Нью-Ёрк (штат): розьніца паміж вэрсіямі

|Сталіца = Олбані

|Губэрнатар = ЭліётЭндру СьпітцэрКуома

|Плошча = 141 205300

|Адсоткаў вады = 13,35

|Насельніцтва = 1819,976465 млн

|Шчыльнасьць = 155,18159

|Часавы пас = Ціхаакіянскі час: [[Унівэрсальны каардынаваны час|UTC]]-5/[[Летні час|-4]]

Мяжуе на ўсходзе са штатамі [[Вэрмонт]], [[Масачусэтс]] і [[Канэктыкут]], на паўднёвым усходзе мае выхад да [[Атлянтычны акіян|Атлантычнага акіяна]], на поўдні мяжуе са штатамі [[Пэнсыльванія]] і [[Нью-Джэрзі]], на захадзе мае выхад да азёр [[Эры]] і [[Антарыё (возера)|Антарыё]] і мяжуе з канадзкай правінцыяй [[Антарыё (правінцыя)|Антарыё]], на поўначы з правінцыяй [[Квэбэк]].

Вялікая частка тэрыторыі штата занятая [[Апалачы (горы)|Апалачамі]], якія дасягаюць на паўночным усходзе вышыні 1628 м (горы [[Адзірандак]]). На паўднёвым захадзе — частка Апалачскага плато вышынёй да 656 м (Алеганскія горы). На паўночным захадзе, ля берагоў [[Антарыё]], а таксама на Лонг-Айлэндзе — нізіны. Клімат умераны, вільготны. На паўднёвым усходзе клімат мякчэйшы і больш вільготны, у гарах — кантынэнтальны. Сярэдне-месячныя тэмпэратуры ад 0-8 да 23 градусаў. Ападкаў 800—1000 мм штогод. Каля 13% плошчы займаюць рэкі і азёры. Галоўныя рэкі — зьвязаная з сыстэмай [[Вялікія азёры|Вялікіх азёр]] рака [[Гудзон]] ({{мова-en|Hudson}}), [[Махок]], [[Рака Сьвятога Лаўрына|Свьвятога Лаўрына]], Саскуэханна. Іглічныя і зьмяшаныя лясы.

Нью-Ёрк — адзін з найболей населеных і эканамічна разьвітых штатаў [[ЗША]]. Саступіўшы пасьля [[1960]] году [[Каліфорнія|Каліфорніі]] 1-е месца паводле колькасьці жыхароў, Нью-Ёрк займае вядучыя пазыцыі ў вобласьці банкаўскай справы, гандлю каштоўнымі паперамі, тэлекамунікацыяў. Фінансавая дзейнасьць (у тым ліку страхаваньне), гандаль нерухомасьцю даюць штату каля 80% валавога прыбытку. Да 1970-х, калі ён здаў пазыцыі Каліфорніі, Нью-Ёрк быў галоўным індустрыяльным штатам ЗША. З больш 7 млн эканамічнага актыўнага насельніцтва на [[прамысловасьць]] прыходзіцца каля 25%, на [[сельская гаспадарка|сельскую гаспадарку]] — 2%, на гандаль і фінансы амаль 30%. Занятых у горназдабыўной прамысловасьці (1970) 8 тыс., у апрацоўнай — 1,8 млн чалавек. Найважнейшыя віды карысных выкапняў — камень, соль, пясок. Акрамя таго, здабыча [[цынк]]у (55 тыс. т), паваранай солі (каля 5 млн т), будматэрыялаў, абразіваў, вытворчасьць тытанавых канцэнтратаў. Важныя галіны апрацоўнай прамысловасьці: швейная і паліграфічная (галоўным чынам у Нью-Ёрку), электратэхнічная і радыёэлектронная, оптыка-мэханічная, суднабудаўнічая, авіяракетная прамысловасьць, вытворчасьць прамысловага абсталяваньня. Разьвітыя таксама чорная (галоўным чынам у Бафала) і каляровая мэталюргія, хімічная, нафтаперапрацоўчая, харчовая, скурна-абутковая прамысловасьць, выплаўленьне алюмінія. Буйныя ГЭС — на Ніягаре і рацэ Сьвятога Лаўрына. Усталяваная магутнасьць электрастанцый (1972) 24 Гвт. Прадукцыя сельскай гаспадаркі (прыгараднага тыпу) мае пераважна мясцовае значэньне: яблыкі, вішня, гародніна, кукуруза. Жывёлагадоўля дае звыш 75% таварнай прадукцыі сельскай гаспадаркі; буйнага рагатага быдла (1971) 1,8 млн галоваў, у тым ліку звыш 1 млн дойных кароваў і цёлак. У пасевах пераважаюць кармавыя. На Лонг-Айлэндзе выгадоўваюць галоўным чынам бульба і гародніна, а на ўзьбярэжжах азёр [[Эры]] і [[Антарыё]] — вінаград і пладовыя (2-е месца па зборы ў ЗША). У берагоў Лонг-Айлэнду разьвітае рыбалоўства. Высока разьвітая транспартная сетка. Важную ролю ў эканоміцы штата грае індустрыя турызму з цэнтрам у Нью-Ёрку.