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|адказны = |выданьне = |месца = |выдавецтва = Cambridge University Press|год = 2002|том = |старонкі = 188|старонак = |сэрыя = |isbn = 9780521813815|наклад = }}</ref>.
У 868—869 роках як Расьціслаў, так і Сьвятаполк былі змушаныя адбіваць чарговыя напады ўсходніх франкаў. У 870 Сьвятаполк перайшоў на бок ворага і прызнаў уладу ўсходніх франкаў над Нітранскім княствам. У лістападзе 870 року Сьвятаполк перадаў Расьціслава ў рукі ворага. Ён быў адпраўлены ў Баварыю, дзе й памёр у зьняволеньні.
 
У 868—869 роках як Расьціслаў, так і Сьвятаполк былі змушаныя адбіваць чарговыя напады ўсходніх франкаў. У 870 Сьвятаполк перайшоў на бок ворага і прызнаў уладу ўсходніх франкаў над Нітранскім княствам. Расьціслаў адрэагаваў няўдалай спробай забіць свайго пляменьніка, ды сам быў захоплены Сьвятаполкам. У лістападзе 870 року Сьвятаполк перадаў Расьціслава ў рукі ворага. Ён быў адпраўлены ў Баварыю, дзе й памёр у зьняволеньні.
 
Па сьмерці Расьціслава ў Вялікай Маравіі пачалася барацьба за ўладу. Прэтэнзіі на сталец вылучыў Сьвятаполк, які ў выніку адолеў іншых спаборцаў Людовіка, усходнефранскіх маркграфаў [[Вільгельм II (маркграф)|Вільгельма II]] и [[Энгельшальк I|Энгельшалька I]].
 
== Крыніцы і заўвагі ==
{{Зноскі}}
 
{{Пачатак блёку}}